تغییرات اقلیمی و شکنندگی زیرساخت ها

به گزارش سایت خبری پرسون، محمدحسین شیخ محمدی پژوهشگر محیط زیست در یادداشتی نوشت:

اول: تغییر اقلیم واقعیتی اســت که از آن گریزی نیست. دمای زمین با « سرعتی بی سابقه » رو به افزایش است و ایران همانند دیگر نقاط جهان، گرم ترین روزهای خود را ســپری می کند. دانشمندان برآورد کرده اند که طی ۱۰۰ سال گذشــته دمای زمین تقریباً ۱.۷ درجه سانتی گراد افزایش یافته است و سال ۲۰۲۳ احتمالا گرم ترین سال ثبت شده در تاریخ خواهد بود. گرمای شدید و بی سابقه ســال جاری باعث مشکلات بسیاری برای ساکنان زمین شده است که از آن جمله می توان به مرگ هزاران نفر، آب شدن شدید یخ های قطبی و آتش سوزی های گسترده در جنگل های دنیا اشــاره کرد. اگر تغییرات اقلیمی و روند گرم شدن زمین با همین سرعت ادامه یابد تا سال ۲۱۰۰ تابستان هایی با امواج گرمای طولانی تر، روزهای گرمای شدیدتر و دمای بالاتر از رکوردهای تاریخی می توانند برای نیمی از سال ادامه داشته باشند، موضوعی که باعث بحران های فراوان برای مردم جهان خواهد شد.

دوم: امروز «تغییرات اقلیمی» به «بحران های اقلیمی» منتهی شده است و آثار جانبی امنیتی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی آن حقیقتی تلخ است که مردم و دولت ها با آن روبرویند. تغییرات اقلیمی در کنار خسارت های زیان بار محیط زیســتی مانند افزایش میانگین دما، آتش ســوزی جنگل ها و مراتع، وقایع شدید آب و هوایی، تغییر الگوی بارندگی و کاهش منابع آبی، اثرات سهمگین اقتصادی و اجتماعی همچون گسترش فقر و نابرابری، افزایش مصرف انرژی، کاهش بهره وری صنعتی، کاهش امنیت غذایی و افزایش مهاجرت های اجباری را در پی خواهد داشت.

ســوم: برای مواجهه با تغییرات اقلیمی دو گونه راه حل وجود دارد. اولین آن، راه حل «کاهشــی» اســت که در آن کاهش عوامل ایجادکننده تغییرات اقلیمی مانند گازهای گلخانــه ای را مورد هدف قرار می دهــد و دومین آن، راه حل « سازگاری» است که در آن تلاش می شود تا شرایط حاصل از تغییرات اقلیمی درک شــود و برای مواجهه با آن ها اقدامات سازگاری صورت پذیرد تا آسیب پذیری محلی در مقابل تغییرات اقلیمی کاهش یابد. راه حل «کاهشی» در راســتای کند کردن نرخ افزایش دمای کره زمین در آینده گام برمی دارد و راه حل « سازگاری» در پی یافتن راه هایی برای ایجاد شرایط مطلوب زندگی و سازگاری با تغییرات اقلیمی در شرایط گرمایش زمین است.

چهارم: زمانی کــه ما سیاســت های مربوط به ســازگاری را اتخاذ می کنیم در واقــع پذیرفته ایم که تغییرات اقلیمی ادامه خواهد یافــت و ما باید راهکاری برای کاهش خطرات ناشــی از آن پیدا کنیم. «تقویت زیرساخت ها، به ویژه زیرســاخت های مرتبط با انرژی، آب، حمل ونقل و بهداشت و درمان»، « ارتقای آمادگی و برنامه ریزی برای مقابله با بحران های طبیعی ناشی از تغییر اقلیم»،«توسعه سامانه های نوین هشدار مخاطرات جــوی و اقلیمی»، «کاهش اســتفاده از ســوخت های فسیلی و افزایش اســتفاده از انرژی های تجدید پذیر»، «بهینه سازی استفاده از منابع آبی»، «توسعه کشاورزی پایدار» و «توسعه راه حل های مبتنی بر طبیعت، مانند زیرساخت های سبز»می توانند نقش مهمی در سازگاری با تغییرات اقلیمی داشته باشند.

پنجم: تغییرات اقلیمی تهدید قابل توجهی برای ثبات و عملکرد زیرساخت های حیاتی یک کشور است و امروز زیرســاخت های حیاتی ایران مانند تأسیسات انرژی، بنادر، راه ها و پل ها، آب و فاضالب، بهداشــت و درمان و ... در شکننده ترین وضعیت در برابر مخاطرات اقلیمی قرار دارنــد. سیاســت گذاران و تصمیم گیران باید با ارزیابی آسیب پذیری زیرســاخت های کشور در برابر تغییرات اقلیمی، به مقاوم سازی و ارتقای امنیت و پایداری زیرساخت های حیاتی کشور بپردازند. سازگاری زیرساخت های کشــور با تغییرات اقلیمی برای افزایش انعطاف پذیــری آن و کاهــش آســیب پذیری در برابر رویدادهای شدید آب و هوایی و الگوهای تغییر آب وهوا ضروری است. امروز باید در توسعه زیرساخت های مقاوم به تغییرات اقلیمی، مانند بنادر مقاوم در برابر سیالب ها، جاده ها و پل های مقــاوم در برابر طغیــان رودخانه ها و نیروگاه های مقــاوم در برابر تغییــرات آب و هوایی و.. سرمایه گذاری شود تا اســتحکام و پایداری کشور را در برابر چالش های آینده تقویت گردد.

ششم: ایران جــزو ۱۰ کشور نخست تأثیرگذار و تأثیرپذیر از تغییرات اقلیمی است ولی آماده مواجهه با تغییرات اقلیمی نیست. توجه به آثار تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی بر کشــور ایران، امری اساسی و حیاتی است و نیازمند برنامه ریزی و اقدامات جدی برای ارتقای ســازگاری و تاب آوری در برابر اثرات تغییر اقلیم است. اجرای موفق برنامه های«ســازگاری» و«کاهشــی» نیازمند سیاست گذاری های کارآمد است و بدون تغییر در رویکردهای غلط گذشــته ممکن نیست. اگر تدابیر کاهشی-ســازگاری کارآمد اتخاذ نشود، کشور ایران در آینده ای نزدیک با آثار جدی و غیرقابل بازگشتی مواجه خواهد شــد. با انجام اقدامات قاطع امــروز، می توان با کاهش آسیب پذیری ناشی از تغییرات اقلیمی، فردایی امن تر، سالم تر و مرفه تر ایجاد کرد.

منبع: آرمان ملی