اما کارشناسان و تحلیلگران انرژی معتقدند تنها راه برای اینکه کمتر دچار هوای آلوده در کلانشهرها شویم صرفه جویی در مصرف گاز است به این ترتیب کارشناسان پیشنهاد اجرای طرح پله کانی مصرف گاز و پرداخت قبوض را مطرح کرده‌اند.
محمدرضا نجفی منش، رئیس کمیسیون تسهیل کسب وکار اتاق بازرگانی استان تهران در گفت وگو با خبرنگار مهر درباره فواید اجرای طرح تعرفه گذاری پلکانی در کشور گفت: شرایط انرژی در ایران به یک تضاد جدی مواجه است، زیرا از یک سو قیمت انرژی در کشور ما به شدت ارزان است و از و سوی دیگر چون درآمدهای مردم پایین است، دولت ریسک افزایش قیمت انرژی را نمی‌پذیرد.
نجفی منش در ادامه بیان کرد: در شرایط کنونی بهترین حالت این است که تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی اجرا و سقف مشخصی برای مصرف گاز خانگی در نظر گرفته شود و افرادی که مصرف بیشتری دارند، هزینه بیشتری برای مصرف گاز بپردازند و خانوارهایی هم که استفاده خیلی کمی دارند، از پرداخت هزینه اضافی معاف شوند.
این عضو اتاق بازرگانی استان تهران توضیح داد: با اجرای تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی آن گروه از افرادی که توان پرداخت دارند و جز گروه‌های پر درآمد هم هستند بیشتر هزینه می‌پردازد و گروه‌های که توان پرداخت ندارند، طبیعتاً مصرف کمتری هم داشته و از پرداخت هزینه گاز معاف می‌شوند.
نجفی منش توضیح داد: اگر این طرح اجرا شود ما به قیمت و مصرف واقعی گاز خانگی در کشور نزدیک می‌شویم. این اقدام را می‌توان در حوزه بنزین هم اجرایی کرد و افرادی که به عنوان مثال از ۶۰ لیتر استفاده بیشتری دارند هزینه بیشتری باید بپردازند.
رئیس کمیسیون تسهیل کسب وکار اتاق بازرگانی استان تهران در ادامه با تاکید بر اینکه خانوارهایی که استفاده بیشتری از گاز خانگی دارند در زمینه پرداخت هزینه آن هم مشکل زیادی ندارند خاطر نشان کرد: به طور کلی و اصولاً باید قیمت و مصرف گاز و به طور کلی انرژی دارای منطق باشد.
نجفی منش توضیح داد: دولت باید سعی کند از قیمت گذاری دستوری پرهیز کند و اجازه دهد که مکانیزم بازار و عرضه و تقاضا قیمت را تعیین کند.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران درباره میزان اثرگذار بودن اجرای تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی بر جلوگیری از هدر رفت انرژی گفت: پلکانی کردن افزایش قیمت گاز سیاست مناسبی است به شرطی که اجرای تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی تورم‌زا نباشد. به این معنی که وقتی سیاست افزایش قیمت برای مصرف کننده‌های گاز خانگی را اجرا می‌کنیم باید ابزار لازم برای کاهش مصرف گاز را هم برای آنها تعریف کنیم.
وی در ادامه افزود: اگر اجرای تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی بدون اقدامات بهینه سازی مصرف انرژی انجام شود، در واقع به این معنی است که هزینه‌اش از مخاطب دریافت می‌شود و به این صورت تمام مردم یک افزایش قیمت تحمیلی بابت اجرای تعرفه گذاری پلکانی گاز را متحمل می‌شوند، به این دلیل با اجرای این طرح به این صورت فقط تورم برای ما به ارمغان می‌آید و موفقیتی در اجرا نخواهیم داشت.
نجفی درباره علت هدر رفت بالای گاز خانگی در کشور در مقایسه با سایر کشورهای جهان گفت: متأسفانه در سنوات گذشته روشی در کشور تحت عنوان لوله کشی گاز سراسری اجرا شد تا به این وسیله گاز را به تمام منازل ببرند.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران ادامه داد: در سنوات گذشته ۲۱ میلیون بخاری گازی در کشور توزیع شده که این بخاری‌ها از نظر بهینه سازی مصرف انرژی موقعیت مناسبی ندارند. مصرف عجیب و غریب زمستانی از گاز خانگی به دلیل استفاده از همین بخاری‌های گازی را داریم.
رئیس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی ایران در ادامه در توضیح سایر دلایل عدم استفاده بهینه از گاز خانگی توضیح داد: به خاطر ضعف تکنولوژیکی بخش عمده‌ای از واحدهای مسکونی ما که در حال حاضر در حال احداث هستند دارای موتورخانه‌های مناسب و با راندمان بالا نیستند و عایق کاری کافی ندارند.
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران توضیح داد: دولت و شرکت گاز باید موظف شوند همزمان با اجرای طرح تعرفه گذاری پلکانی ابزار کاهش مصرف گاز را هم در اختیار مصرف کننده قرار دهند و گرنه طرح موفق نخواهد بود.
نجفی درباره روند اجرای طرح تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی در سایر کشورهای جهان توضیح داد: طرح تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی در همه کشورهای جهان اجرا می‌شود و در همه این کشورها به آن طرح تصاعدی می‌گویند ولی قبل از اجرای طرح ابزار، تجهیزات، علم و آگاهی کافی را در اختیار مردم قرار می‌دهند و سپس اقدام به افزایش قیمت می‌کنند.
رئیس انجمن بهینه سازی مصرف انرژی ایران تاکید کرد: وقتی مردم امکان صرفه‌جویی ندارند قطعاً نمی‌توانند از راحتی خانواده خود بکاهند و اقدام به صرفه جویی کنند.
مصطفی نخعی سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی درباره مزیت اجرای طرح تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی در راستای جلوگیری از هدر رفت انرژی در کشور گفت: یارانه پنهانی که در حوزه انرژی به مردم پرداخت می‌شود رقم خیلی بالایی است. دو سال پیش عدد ۷۰ تا ۸۰ میلیارد دلار رقم یارانه پنهان اعطایی به مردم بوده است که عدد خیلی بزرگ و قابل توجه بوده است.
وی در ادامه بیان کرد: اما گزارشی که هم اکنون درباره میزان یارانه پنهان منتشر شده، نشان می‌دهد بالای ۱۰۰ میلیارد دلار یارانه پنهان در حوزه انرژی به مردم پرداخت می‌کنیم.
نخعی در ادامه با بیان اینکه پرداخت این میزان یارانه پنهان انرژی عدد وحشتناکی است افزود: باید برای این عدد فاجعه بار یارانه پنهان انرژی فکری اساسی کرد. در حال حاضر شرایط اقتصادی مردم به نحوی نیست که بتوان با سیاست‌های قیمتی خیلی شدت انرژی را پایین آورد این یک واقعیت است و همه آن را پذیرفته‌اند.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به اینکه تنها کاری که در حوزه مدیریت مصرف توسط دستگاه‌های متولی باید انجام شود تولید بخاری‌های با راندمان پایین است افزود: این دستگاه‌ها باید بخاری‌های با راندمان بالا تولید کنند و سپس با قیمت مناسب در اختیار مردم قرار داده شود تا سوبسید در اینجا به مردم پرداخت شود.
نخعی ضمن اظهار تأسف از اینکه این مسئله هنوز مسئولین و وزارتخانه‌های مربوطه اجرایی نشده است گفت: دستگاه‌های متولی به وظایف خود در این حوزه عمل نکرده‌اند. بهینه سازی موتورخانه‌ها و ساختمان سازی های مناسب هنوز آن طور که باید و شاید دستگاه‌های متولی به وظایف قانونی خود عمل نکرده‌اند تا بتوانیم جلوی هدررفته گاز خانگی را بگیریم.
این نماینده مجلس یازدهم ادامه داد: در حوزه گاز خانگی راهکاری که به ذهن قانونگذار می‌رسید و دولت نیز این آن را پیشنهاد داده این بود که تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی را اجرایی کنیم. نخعی ادامه داد: به این صورت که خانوارهایی که مصرف کمی از گاز دارند شامل دریافت ۱۰۰ درصد یارانه پنهان انرژی بشوند و خانوارها به هر میزان که بیشتر از انرژی استفاده کنند در پلکان‌های بعدی این سوبسید و یارانه پنهان کمتر شود.
سخنگوی کمیسیون انرژی توضیح داد: بر اساس تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی کسانی که در بالاترین سطح مصرف انرژی قرار دارد و به لحاظ جمعیتی هم عدد قابل توجهی نیستند و درصد پایینی را شامل می‌شوند حدود ۳ الی ۴ درصد ولی به لحاظ مصرفی عدد خیلی بالایی را شامل می‌شوند. با تعرفه گذاری پلکانی گاز با قیمت تقریباً تمام شده در اختیارشان قرار خواهد گرفت.
نخعی در ادامه افزود: اجرای این طرح در قانون بودجه ۱۴۰۰ وجود داشت و در بودجه ۱۴۰۱ نیز بار دیگر لحاظ شد. تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی در شرایط فعلی می‌تواند در کاهش شدت مصرف انرژی و کاهش پرداخت یارانه‌های پنهان که به وفور در حال توزیع در کشور است تا حدودی اثرگذار باشد.
نخعی ادامه داد: میزان موفقیت طرح تعرفه گذاری پلکانی مشروط بر این است که سایر وزارت خانه‌ها تکالیف قانونی که بر عهده آنها است را به درستی انجام و اجرا کنند.
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس با تاکید بر اینکه طبیعتاً در حوزه مصرف نمی‌توان تمام مشکلات را به گردن مردم انداخت. مسئولین و وزارتخانه‌ها هم تکالیفی دارند و چون خیلی از مسئولین به تکالیف قانونی خود در برابر مقررات و قوانین و اسناد بالادستی عمل نکرده‌اند هم اکنون با این وضعیت مواجه هستیم.
سخنگوی کمیسیون انرژی درباره میزان مناسب بودن قیمت گاز خانگی گفت: گاز خانگی به گفته خیلی‌ها مجانی در اختیار مردم قرار داده می‌شود. اما قیمت گاز در رده‌های اول جمعیتی هیچ تناسبی با قیمت تمام شده ندارد و واقعاً پایین است.
امان الله حسین پور، عضو کمیسیون کشاورزی، آب منابع طبیعی و محیط زیست مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با مهر درباره مصرف و هدر رفت بالای گازخانگی در کشور گفت: متأسفانه معضلی که در کشور داریم و دولت‌ها و مردم نتوانسته‌اند آن را ساماندهی کنند بحث مصرف انرژی و هدر رفت آن در همه حوزه‌های حامل‌های انرژی است.
این نماینده مجلس یازدهم توضیح داد: یک حرکت خوبی که برای کنترل مصرف انرژی شروع شده، تعرفه گذاری پلکانی در حوزه برق است. این طرح در حوزه گاز خانگی هم باید اجرایی شود.
حسین پور ادامه داد: در حوزه مصرف خانگی در حال حاضر ناعدالتی در استفاده از گاز خانگی وجود دارد. برخی که مصرف زیادی دارد از یارانه بیشتری برخوردار می‌شود و آن کسی که مصرفی ندارد باید مبلغ استفاده اش را پرداخت کند.
عضو کمیسیون کشاورزی توضیح داد: تعرفه گذاری پلکانی گاز خانگی بهترین راه برای استفاده درست از این انرژی است و عدالت را برای ما برقرار می‌کند. کسی که استفاده زیادی از گاز خانگی دارد طبیعی است که باید به صورت تصاعدی هزینه مصرفش بالاتر برود و خانوارهایی مثل مددجویان کمیته امداد، بهزیستی و اقشار ضعیف جامعه مصرفشان به حد استاندارد هم نمی‌رسد ولی اینها هم هزینه گاز را به اندازه مرفهین و پرمصرفان پرداخت می‌کنند.
حسین پور در ادامه بیان کرد: این مسئله باید با اجرای تعرفه گذاری پلکانی اجرا شود. هم دولت باید برای حل آن لایحه بدهد و هم مجلس در بودجه ۱۴۰۲ باید اصلاحات لازم را انجام دهد تا نحوه استفاده از انرژی در کشور ما توسط مردم اصلاح شود.
رئیس مجمع نمایندگان خراسان شمالی ادامه داد: با توجه به شرایط کنونی که رو به سرما می‌رویم و طبیعتاً مصرف گاز در کشور بالاتر خواهد رفت. اگر نتوانیم به خوبی فرهنگ سازی کنیم تا صرفه‌جویی درستی انجام دهیم، این مسئله به صورت ریشه‌ای حل نخواهد شد.
آنچه مشخص است کشورهای دارنده ذخایر گاز طبیعی از جمله قطر و روسیه نیز این منبع عظیم به عنوان درآمد و ایجاد ارزش افزوده در داخل کشور استفاده می‌کنند براین اساس به نظر می‌رسد برای کنترل مصرف گاز طبیعی چاره‌ای جز اجرای نظام پلکانی نیست که نتیجه اجرای این سیاست می‌تواند به بازگشت هوای تمیز به کلانشهرها اشاره کرد.
