بورس

۵۰۰ روز پیش بود که شاخص کل بورس تهران به قله‌ای رسید که پیش‌تر در مخیله فعالان آن بازار نمی‌گنجید. در نیمه نخست سال ۹۹، سیاستگذار با بی‌اعتنایی به سبقت غیرعادی شاخص بورس از رشد اقتصادی اسمی (نه رشد واقعی) و با تکیه بر افسانه ضربه‌گیری تورم، سرعت این روند را تشویق کرد و در ادامه نیز به جای حل مشکل، فرسایشی کردن اصلاح قیمت‌ها را در دستور کار قرار داد.

پرونده بورس تهران در سومین فصل از سال بسته شد و شاخص کل این بازار با ثبت افت حدود ۵درصدی در آذرماه، تقریبا تمام سودی را که در ۹ماه نخست سال ۱۴۰۰ کسب کرده بود، از دست داد.

یکی از جفاهایی که برخی مدیران در دولت سابق مرتکب شدند، خلاف‌گویی و خلاف‌نمایی واقعیات بود. وهم و خیال، «واقعیت» جا زده شد و رونماهای اقتصاد آراسته شد، بی‌آنکه پایه‌های آن تقویت شود. در شرایطی که زنجیره سوءتدبیر‌ها، تیشه به ریشه اقتصاد می‌زد، وانمود می‌شد اقتصاد رونق گرفته است.

فضای اقتصادی کشور شرایط دشواری را برای همه فراهم کرده است. هر روز قیمت کالایی بالا می‌رود و مردم به‌‌شدت نگران درآمد و ارزش سرمایه‌شان هستند؛ به همین دلیل عمده افراد جامعه به‌دنبال سرمایه‌گذاری می‌گردند. بهترین راه سرمایه‌گذاری در بازارهایی است که دستکم سپرتورمی داشته باشند؛ به عبارت دیگر، ارزش سرمایه افراد را دربرابر تورم حفظ کند.

بازار سرمایه علی‌رغم وعده‌ و وعیدها و تصمیمات گوناگون حال‌ و روز خوبی ندارد؛ موضوعی که اگرچه بارها واکنش مسوولان مختلف را در پی داشته اما نه‌تنها به سرانجام مطلوب نرسیده است، بلکه سرمایه‌گذاران را نسبت‌به تحولات این بازار نگران‌تر کرده است.

نتایج یک نظرسنجی درباره «مقصد (بازار) مورد علاقه ایرانی‌ها برای سرمایه‌گذاری» نشان می‌دهد، اولویت شماره یک افراد برای سرمایه‌گذاری، «بازار زمین و مسکن» است. بازاری که رونق سرمایه‌گذاری در آن، به قیمت رکود سرمایه‌گذاری در بخش واقعی اقتصاد تمام می‌شود و تبعاتش، فقر مسکن و هزار و یک مشکل اقتصادی برای کل جامعه است.

روزهای خوش بورس‌بازان در نیمه نخست سال۹۹ ادامه نیافت و سهامدارانی که در کمتر از ۵ ماه شاهد رشد ۳۰۰ درصدی شاخص کل بودند، حالا ۱۶ماه است که گرفتار کاهشی فرسایشی شده‌اند. نوساناتی که برخی آن را به تورم و برخی دیگر به دستکاری نرخ بهره ارتباط داده‌اند. سه سناریوی تورمی اثرگذار بر بورس می‌توان برشمرد؛ تورم با دستکاری نرخ بهره، تورم بدون دستکاری نرخ بهره و مهار تورم.