به گزارش سایت خبری پُرسون محی الدین حسینی ارسنجانی پژوهشگر فرهنگی به انگیزه سالروز وفات عضو کانون نویسندگان ایران یاد محمد محمدعلی، نویسنده، پژوهشگر ادبی را گرامی داشته و در یادداشتی با بیان اینکه محمد علی نویسنده‌ای بود که از دل کوچه‌های مولوی تهران برخاست و در ونکوور چشم از جهان فروبست، اما میراث ادبی‌اش همچنان در میان داستان‌نویسان ایرانی جاری است. از زندگی نامه و فعالیت ها او را مورد بررسی قرار داده است.
محی الدین حسینی ارسنجانی نوشت:
شادروان محمّد محمّد علی از نویسندگان معاصر و از دوستان و یاران هوشنگ گلشیری متولد ۷ اردیبهشت ۱۳۲۷ در خیابان مولوی تهران و درگذشته ۲۳ شهریور ۱۴۰۲ در ونکور کانادا، عضو کانون نویسندگان ایران، مدرس داستان‌نویسی و پژوهشگر ادبی و تاریخی عصر ما بود.پدرش بازاری بود و مادرش که خانه دار وشیفته داستانهای امیرارسلان نامدار و... بود پسرش محمد را با داستان آشنا کرد.در سال ۱۳۴۳ رتبه اول آموزش پرورش منطقه خود در مسابقه داستان نویسی روز مادر انجمن ایران و آمریکا را به دست آورد.
محمود ثنایی دبیر مدرسه مروی مشوق وی در نوشتن بود و در تصحیح و ویرایش نوشته هایش او را یاری می‌کرد. در سال ۱۳۴۴ علاوه بر نگارش چند نمایشنامه، سالنامه مروی را منتشر و رتبه اول روزنامه نگاری منطقه را کسب و جایزه خود را از بانو فرخ رو پارسا وزیر آموزش و پرورش وقت، دریافت کرد.
پس از گرفتن دیپلم در سال ۱۳۴۹ به خدمت سربازی رفت و در سپاه ترویج و آبادانی خدمت کرد.طرح های اولیهٔ داستانهای "درهٔ هندآباد گرگ داره" و "از ما بهتران "وی در دوره سربازی اش شکل گرفت.در سال ۱۳۵۳ وارد دانشکده علوم سیاسی و اجتماعی شد و سپس به استخدام سازمان بازنشستگی کشوری در آمد.وی از سال ۱۳۶۹ به وزارت فرهنگ و آموزش عالی منتقل و در مرکز اسناد و مدارک علمی کشور مشغول به کار و در ۱۳۸۱ بازنشسته شد.
نخستین کتاب داستانش با نام درهٔ هندآباد گرگ داره در ۱۳۵۴ منتشر شد و در آن به شیوه‌ای واقع‌گرایانه به زندگی فقر زده روستاییان پرداخت.در سال۱۳۵۶عضو کانون نویسندگان ایران شد و به مدت ۱۷ سال به عنوان حسابدار و مسئول کمیته امور مالی کانون فعالیت کرد.
آشنایی با شعرا به ویژه نادر نادرپور باعث شد او به مرور از خاطره‌نویسی و نوشتار گزارشی دور شده و به بیان مسائل اجتماعی و زبان نمادین روی آورد.از سال ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۱ سردبیر فصلنامه برج شد و با مجلات دنیای سخن و آدینه همکاری کرد و ویژه نامه های شعر و داستان مجله آدینه به سردبیری او منتشر شد در سال ۱۳۶۴ به همراه جواد مجابی، محمد مختاری و حمیدرضا رحیمی جلسه شاعران سه شنبه را تشکیل داد.
او در سال ۱۳۶۶ مجموعه داستان بازنشستگی و داستانهای دیگر را منتشر کرد که در آن به روایت داستان از کار افتادگیها و گرفتار شدن انسانهای بازنشسته در وضع بحرانی پرداخت. او برای نوشتن این کتاب جایزه بیست سال ادبیات داستانی را از آن خود کرد. در سال ۱۳۸۵ ترجمه رمان نقش پنهان از وی به ترکی استانبولی منتشر شد.
پس از بازنشستگی، به تدریس داستان نویسی در موسسه فرهنگی «کارنامه» اقدام و پس از مهاجرت به کانادا نیز به تدریس داستان‌نویسی در خانه فرهنگ و هنر ونکوور میپرداخت.
مروری بر مهمترین آثار محمد محمد علی:
اکثر آثار محمد محمدعلی به شیوه‌ای واقع گرایانه به زندگی فقر زده مردم پرداخته و به نوعی سمبولیسم را با واقعیات اجتماعی تلفیق کرده‌است.مرگ و مرگ طلبی از مضامین اصلی رمان‌های اوست.در تمام رمان هایش چندآوایی داستانی وجود دارد و بدنه داستان از زبان راوی‌های متعدد و گاه راوی نویسنده شکل می‌گیرد. همچنین در بیشتر آن‌ها عدم قطعیت و تعلیقی در پایان بندی دیده می‌شود.
«موج انفجار» در مجلّهٔ دنیای سخن (۲۵)،مجموعه داستان،درهٔ هند آباد گرگ داره (۱۳۵۴،نشرپیروز)،از ما بهتران (۱۳۵۷،نشر رواق)، بازنشستگی و داستانهای دیگر (۱۳۶۶،نشر آگاه) و انتشار ویژه نامه هنر و ادبیات «مس» (انتشارات نگاه)، چشم دوم (۱۳۷۳، انتشارات مرکز)، دریغ از رو به رو (۱۳۷۸، نشر راهیان اندیشه)،رُمان، رعد و برق بی باران۱۳۷۰،نشر بزرگ مهر)، نقش پنهان (۱۳۷۰، نشر قطره)، باورهای خیس یک مرده (۱۳۷۶، نشر علم)،برهنه در باد (۱۳۷۹، نشر مرکز)،قصهٔ تهمینه (۱۳۸۲،نشر افق)،آدم و حوا (۱۳۸۲،نشر کاروان)، جمشید و جمک (۱۳۸۳، نشر کاروان)،مشی و مشیانه (۱۳۸۶، نشر کاروان)، جهان زندگان(۱۳۹۴،کتابسرای تندیس)، خطابه های راه راه- داستان ناتمام. ۱۴۰۲(نشر رها) و مقالات و آثار دیگر از جمله انتشار فصلنامه " برج " (۱۳۵۹– ۱۳۶۱) انتشارات آگاه،جنگ مس (۱۳۶۶) انتشارات نگاه،سه گفت و گو با احمد شاملو، محمود دولت آبادی و اخوان ثالث (۱۳۷۲)- انتشارات قطره، فرا خوان فرزانگان (مقاله -۱۳۷۳)- مجلهٔ تکاپو،پنج سال قبل از ۱۹۸۵ (سفرنامه شوروی - ۱۳۷۸) انتشارات علم، از کیومرث تا همای/ ۱۳۹۵ / کتابسرای تندیس، جستاری در وغ وغ ساحاب، کتابسرای تندیس، تهران، ۱۳۹۷؛ گفتگوها با وی شامل واقعیت و رؤیا - علیرضا پیروزان-نشر افق (۱۳۸۳)،از قعر دره تا روز اول عشق - فرامرز پورنوروز-نشر پرینت دیپو- ونکوور (۲۰۰۵)، واقعیت و رؤیا (۲) گفتگوی بهاره دهکردی با محمد محمد علی- انتشارات آفتاب، نروژ-۱۴۰۰ همچنین جایزه ها در ۱۳۷۷ دریافت دیپلم افتخار بیست سال داستان‌نویسی ایران از وزیر ارشاد و در ۱۳۸۱ برنده جایزه بهترین رمان سال جایزه یلدا به خاطر رمان برهنه در بادو، در ۱۳۸۷ بزرگداشت و دریافت لوح سپاس در نشر ثالث و...
ویژگی آثار محمد محمد علی:
از مهمترین ویژگی آثار شادروان محمد محمد علی، آوردن میان متنیت‌ها، تعلیق‌ها و چندصدایی در آثار او بود او جویس و داستایفسکی را خوب خوانده بود و از ویژگی‌های داستان در جوانی اطلاع داشت.
به گفته فیض اله شریفی از دوستان محمد محمد علی، او نویسنده ای مهربان و در بین نویسندگان جوان‌تر،به «سخاوتمندی» شهره بود.«دامن سخاوت محمد علی پهن بود؛ هرچه از دیگران گرفته بود، بی‌مزد و منت به جوان‌ها می‌داد.».کارنامه ادبی محمد علی بد نبود.«دره هند آباد» و «از ما بهتران» تا «باورهای خیس یک مرده» تا «برهنه در باد» و حتی «داستان های ناتمام» او نشان می‌دهد که او در یک‌جا متوقف نشد.
داستانهای اولیه محمد محمد علی، به تقریب واقع‌گرا بود و نمادهای ساده و قابل فهمی داشت. مثلا همه می دانستند که «گرگ» و «بره» نماد چه گروهی از آدم‌ها هستند. «از ما بهتران» هم نشان می‌داد که نویسنده روی افسانه ها و داستانهای عامیانه کار کرده است.
محمدعلی اول متأثر از صمد بهرنگی بود، داستان‌هایش بی‌تاثیر از «الدوز و کلاغ ها» و «ماهی سیاه کوچولو» و امثالهم نبود. او در دو کتاب «باورهای خیس یک آدم مرده» و «برهنه در باد» به (ژانر) گوتیک و کافکا و گلشیری نزدیک شد.حضور محمد محمدعلی در کلاسهای گلشیری، خیلی به او کمک کرد. اولین داستان محمد علی، مثل داستان امین فقیری؛ «دهکده پُرملال»،خوب بود. شاید محمد علی پیش از آن کتاب، کارهای دیگری هم کرده که بر بساط نشر ننشانده باشد.
نکته پایانی اینکه وی در ردیف بیست نفر نویسنده مطرح حوزه ادبیات داستانی ایران است و جایگاه وی در کنار نویسندگانی مثل هدایت و گلشیری، جمال زاده و چوبک، بهرنگی و آل احمد، بزرگ علوی و دولت آبادی، گلستان و ترقی، حجازی و احمد محمود و... رفیع و ارزشمند است.
منبع: پُرسون
