شکری خانقاه در گفت و گو با پرسون مطرح کرد:
کردستان- جهان در حال تجربه ای به نام گذر از کرونا است و آنچه هست شکل جدیدی از زندگی انسانی و اجتماعی، رعایت بهداشت فردی و جمعی، نحوه کار و تعامل با دیگران در بین جوامع بشری می باشد که رواج پیدا کرده و قطعا علاوه بر توجه جدی به بعد سلامت جسم در این بحران جهانی نباید از بعد روان غافل شد. در این رابطه با داریوش خانه ای، دکتری تخصصی مشاور خانواده و مدرس دانشگاه گفتگویی را ترتیب داده ایم.
دکتر داریوش خانه ای معتقد است: کرونا فقط روی جسم تأثیرگذار نیست، بلکه آفت های آن روانی نیز هست. اصطلاح آشیانه خالی یعنی وقتی فرزندان یک خانواده بزرگ شده و سراغ زندگی خود می‌روند، پدر و مادر تنها می‌شوند و آشیانه خالی از فرزندان میشود ولی در دوران کرونا اصطلاح آشیانه پر را می توان به کار برد. یعنی زن و شوهرها مدام پیش هم می باشند به این خاطر دعوای زن و شوهر ها زیاد شد.
وی با اشاره به آمارهای موجود در کشور چین خاطرنشان می سازد: در کشور چین سه برابر تقاضای طلاق افزایش پیدا کرده و در کشور ما همین موج بالا خواهد آمد. به دلیل قرنطینه ای که لازم بود اجرا شود و بنا به اینکه ما آمادگی آن را نداشتیم و به عنوان اعضای جامعه یاد نگرفته ایم همدیگر را تحمل کنیم و در مورد شرایط هم تأمل کنیم درد و پذیرش یکدیگر را نداریم. حملات طرفین هم به همین اندازه است و وقتی هم تحمل پایین باشد پرخاشگری زیاد میشود و برای مدیریت این قضیه باید توان مراکز مشاوره و افراد متخصص به کمک گرفته شوند. برای پالایش و سلامت روان جامعه، دولت باید تمهیدات لازم را در همین دوری که هستیم حالا می توانیم اسم آن را گذر از کرونا یا کرونا بگذاریم بیاندیشند تا کسانی که توان پرداخت این هزینه ها را ندارند هزینه هایشان تامین و مراکز مشاوره به اینها سرویس‌های روانی دهند تا بتوانند خود را کنترل کنند.
این مدرس دانشگاه افزود: متاسفانه در جامعه ای هستیم که با این که در معیارهای مان انسان موجود دو بعدی هست، شنیده می شود بعد جسم و روان ولی بیشترین اهمیت به بعد جسم داده می شود و غافل از اینکه تمام تمدن، فرهنگ، خلاقیت و انسانیت تماماً محصول بعد روان بشری است. ما همیشه از چشم زیبا می بینیم اما از نگاه زیبا لذت می بریم. نگاه زیبا محصول روان انسان هاست و من در تعجبم که ما داریم وارد تاریخ کشور ۱۴۰۰ می شویم ولیکن هنوز از بیمه خدمات روانشناسی خبری نیست با اینکه سازمان روانشناسی کشور یک سازمان بزرگ است و سالها از عمر آن می گذرد ولی چرا نمی تواند بیمه را به دولت بقبولاند چون بیمه، بعد روانی لازمه زندگی است و اگر سلامت روان نداشته باشیم سلامت جسم هم نخواهیم داشت.
دکتر خانه ای در ادامه تاکید کرد: اگر سلامت روان نداشته باشیم نمی‌توانیم شهروند خوبی باشیم نمی توانیم کارمند، پدر یا مادر یا فرزند خوبی باشیم. به این خاطر آرزو می‌کنیم که بعد سلامت روان تحت پوشش بیمه قرار گیرد تا هم متخصصین بهتر کار کنند هم مردم بتوانند از آن استفاده کنند . اگر از کرونا به سلامت گذر کردیم باید به فکر کاهش آسیب های روانی جامعه باشیم. دولت ها وظایف سنگینی دارند. در اکثر دنیا دولت‌ها وظیفه خود را تقبل کردند، یعنی از نظر اقتصادی آنهایی که شغلشان را از دست دادند، آنهایی که بیمه شان را از دست دادند و آنهایی که در آمدشان تمام شده اینها رسیدگی های خوبی شدند. این می تواند بعد از کرونا نیز استمرار داشته باشد و من فکر می‌کنم در کشور خودمان هم آسیب ها فراوان است. از کرونا از نظر اجتماعی و اقتصادی دولت باید آستین همت بالا بزنند و بیشتر نقاط آسیب‌رسان را شناسایی کنند و همچنین آن را رفع نمایند.
وی ابراز داشت: روان چگونه تامین میشود وقتی بیمه خدمات روانشناسی نداریم و در صورت مراجعه حداقل یک سوم دستمزد یک روانشناس ۵۰ هزار تومان است. بنابراین فرد برای سه جلسه حداقل باید ۱۵۰ هزار تومان بپردازد که برای بعضی ها مشکل است، بسا کرونا هم مشکلات زیادی را پدید می آورد. باید در سیاست‌گذاری‌های کلان هم مجلس و دولت به آن توجه کنند که ما حداقل ها را در رابطه با بیمه‌های درمانی اعمال کنیم. برای سلامت روان در اکثر کشورهای دنیا دفترچه بیمه درمانی چهار نسخه آن مربوط به خدمات روانشناسی است یعنی هر فردی می تواند حدوداً ۲ ساعت از خدمات روانشناسی استفاده کند اما این چهار برگ از دفترچه اش را به خدمات روانی اختصاص دهد. کشور ما یک کشور با تمدن و ریشه دار می باشد. بنابراین لازم است سیاست‌گذاری‌های کلان کشور سلامت روان را بیمه کنند و مردم در پس کرونا و حتی در زمان کرونا بتوانند از خدمات روانشناسی استفاده کنند.
این مشاور خانواده معتقد است: تغییر سبک ارتباطات و فرهنگ و اقتصاد از ره آوردهای کرونا هستند. کرونا، ویروس ناشناخته است که بیشتر از ابتلای به آن پیشگیری می کنیم زیرا درمانی ندارد. پیشگیری های آن هم سبب آزار و اذیت و محدودیتهای فردی و اجتماعی می شود . اگر ما بخواهیم پروتکل‌های پیشگیری از کرونا را رعایت کنیم، بسیار اذیت خواهیم شد و اگر هم پروتکل ها را رعایت نکنیم اضطراب و استرس اینکه ما گرفتار کرونا خواهیم شد، مدام ما را اذیت خواهد کرد. پس چه بهتر است که پیشگیری را مقدم بر درمان بشماریم و با رعایت اصول پیشگیری، این ویروس را کنترل کنیم تا در آینده نزدیک برای آن واکسن مناسبی کشف شود و جهان بتواند نفس راحتی بکشد.
دکتر خانه ای افزود: ما دوره گذر از کرونا را طی می‌کنیم و آنچه هست شکل جدیدی از زندگی انسانی و اجتماعی، رعایت بهداشت فردی و جمعی، نحوه کار و تعامل با دیگران در بین جوامع بشری رواج پیدا کرده و ما دیدیم که میشود با این سبک هم زندگی کرد. ما نمی‌دانیم نابودی کرونا چقدر طول می‌کشد و ناگزیریم سبک زندگی همراه با کرونا را یاد بگیریم، چه بسا ممکن است این کرونا ماه ها و سال ها طول بکشد و به همین روال ماسک، دستکش و مواد ضدعفونی کننده همراه خود داشته باشیم و هر یکی دو ساعت، یک بار دستان خود را به مدت ۲۰ ثانیه بشویم و… تا به این بیماری ترسناک گرفتار نشویم.
وی با اشاره به استرس کرونا گفت: معتقد نیستم که در پسا کرونا دچار وسواس شویم، زیرا من معتقدم وسواس، یک بیماری است که از مغز انسان نشات می گیرد یا این که در رفتار نمایان می شود و دستور آن از مغز صادر میشود و این که کرونا روی مغز تاثیر ندارد و ممکن است یک عادت رفتاری را شکل دهد که من وسواس را جزو آن دسته به حساب نمی آورم اما ترس و اضطراب را میشود از اثرات آن دانست. بنابراین بهتر است بگوییم استرس کرونا یک حقیقت موجود است که همه ما ممکن است بارها نگران ناقل شدن به بیماری کرونا بوده باشیم. آسیب‌هایی که نام بردم مثل افسردگی، پرخاشگری و ناراحتی‌های بین زوجین و اضطراب، ره آوردهای دوران قرنطینه است و بهترین راهکار برای آن تعامل بهتر، گفتگوی سازنده تر و درک بهتر و دقیق تر از شرایط اعضای خانواده هست اما وقتی که درون خانواده، شادی و شادابی را نتوانیم بیاوریم ممکن است آنها پرخاشگری را به خیابان منتقل کنند .
دکتر خانه ای در ادامه اظهار داشت: آن استرس کرونا که وقتی مداومت پیدا کند سبب این میشود که سیستم ایمنی بدن ضعیف شده و به اضطراب اساسی تبدیل شود گاهی به دلیل کم شدن تعاملات اجتماعی افسردگی ایجاد می شود آن هایی که زمینه افسردگی دارند گاهاً اختلافات و دعوا و تعارضات فراوانی بین زن و شوهرها و اعضای خانواده ایجاد می شود چون در دوران قرنطینه، دوران محدود شدن رفت و آمد در بیرون باعث می شود اعضای خانواده بیشتر کنار هم باشند و ناسازگاری های بیشتری رخ بنمایانند.
این مدرس دانشگاه در خاتمه با تاکید بر ضرورت نحوه رفتار اصولی با کودکان در این دوره گفت: ما باید برای کودکانمان روشن گرایی کنیم که هدف پیشگیری را یاد بگیرند از کرونا نترسند. ما آموزش دهنده پیشگیریهای لازم برای سلامتی باشیم نه ارائه کننده طنز های مخوف از کرونا و سایر بیماریها. کرونا یک واقعیت است و اگر کودکان ما را بترسانیم طبیعی ترین واکنش هایشان مشکلات شب ادراری کابوس های ماهانه و شبانه اضطراب جدایی از والدین، بیمار شدن، بهانه گیری، گریه های بی موقع و سطح تحمل کودکان پایین می آید. چه وارد مغز ما شود و روی آن زوم کنیم مغز ما داستان‌هایی را خواهد ساخت ذهن و کودکان قدرت تحلیل بالایی ندارند و اگر این ها را مدام با ترس روبرو کنیم ذهنشان داستان‌هایی را خواهد ساخت و آرامش شان از بین می رود پس سعی کنیم بچه ها ورزش کنند. در خانه از اخبار به دور باشند و روشهای پیشگیری را به آنها آموزش و با آنها بازی کنیم و در کارها مشارکت شان دهیم تا کمتر به فکر کرونا باشند.