مناطق آزاد تجاری راهبرد توسعه صادرات / روند تجارت کالاهای غیر نفتی رو به بهبودی قرار دارد

به گزارش سایت خبری پرسون، سرآغاز راه اندازی مناطق آزاد تجاری در ایران به ابتدای دهه 70 برمی گردد زمانی که مرحوم آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی سکاندار ریاست جمهوری را برعهده داشت و همزمان شهر دبی کشور امارات متحده عربی قطب تجارت خلیج فارس در حال توسعه شکل گیری بود و موجی از فرار سرمایه گذاری در حال انجام بود که به ابتکار دولت هاشمی رفسنجانی منطقه آزاد تجاری کیش آغاز به کار کرد تا جلو فرار سرمایه گذاری داخلی گرفته شود.

این اقدام موجب شد تا دولت دست به کار شود و مناطق دیگری از کشور را منطقه آزاد تجاری_ صنعتی و ویژه اقتصادی کند که در حال حاضر 8 منطقه آزاد تجاری در کشور وجود دارد، مناطق با بهره‌گیری از مزایایی مانند معافیت‌های مالیاتی، بخشودگی سود و عوارض گمرکی، نبود تشریفات دست‌وپاگیر ارزی و اداری، تسریع در فرآیندهای صادرات و واردات با جذب سرمایه‌گذاری خارجی و انتقال فناوری به توسعه کشور کمک می‌کنند، گرچه در بخشی از این مناطق آزاد ورود کالا از آن سوی مرز بیشتر از صادرات و ارز آوری برای کشور شده اما هرچه که هست این مناطق رو به توسعه قرار گرفته است.

حسن روحانی رییس جمهور نیز روز پنج شنبه هفته گذشته در چهل و یکمین هفته از افتتاح طرح های ملی و توسعه ای کشور پس از افتتاح 60 طرح زیربنایی در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی به ارزش حدود 9 هزار و 500 میلیارد تومان، گفت: از آغاز دولت یازدهم تاکید من این بوده است که مناطق آزاد نباید محل واردات کالا باشد و باید به محلی برای صادرات تولیدات و محصولات کشور تبدیل شود.

خبرنگار اقتصادی پرسون برای اطلاع بیشتر از وضعیت مناطق آزاد اقتصادی، گفتگویی با اکبر ترکان دبیر پیشین شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی انجام داده است.

او در این باره گفت: در حال حاضر 7 منطقه آزاد صنعتی و تجاری در کشور وجود دارد، این مناطق آزاد با رویکردهای متفاوت فعالیت دارند، نخستین رویکرد فعالیت منطقه ویژه اقتصادی که در دنیا معروف به مناطق ویژه گمرکی است که از عوارض گمرکی این مناطق معاف هستند، بخش بعدی مناطق آزاد تجاری هستند که از لحاظ تجاری از عوارض گمرکی و نیز مالیات معافند و بخش مناطق آزاد صنعتی که از عوارض گمرگ و مالیات و نیز از امورات قانون کار معاف هستند.

مشاور عالی پیشین رئیس جمهور دولت یازدهم افزود: مناطق آزاد دیگر به تازگی در دنیا راه اندازی شده اند که هنوز در ایران راه اندازی نشده اند؛ مانند مناطق آزاد مالی که در حال حاضر در شهر دبی کشور امارات متحده عربی وجود دارد و این مناطق از قوانین مالی پول و بانکی معاف هستند.

ترکان به موضوع راه اندازی مناطق جدید اقتصادی آزاد در کشور اشاره کرد، گفت: مناطق آزاد در محدوده مرز راه اندازی می شوند، ما به دنبال راه اندازی 8 منطقه آزاد اقتصادی دیگر در کشور هستیم که در مجمع تشخیص مصلحت نظام در حال بررسی قرار دارد و این مناطق آزاد در حال تاسیس با هدف تجارت با کشورهای همسایه هستند، برای نمونه منطقه آزاد مهران برای فعالیت تجاری با کشور عراق، منطقه آزاد اردبیل برای تجارت با کشور آذربایجان و منطقه آزاد اینچه برون در استان گلستان برای فعالیت اقتصادی با ترکمنستان و قزاقستان است، در منطقه اینچه برون به دنبال آن هستیم که یک شهر متالوژی راه اندازی کنیم به این شکل که از قزاقستان مواد اولیه معدنی وارد کنیم و در آنجا صنایع متالوژی توسعه پیدا کند، همچنین منطقه آزاد زابل برای فعالیت اقتصادی با افغانستان به تصویب رسیده است.

وی ادامه داد: منطقه آزاد تجاری دیگری در جاسک قرار است راه اندازی شود و همچنین منطقه آزاد بوشهر در دستور راه اندازی است، منطقه آزاد بوشهر با هدف تجارت آزاد با کشورهای حاشیه خلیج فارس در نظر گرفته شده است.

این مقام مسئول سابق در پاسخ به سوال خبرنگار پرسون درباره اینکه به تازگی حسن روحانی رئیس جمهور عنوان کردند که مناطق آزاد محلی برای جلوگیری از خروج سرمایه به حساب می آید، آیا همین طور است؟ گفت: هدف از راه اندازی مناطق آزاد جذب سرمایه گذاری و جلوگیری از خروج سرمایه کشور است، عده ای معتقدند که مناطق آزاد نقشی در رونق تجارت و درآمدزایی کشور ندارند، در حالی که هیئت هایی از طرف مجلس شورای اسلامی و مجمع تشخیص مصلحت نظام این مناطق آزاد تجاری، صنعتی و اقتصادی را بررسی کردند و گزارش های بسیار ارزشمندی از مثبت ارزیابی کردن این مناطق تهیه شده است.

وی تاکید کرد: کافی است منتقدان راه اندازی مناطق آزاد تنها به منطقه آزاد چابهار نگاه کنند تا ببینند این منطقه در این مدت زمان در مقایسه با دیگر محل هایی که در کنار منطقه آزاد چابهار وجود دارد چه میزان توسعه یافته است و اگر چابهار منطقه آزاد نبود به این میزان توسعه می یافت، گرچه هنوز جای کار برای توسعه یافتگی این منطقه وجود دارد، حتی همین منطقه چابهار جزو مناطقی است که معاف از تحریم های امریکایی ها برای تجارت با هندوستان و افغانستان شده است.

بیشتر بخوانید:

هرگونه تغییر در قوانین مالیاتی در مناطق آزاد سبب خروج سرمایه گذاران میشود​

برخی مناطق آزاد جدیدالتأسیس خالی از سکنه و فاقد بستر های ارتباطی است​

ترکان خاطرنشان کرد: جزیره قشم به عنوان منطقه آزاد تجاری محسوب می شود، اما جزایر دیگر خلیج فارس از منطقه آزاد بودن برخوردار نیستند و توسعه پیدا نکرده اند.

او در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار پرسون درباره اینکه چرا در توسعه تجارت با کشورهای دوست که از لحاظ سیاسی با ایران همسو هستند مانند عمان، لبنان، سوریه، روسیه و فلسطین بسیار عقب هستیم؟ گفت: تجارت با برخی از کشورها مانند پاکستان ، عراق، سوریه و افغانستان بسیار خوب و مطلوب است، به ویژه در چند سال اخیر صادرات کالاهای غیر نفتی افزایش یافته است و با برخی از کشورها نیز روند تجاری برقرار است اما باید روند تجارت بهتر از این باشد؛ البته باید رقابت تجاری خودمان را بالا بریم تا بتوانیم صادرات را توسعه دهیم.

دبیر پیشین شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار پرسون در باره اینکه طبق برنامه ششم توسعه قرار بود تا درآمد صادرات کالاهای غیر نفتی ایران به مرز 120 میلیارد دلار برسد اما این روزها که برنامه ششم توسعه در حال اتمام است تنها 40 میلیارد دلار درآمد صادراتی کسب کرده ایم و هنوز با چشم انداز تعریف شده فاصله زیادی داریم دلیل این میزان اندک درآمد صادراتی چیست؟ گفت: به اعتقاد بنده درآمد صادرات کالاهای غیر نفتی به این میزان بسیار قابل توجه است و حرکت صادراتی خیلی خوبی صورت گرفته، اما پتانسیل بیشتر در این زمینه وجود دارد، دولت باید کار را به بخش خصوصی واگذار کند تا بتوانیم درآمد صادراتی را افزایش دهیم.

گفتگو از: محمد خادمی