به گزارش سایت خبری پرسون، مرتضی داستانی در یادداشتی نوشت: دوران گورباچف و شرایط حاکم بر اتحاد جماهیر شوروی یک فصل مهم از تاریخ جهان است که نگاهی دوباره به آن می‌تواند برای هر حاکمیتی آموزه‌های فراوانی داشته باشد. مرگ گورباچف بهانه خوبی برای بازخوانی برخی نکات آن است.
گورباچوف در شرایطی زمام امور رهبری حزب کمونیست و اتحاد جماهیر شوروی را به دست گرفت که هرچند زرادخانه‌های نظامی و هسته آن بر آمریکا می‌چربید ولی مشکلات اقتصادی و هزینه‌های دیکتاتوری حزبی و پرو لتاربستی و هزینه‌هایی که بایستی برای ابرقدرت بودن بپردازد، باعث شده بود که روز به روز دچار عقب‌ماندگی مزمنی از دنیا شود.
در واقع شرایط بحران اقتصادی و سیاسی در درون شوروی را باید عامل اصلی فروپاشی دانست. اگرچه در رسانه‌ها گورباچف را معمار فروپاشی شوروی می‌دانند ولی اغلب تاریخ‌نگاران همه عوامل فروپاشی شوروی را به دوره برژنف و پس از آن مربوط می‌دانند شاید همان‌گونه که دانشمندان علوم سیاسی چون استفان کوتکین اظهار کرده‌اند تنها افزایش قیمت نفت از دهه ۱۹۷۰ موجب تأخیر در فروپاشی اقتصادی شوروی و برآورده شدن آرزوهای رهبران این کشور شد.
گورباچف برای جبران عقب‌ماندگی و خروج از بحران اقتصادی ابتدا اصلاحات سیاسی را از حزب کمونیست آغاز کرد و خطاب به رهبران تشکیلات کمونیستی لنینگراد (سن پترزبورگ فعلی) گفت: شما از اقتصاد دنیا عقب هستید اجناس بنجل شما مایع شرمندگی است. گورباچوف سپس از یک سو بازسازی اقتصادی و از دیگر سو شفافیت و فضای باز سیاسی را در اتحاد جماهیر شوروی دنبال کرد.
او به شدت به دنبال این بود یک اتحاد دموکراتیک از کشورهایی که به زور اشغال شده بودند تشکیل دهد ولی تمام آرمان و ایده‌هایش با یک کودتای ۳ روزه یلتسین فرو ریخت.
