روح الله مدبر کارشناس بین الملل و منطقه در گفت و گو با پرسون، درباره درگیری بین ارمنستان و آذرباییجان بر سر منطقه «ناگورنو قره‌باغ»، اظهار داشت: درگیری بین ارمنستان و آذرباییجان به بیش از یکصد سال گذشته برمی گردد، زمانی که بخش‌های عمده‌ای از قفقاز جنوبی در دوره قاجار از خاک ایران جدا شد. به دلیل فریب دستگاه قاجار توسط بریتانیا برای ورود به جنگ غیرضروری با روسیه، اتفاقات مهمی در شمال ایران رخ داد.
وی افزود: در آن زمان جابجایی ها و تغییر ترکیب جمعیتی منطقه، باعث ایجاد ریشه‌های یک زخم کهنه و بحران آفرین، عمیق و با دوام شد و بیش از سه دهه است که درگیری در این منطقه ادامه دارد. ۱۸ سال از درگیری آن به صورت عملیات‌های نظامی پراکنده و گاهی عملیات های سنگین بوده است. در طول این مدت بیش از ۱۴ سال است که مذاکرات بین طرفین ادامه دارد اما به نتیجه نرسیده است.
مدبر بیان داشت: یکی از دلایل بی نتیجه بودن مذاکرات این است که در دوره اول درگیری ها جریان های افراطی بین دو طرف به وجود آمد که منجر به اقدامات خونین و تاسف باری نیز برای برخی مسلمانان منطقه شد. علت اصلی که مذاکرات به صلح پایدار نرسیده و ادامه دارد.
کارشناس بین الملل و منطقه با بیان اینکه گاهی آتش این درگیری‌ها روشن می شود، ادامه داد: زمانی که بستر اصلی از ایران جدا شد، ترکیب آنجا بهم ریخت و این درگیری های طولانی بوجود آمد اما دو اصل بین آذربایجان و ارمنستان درگیری بوجود می آورد چراکه ارامنه معتقدند در اصل تعیین سرنوشت ملت ها حاکم بر این منطقه هستیم وآذربایجانی‌ها نیز معتقد به اصل حفظ تمامیت ارضی هستند و معتقدند که منطقه متعلق به آذربایجان است به همین علت مذاکرات 14 ساله صلح بی نتیجه بوده است.
وی گفت: گروه مینسک که سازمان امنیت و همکاری اروپاست، مسئول رفع مشکلات و ایجاد مذاکرات ثمربخش شد اما نتوانست در این مناقشه موثر عمل کند. طرفین نیز انعطافی برای حل این مسئله ندارند. در حال حاضر بحران قره باغ یک معادله چند مجهولی در نظام بین الملل است و ساختارهای حقوق بین‌الملل نیز هنوز نتوانستند راه‌حلی برای آن ارائه دهند چرا که برخی از قدرت های خارجی در افزایش این تنش ها نقش دارند.
مدبر ادامه داد: زمانی قدرت های خارجی همانند بریتانیا فرانسه و آمریکا در این بحران بسیار نقش آفرینی می کردند، امروز طرف های دیگری همچون ترکیه نیز به آن اضافه و به یک جنگ ایدئولوژیک تبدیل شده است. این موضوع تنش ها را در منطقه افزایش داده و باعث شده ثبات منطقه و سایر کشورها را به هم بزند.
کارشناس بین الملل و منطقه با اشاره به اینکه روسیه به عنوان یکی از مهم‌ترین همسایگان این کشور دو برای میانجی گری اعلام آمادگی کرده است، افزود: با توجه به اینکه گروه مینسک مسئول مدیریت صلح این بحران بود و نتوانست نتیجه ای مثبت حاصل کند، امروز نقش روسیه برای حل بحران قره باغ می تواند بسیار تاثیرگذار باشد زیراکه بخش عمده ای از قفقاز شمالی و جنوبی در خاک کشور فدراسیون روسیه قرار دارد و زبان مردم منطقه نیز روسی است.
وی در ادامه گفت: همچنین جایگاه ویژه روسیه می تواند در دوره مدیریت پوتین برای رفع مناقشات بین المللی بسیار موثر تر باشد. روزهای گذشته در این خصوص پوتین با دولت ارمنستان گفت و گو انجام داده همچنین لاوروف با وزیر خارجه آذربایجان گفت و گو و طرفین را به خویشتن داری دعوت کرده است.
این کارشناس بین الملل و منطقه در پایان با اشاره به پیشنهاد روسیه برای رفع مشکلات و پیشنهادات مذاکره، تاکید کرد: اگر طرفین درگیر از مسائل اصلی و عدم انعطافشان خارج شده و وارد حکمیت و پیشنهاد طرف روسی شوند، می توانند بهتر موضوع را رفع کنند چراکه با توجه به ارتباط نزدیک دو دولت ارمنستان و آذربایجان با دولت فدراسیون روسیه همچنین نقش بی طرفانه ای که روسیه دارد، این پیشنهاد می تواند بسیار موثرباشد تا پس از ۱۸ سال آتش یک مناقشه و جنگ ادامه‌دار میان دو کشور ارمنستان و آذرباییجان به سمت صلح و زندگی مسالمت آمیز برود. اما طرف های بیرونی و خارجی موضوع را از دید اینکه چقدر منافع به دست می‌آورند بررسی می کنند.