به گزارش سایت خبری پرسون، هنوز چند روز از پایان تور منطقه‌ای بایدن نگذشته که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به همراه رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه برای شرکت در نشستی سه‌جانبه با حضور ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور ایران به تهران سفر خواهند کرد. اگرچه این پنجمین سفری است که رئیس‌جمهور روسیه به تهران خواهد داشت، بااین‌حال به نظر می‌رسد این سفر در مقایسه با سفرهای پیشین از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود. در شرایطی که با آغاز جنگ در اوکراین، تنش‌ها میان روسیه و غرب به بالاترین حد خود رسیده، به‌گونه‌ای که ناتو عملاً وارد جنگی نیابتی با مسکو شده، اکنون غرب از هیچ تلاش اقتصادی و سیاسی برای منزوی کردن کرملین فروگذاری نمی‌کند.
به‌این‌ترتیب، سفر پوتین به تهران، در بحبوحه جنگ اوکراین و به فاصله کوتاهی از تور خاورمیانه‌ای بایدن می‌تواند دلالت بر نشانه‌های آشکار و پنهانی داشته باشد. از آغاز جنگ اوکراین، این برای دومین بار است که ولادیمیر پوتین از روسیه خارج می‌شود. کمتر از یک ماه پیش از این، او برای شرکت در اجلاس کشورهای حاشیه دریای خزر به عشق‌آباد سفر کرد و ازآنجا نیز راهی تاجیکستان شد. پوتین در همین اجلاس بود که به‌طور ضمنی خود را با پترکبیر مقایسه کرده بود.
اکنون انتخاب تهران به‌عنوان مقصد دومین سفر خود از زمان آغاز جنگ اوکراین به معنای ارسال این سیگنال برای غرب است که پوتین نه‌تنها منزوی نشده، بلکه تلاش دارد با تحکیم موقعیت خود در جبهه شرق، از رقابت جدید ابرقدرت‌ها در خاورمیانه پا پس نکشد. ایران و روسیه در سال‌های قبل روابط نزدیک و رو به گسترشی داشته‌اند و مواضع ضد غربی هر دو دولت باعث ایجاد منافع همسو میان دو طرف شده است. بااین‌حال به نظر می‌رسد آغاز جنگ اوکراین و اعمال تحریم‌های شدید غرب علیه مسکو، باعث نزدیک‌تر شدن هر دو کشور در کمپین ضد غربی‌شان شده است.
ابعاد استراتژیک سفر پوتین به تهران
به نوشته روزنامه قطری العربی الجدید، سفر پوتین به ایران دارای سه بُعد اصلی است. نخست، به روابط دوجانبه تهران - مسکو ارتباط دارد که از زمان به دست گرفتن قدرت اجرایی در ایران از سوی رئیسی در ایران از ژوئیه ۲۰۲۱ - که دارای رویکردی متفاوت از سلف خود یعنی حسن روحانی در سیاست و روابط خارجی است - به‌سرعت درحال‌توسعه است.
بر اساس این گزارش، درحالی‌که روحانی به دنبال حل مناقشه و بحران کشورش با غرب به‌ویژه با آمریکا بود، رئیسی بر حرکت به سمت شرق و به‌طور مشخص روسیه و چین تمرکز دارد.
این روزنامه در ادامه بُعد دوم سفر پوتین به ایران را منطقه‌ای می‌داند و در توضیح نوشت: این سفر در سایه تشدید تنش بین ایران و اسرائیل و صحبت آمریکایی‌ها مبنی بر تشکیل "یک ساختار قوی منطق ای" با مشارکت تل‌آویو در مقابله با تهران و محور تحت هدایت آن، صورت می‌گیرد.
در ادامه این یادداشت آمده است: اما بعد سوم این سفر، کاملاً بین‌المللی است و در درجه نخست مربوط به افزایش سطح تنش بین ایران و غرب، به‌ویژه آمریکا، در پی بن‌بست ایجادشده در مذاکرات با هدف احیای توافق هسته‌ای است که روسیه یکی از اعضای این مذاکرات است. امری که در درجه دوم به جنگ اوکراین و پیامدهای بزرگ جهانی آن در مناطق مختلف و سطوح مختلف مرتبط است.
نویسنده در ادامه در توضیح پیامدهای جنگ اوکراین می‌نویسد که در حال حاضر، تلاش قدرت‌های جهانی به‌نوعی درگیر جنگ در خاک اوکراین است تا بار دیگر روابط و کارت‌های خارجی خود را در مقابل یکدیگر سازمان‌دهی کنند. پیامدهای همین جنگ یکی از مهم‌ترین دلایل سفر بایدن به منطقه و تلاش او برای یافتن راهکارهایی به‌منظور افزایش تولید نفت با توجه به تحریم‌های شدید روسیه بود.
هم‌افزایی ایران و روسیه علیه رژیم صهیونیستی
با توجه به اینکه روسیه چند ماهی است درگیر جنگ اوکراین است، بنابراین فعالیت‌های خود را در میدان سوریه تا حدی کاهش داده است و به همین منظور ایران به‌عنوان حامی دولت دمشق، می‌تواند در این میان نقش مهمی را بازی کند. همچنین ازآنجا که روابط رژیم صهیونیستی و روسیه نیز به دلیل بحران اوکراین تیره شده است، ایران و روسیه سعی دارند با تحرکات صهیونیست‌ها در سوریه مقابله کنند.
از سوی دیگر، با توجه به اینکه سفر پوتین به تهران چند روز پس از سفر رئیس‌جمهور امریکا به منطقه انجام می‌شود، برخی رسانه‌ها حضور پوتین را به‌مثابه یارگیری در منطقه برای مقابله با سیاست‌های غرب و متحدانش می‌دانند و سعی دارند این‌گونه وانمود کنند که ایران در تحولات منطقه تابع سیاست‌های مسکو است و از خود اراده‌ای ندارد، اما روابط روسیه و ایران در یک دهه گذشته نشان می‌دهد که روابط دو کشور چه در سطح اقتصادی و چه روابط سیاسی و همکاری در میدان سوریه، در حد اتحاد استراتژیک بوده است و با روابطی که امریکا با شیوخ عربی دارد، خیلی متفاوت است.
همکاری‌های راهبردی یا ادعاهای تبلیغاتی؟
این در حالی است که در آستانه سفر بایدن به خاورمیانه، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید ادعا کرد که ایران تلاش دارد صدها پهپاد با قابلیت حمل مواد انفجاری با هدف حضور در جنگ اوکراین به روسیه ارسال کند و به همین منظور نیروهای روسی به‌قصد آموختن نحوه استفاده از آن‌ها به ایران اعزام خواهند شد.
در همین شرایط شبکه سی ان ان هم با انتشار چند عکس ماهواره‌ای ادعا کرد یک هیئت روسی در ماه گذشته حداقل دو بار از فرودگاه کاشان بازدید کرده تا پهپادهای دارای قابلیت حمل سلاح را بررسی کند. مقامات آمریکایی در گفتگو با سی‌ان‌ان مدعی شده‌اند که ایران در ماه ژوئن در فرودگاه کاشان پهپادهای شاهد-۱۹۱ و شاهد-۱۲۹ را برای هیئت روسی به نمایش گذاشته است.
حسین امیر عبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در گفت‌وگوی تلفنی با دیمیتری کولبا، ضمن رد چنین اتهاماتی گفت که تهران با هرگونه اقدامی که منجر به تشدید درگیری‌ها و تداوم جنگ شود «مخالف است». او چنین اظهارات و گزارش‌هایی را «اتهاماتی بی‌پایه و اساس» دانست که «مغرضانه و هدفمند»، هم‌زمان با سفر جو بایدن به خاورمیانه مطرح‌شده است.
بدین ترتیب سفر پوتین به تهران، در شرایطی که همکاری‌های نظامی مختلف نشان از تغییر در آرایش قوا در منطقه دارد، دال بر این واقعیت است که روسیه تلاش دارد در این عرصه هم قافیه بازی را به رقیب نبازد؛ کما اینکه یک مقام آمریکایی به سی‌ان‌ان گفته که مشارکت رو به رشد ایران و روسیه دلالت بر آن دارد که چرا آمریکا قصد دارد حضور و نفوذ خود را در خاورمیانه حفظ کند.
منبع: آنا
