کلات امروز ۱۴ کیلومتر تا مرز کشور ترکمنستان فاصله دارد و اگر در شهریور ماه به شمال شرقی ایران و شهر مشهد سفر کردید، حتما سری به کلات نادر و دیدنی‌های تاریخی و طبیعی‌اش بزنید. منطقه‌ای که بیشتر ساکنانش کرمانج ـ طایفه‌ای از کردهای ایران ـ هستند.
عطر پلوی کلات
غذای معروف کرمانج‌ها و از جمله اهالی کلات، «یخنی» است؛ نوعی چلوگوشت با برنج شالیزارهای کلات.
تا سرای نادر
خودروی شخصی: برای رسیدن به شهر کلات باید وارد جاده‌ای شوید که از شمال‌شرقی مشهد منشعب می‌شود تا بعد از حدود ۱۴۵ کیلومتر به کلات برسید.
وسایل نقلیه عمومی: می‌توانید سوار اتوبوس‌های کلات شوید که در «پایانه کلات» مشهد در بلوار «خواجه ربیع» قرار دارند. مسیر کلات، سواری سمند هم دارد.
در کلات آثار تاریخی متنوعی خواهید دید
قصر خورشید: قصر خورشید، اصلی‌ترین بنایی است که از روزگار نادر در کلات باقی مانده. این قصر قرار بوده محل نگهداری جواهراتی باشد که نادر با خودش از فتح هند آورده بود، اما حالا یکی از دیدنی‌ترین بناهای شمال‌شرقی ایران است که دالان و دهلیزهای زیرزمین‌اش تبدیل به موزه مردم‌شناسی شده است.
مسجد کبودگنبد: مسجد کبودگنبد قدمتی بیشتر از قصر خورشید دارد و از معدود بناهای پیش از دوره نادری در کلات است. تاریخ این مسجد که با گنبد فیروزه‌ای رنگش، به دوره سلجوقیان برمی‌گردد. این مسجد هم‌اکنون آرامگاه شهدای کلات است.
برج ارغونشاه: یکی از برج‌های نگهبانی دیوار تاریخی کلات که تقریباً سالم مانده به «برج ارغونشاه» معروف است. این برج را بالای یک دیواره در ابتدای ورودی شهر(دربند) می‌بینید.
کتیبه نادری: کمی پایین‌تر از برج ارغونشاه، روی یک صخره صاف، کتیبه بزرگی قرار دارد که اشعاری درباره نادر به زبان ترکی بر آن نقش بسته. این کتیبه از سطح رودخانه‌ای که در پای کوه جاری است، ۱۵ متر ارتفاع دارد.
شهر آبشارها
کوه‌های اطراف کلات که بخشی از رشته کوه «هزار مسجد» است، با طبیعت زیبا و آبشارهای دیدنی در تابستان، طبیعتی بسیار دیدنی دارد.
آبشار قره‌سو: رودخانه و آبشار «قره‌سو» در ۱۰ کیلومتری شهر کلات قرار دارد. معروف است که به دستور نادرشاه، آب قره‌سو را با استفاده از لوله‌های سنگی، به کلات و قصر خورشید منتقل کرده‌اند. آبشار قره‌سو در واقع از ۸ آبشار درست شده است. برای رسیدن به آبشار قره‌سو باید پیش از ورودی کلات، به جاده کلات - درگز بپیچید. یک کیلومتر پایین‌تر به ابتدای جاده روستای قره‌سو می‌رسید. از ابتدای جاده تا روستا حدود ۴ کیلومتر راه است. از روستا با ۲۰ دقیقه پیاده روی به اولین آبشار می‌رسید.
آبشار ارتکند: برای دیدن آبشار ارتکند که در بین اهالی کلات به «بهشت گمشده» معروف است، باید در جاده کلات به سمت مشهد بروید. در ۲۰ کیلومتری شهر کلات و پیش از رسیدن به شهر زاوین، در حاشیه روستای قلعه نو، می‌توانید تابلوی ارتکند را ببینید. از قلعه‌نو تا ارتکند حدود ۹ کیلومتر و تا اردوگاه امام رضا(ع) ۱۴ کیلومتر راه دارید. در این اردوگاه امکانات اقامت شبانه فراهم است. از اردوگاه با کمتر از یک ساعت پیاده‌روی می‌توانید به آبشار ارتکند برسید.
قله‌زو: روستای تاریخی «قله‌زو» در ۱۸ کیلومتری شرق شهر کلات است و بیشتر به خاطر دره‌های عمیق و دلهره‌آورش معروف شده. مسیر صعود به قله «باباکمال»، بام کلات هم از همین روستا می‌گذرد. غار «قرن قولوق» هم در نزدیکی همین روستا است.
چرم‌کهنه: روستای تاریخی «چَرَم‌کُهنه» در ۱۸ کیلومتری کلات و در حاشیه جاده کلات به درگز قرار دارد و تنها روستایی است که نامش به همراه نام کلات، در شاهنامه فردوسی آمده است. روستای چرم در دل کوه‌ها محصور است و همین باعث شده تا این روستا، زیبایی منحصر به‌فردی داشته باشد.
