یلدایی دیگر فرا می‌رسد و در کنار اشعار حافظ و قصه گویی و تعریف کردن خاطرات شیرین گذشته با صرف میوه و آجیل بلند ترین شب سال را به صبح می‌رسانیم. رسم خوردن آجیل در بلند ترین شب سال رسمی است که به درازای تاریخ قدمت دارد و به آئین‌ها و سنن کهن باستانی ایرانی برمی‌گردد.
به گزارش سایت خبری پرسون، در این شب خانواده‌ها فرصت را غنیمت می‌دانند و با جمع شدن دور همدیگر طولانی‌ترین شب سال را جشن می‌گیرند. شب یلدا یا شب چله تاریخچه طولانی داشته و بسیاری از افراد آن را به زمان داریوش یکم نسبت می‌دهند.
این سنت باستانی دارای تاریخچه 7000 ساله است و توانسته به عنوان یکی از محبوب‌ترین فرهنگ‌ها و سنت‌ها میان ایرانیان تبدیل شود. جالب است بدانید یکی از سنت‌های مهم و اصیل در شب یلدا مصرف آجیل است. در این شب بسیاری از خانواده‌های ایرانی برای بهره‌مند شدن از فواید بی‌شمار مغزها و پذیرایی از مهمانان خود، آجیل سرو می‌کنند.
سر سفره شب یلدا چه خوراکی‌هایی وجود دارد؟
در شب یلدا میزبان وظیفه دارد انواع خوراکی‌های خوشمزه و لذیذ را تدارک ببیند. مردم هر کدام از شهرهای ایران بسته به سنت و رسوم خود خوراکی‌های متنوعی را سر سفره یلدا می‌گذارند، اما از مرسوم‌ترین آنها که در بیشتر شهرهای ایران نیز رایج است می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
● میوه‌های مخصوص شب یلدا از جمله انار و هندوانه
● انواع آجیل مخلوط یا تک یا مغزهای مغذی
● انواع خشکبار مثل انجیر خشک، میوه خشک، توت و نخودچی کشمش
● انواع دسر و شیرینی‌های معروف مثل گز، پشمک یا شیرینی‌های محلی
غیر از موارد ذکر شده اگر تصمیم دارید برای تازه عروس، شب یلدایی ببرید نیاز است وسایل و لوازم زیرا در کنار انواع خوراکی‌ها در لیست خرید هدایای آن قرار دهید:
● کتاب حافظ
● طلا یا پول نقد
● کله قند
● لباس یا پارچه
مصرف آجیل در شب یلدا؛ پیشینه ای تاریخی و رسمی نمادین
اجرای آداب و رسوم شب یلدا برای بسیاری از خانواده‌های اصیل ایرانی مهم است. یکی از کهن‌ترین و نمادی‌ترین رسومی که در شب یلدا برگزار می‌شود چیدن انواع میوه و آجیل‌های مخصوص سر سفره است. این فرهنگ‌های دیرین نسل به نسل و سینه به سینه منتقل شده و در حال حاضر در بیشتر شهرهای ایران اجرا می‌شود. بسیاری از بزرگترها مانند پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها برای پذیرایی کامل‌تر از مهمانان خود و احترام گذاشتن به آنها، سر سفره یلدا از انواع خوراکی‌های لذیذ از جمله آجیل‌ها استفاده می‌کنند.
در حال حاضر وجود انواع آجیل‌ها و تنقلات سر سفره یلدا یک بخش جدایی ناپذیر است و باعث گرم شدن هرچه بیشتر محفل ایرانیان می‌شود. خانواده‌هایی که می‌خواهند شب یلدایی برای عروس تهیه کنند باید در ابتدا انواع آجیل را خریداری کرده و پس از تزیین و بسته بندی، آن را به خانه عروس و داماد ببرند. پس آنطور که دیدید خرید آجیل شب یلدا اهمیت زیادی دارد و علاوه بر زیباتر شدن سفره باعث ادا کردن یک رسم قدیمی و تاریخی می‌شود.
نماد انواع آجیل در شب یلدا
هر یک از آجیل‌های شب یلدا مفهوم و معنایی ارزشمند در فرهنگ کشور دارند. ممکن است تاکنون از این موضوع اطلاعی نداشتید اما انواع آجیل ها نیز نماد خاص خود را در شب چله دارند و به همین دلیل برای اکثر افراد مسن، وجود یک سینی آجیل با انواع مغزها سر سفره اهمیت شایانی دارد. نماد برخی از آجیل‌ها عبارت است از:
1. پسته
پسته به دلیل داشتن مغز سرسبز نماد عشق و برکت در خانواده است. از این آجیل برای داشتن زندگی پررونق و افزایش عشق و دوستی در خانواده استفاده می‌کنند.
2. فندق
فندق به دلیل اینکه دارای پوسته سخت است در نتیجه نماد مراقبت کردن از عشق و خانواده به حساب می‌آید؛ به همین دلیل وجود آن در میان آجیل‌های شب یلدا مهم است.
3. گردو
مغز گردو به دلیل شباهت زیادی که به مغز انسان دارد، نمادی از آگاهی و خرد در زندگی افراد است و به همین دلیل از زمان‌های قدیم تا کنون جایگاه ویژه‌ای در بین آجیل‌های شب چله داشته است.
4. بادام
بادام به دلیل داشتن فواید و مواد مغذی زیاد و تاثیری که روی سلامت بدن دارد نماد رفاه و سلامتی است. به همین دلیل بسیاری از افراد این مغز خوشمزه را میان آجیل‌های شب یلدا قرار داده و در دورهمی این شب مصرف می‌کنند.
5. کشمش
کشمش جزو جدایی‌ناپذیر آجیل‌های شب یلدا است. این محصول طعم شیرینی داشته و انرژی بخش است به همین دلیل آن را نماد سرزندگی و نشاط می‌دانند.
6. مغز بادام زمینی
طبق نظر پیشینیان، مغز بادام زمینی به دلیل داشتن پوسته سخت و محکم نماد پایداری و پشتکار است. این مغز دارای ارزش غذایی بالا بوده و در بسیاری از مناطق در میان آجیل‌های این شب دیده می‌شود.
7. تخمه آفتابگردان
گل آفتابگردان همیشه به طرف خورشید حرکت و رشد می‌کند به همین دلیل مغز آن در میان آجیل‌های شب یلدا نماد امید، رشد و روشنایی است.
اهمیت مصرف آجیل در فرهنگ‌های مختلف کشور ایران
در زمان‌های گذشته زمستان‌ها بسیار سخت بوده و افراد برای گذراندن دوران سخت، اقدام به ذخیره کردن آجیل به عنوان یکی از بهترین منابع غذایی مغذی می‌کردند. به مرور زمان مصرف آجیل در زمستان به یک رسم بزرگ تبدیل شد و امروزه خوردن آجیل در شب‌های یلدا به عنوان یک نماد برکت و فراوانی شناخته می‌شود.
خواص شگفت انگیز آجیل شب یلدا
از زمان‌های قدیم ایرانیان آجیلی داشته‌اند به نام لورک که آن را در شب یلدا همراه میوه‌های گوناگون صرف می‌کرده‌اند. این آجیل ریشه در آئین کهن رزرتشتی و سنن باستانی داشته و آجیلی بوده که از هفت مغز تشکیل می‌شده است. لورک شامل هفت نوع خوراکی مثل هفت نوع خشکبار یا هفت نوع سبزی بوده که در بیشتر آیین‌های ایرانی مورد استفاده قرار می‌گرفت امروزه نیز زرتشتیان در شب یلدا چنین آجیلی صرف می‌کنند. به باور کارشناسان این آجیل تقدسش را از انجمن هفت‌گانه امشاسپندان یا خدایان ایران باستان گرفته است.
امروزه اما آجیل شب یلدای ایرانیان را بیشتر همان آجیل‌های چهار مغز تشکیل می‌دهد و در هر منطقه به فراخور محصولی که وجود دارد نیز مغزی به آجیل‌های شب یلدا اضافه می‌شود به عنوان مثال در منطقه‌ای که بیشتر درختان گردو وجود دارد، گردو پایه اصلی آجیل شب یلدا است یا در منطقه‌ای که محصول بادام زمینی آن شهرت دارد، بادام زمینی از جمله مغزهای اصلی تشکیل دهنده آجیل است. در سایر مناطق و شهرهای بزرگ ایرانیان بیشتر از همان آجیل ۴ مغز مرسوم یا به صورت شیرین با شور استفاده می‌کنند.
در حال حاضر آجیل شب یلدا شامل فندق، بادام، پسته، گردو و برخی خشکبار دیگر نظیر کشمش و قیسی است. با این حال، ترکیبات آجیل همواره مختلف بوده و ضرورتی به مقید بودن به استفاده از این ترکیبات وجود ندارد و آنچه مهم است، اصل آجیل است. اما ترکیبی که امروزه استفاده از آن به عنوان آجیل در شب یلدا متداول است، سرشار از خواص بالا برای سلامتی است. این ترکیب متداول که شامل فندق، پسته، گردو و بادام می‌شود، فیبر بسیار بالایی دارد که به درمان یبوست، پیشگیری از انواع سرطان‌ها و چاقی و تعداد دیگری از بیماری‌ها کمک می‌کند. علاوه بر اینکه در آجیل ویتامین‌های A ، E ، B وجود دارد، این ترکیب، مواد مغذی فوق العاده‌ای هم دارد. از جمله این مواد مغذی می‌توان به فسفر، کلسیم، منیزیم و پتاسیم اشاره کرد. آجیل شب یلدا همچنین برای درمان افسردگی، ریزش مو، چین و چروک‌های پوستی و گرفتگی عضلات مفید است. در این مطلب به عناصر متداول آجیل شب یلدا و خواص آنها اشاره می‌کنیم.
فندق
اگر چه امکان دارد باورش سخت باشد اما می‌توان گفت که فندق از خواص و فواید شگفت انگیزی برخوردار است. فندق بر حرکات روده تاثیر مثبت می‌گذارد. این مغز مغذی حاوی فیبر رژیمی است و می‌تواند به عنوان میان وعده مصرف شود. فندق در کمک به کاهش وزن موءثر است، این آجیل از بدن در برابر آسیب سلولی محافظت می‌کند، کلسترول را کاهش می‌دهد، حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشد، به سلامت قلب کمک می‌کند و التهاب را کاهش می‌دهد.
پسته
پسته بسیار مقوی و دارای ویتامین‌های B۱، B۲ و E و املاح معدنی است. همچنین مغز پسته، حاوی مقدار زیادی پروتئین گیاهی، مواد نشاسته‌ای غنی و مواد معدنی نظیر روی، پتاسیم و منیزیم است که بسیاری از نیازهای بدن را تأمین می‌کند. مغز پسته به علت داشتن آهن خون ساز است و کسانی که به کم خونی مبتلا هستند می‌توانند برای رفع کم خونی پسته مصرف کنند.پسته عملکرد معده را نیز تقویت می‌کند. خوردن این آجیل همچنین برای افزایش حافظه و تقویت ذهن مفید است. از دیگر خواص پسته پایین آوردن کلسترول بد خون و افزایش میزان کلسترول خوب است. خوردن پسته به دلیل وجود مواد آنتی اکسیدان و انواع ویتامین‌ها در پیشگیری از سرطان موءثر است.
بادام
بادام سرشار از پروتئین و منبعی غنی از چربی‌های سالم، اسیدهای چرب امگا ۳ و ویتامین‌ها به ویژه ویتامین E و مواد معدنی مانند منیزیم و فسفر است. خوردن این آجیل می‌تواند به بهبود ایمنی بدن کمک کند و وجود فیبر در بادام به بهبود متابولیسم (سوخت وساز) کمک می‌کند. بادام انرژی را افزایش داده، قلب را تقویت می‌کند و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی و کلسترول را کاهش می‌دهد.
گردو
گردو سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ است که برای سلامت قلب مفید است. این میوه همچنین حاوی آنتی اکسیدان، فیبر و مواد معدنی ضروری مانند مس و منگنز است. گنجاندن یک مشت گردو در رژیم غذایی می‌تواند یک انتخاب مغذی باشد. گردو التهاب را کاهش می‌دهد، برای سلامت روده مفید است، خطر ابتلا به برخی از سرطان‌ها را کاهش می‌دهد، از کنترل وزن پشتیبانی می‌کند و به کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ کمک می‌کند.
کشمش
کشمش یا انگور خشک سرشار از آهن، پتاسیم و آنتی اکسیدان است. کشمش را می توان به بلغور جو دوسر، ماست اضافه کرد یا در پخت برای شیرینی طبیعی استفاده کرد. کشمش فشار خون را مدیریت می‌کند، هضم غذا را بهبود می‌دهد و به درمان کم خونی کمک می‌کند.
زردآلوی خشک یا قیسی
زردآلو خشک یا قیسی منبع خوبی از ویتامین A، پتاسیم و فیبر غذایی است. این میوه یک میان وعده شیرین و رضایت بخش است و همچنین می‌توان آن را خرد کرد و به سالادها اضافه کرد یا همانگونه که در کشورمان مرسوم است به عنوان بخشی از ظرف آجیل شیرین در نظر گرفت. قیسی سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند، سلامت دستگاه گوارش را ارتقا می‌دهد و سلامت پوست را حفظ می‌کند.
