سوگواری در کشورهای مختلف دنیا، آیینهای مختلفی دارد؛ آیینهایی که از سنت هر جامعه برمیخیزد و مردم به آن اعتقاد دارند. گاهی اعتقادات عجیبی هم در خصوص برخی از این آیینها وجود دارد. بعضیها معتقدند که اگر از این رسوم تبعیت نکنند، یا نفرین میشوند، یا فرد از دنیا رفته مورد بخشایش قرار نمیگیرد. پرداختن به آیینهای کفن و دفنی که خاص هر کشور باشد، علاوه بر اینکه از منظر قیاس با رسوم خودمان میتواند جالب توجه باشد، به نوعی بازتابدهنده فرهنگ، روحیات و سنن مردم آن کشور خاص هم هست، از این رو در ادامه به مرور برخی از این رسوم در چند کشور پرداختهایم.
فامادیهانا
فامادیهانا که در واقع نبش قبر محسوب میشود، مراسم تدفین در ماداگاسکار است. در این مراسم، مردم اجساد اجدادشان را از آرامگاههای خانوادگی بیرون میکشند و آنها را دوباره با لباسهای جدید میپوشانند. سپس در اطراف مقبره آنها موسیقی زنده اجرا میکنند. از نظر آنها این راهی است که یاد عزیزان و خویشاوندان از دست رفتهشان را زنده نگه می دارد. آنها در یک بازه زمانی مشخص به سراغ اجساد میروند و لباسهای جدید برای آنها میبرند. بعد از چرخاندن اجساد در اطراف دهکده دوباره آنها را دفن میکنند.
بستن اجساد به درخت
در این ایین، مردگان به درختان قدیمی بسته میشوند تا به این ترتیب مردم اطمینان حاصل کنند که مردگانشان همیشه در قلبشان هستند و به دیگران یادآوری کنند که باید برای مرگ و زندگی پس از آن آماده شوند.
آویزان کردن تابوت
این آیین باستانی توسط سلسهها چینی اجرا میشد و تابوتهایی را در صخرهها آویزان میکردند. آنها معتقد بودند این کار مردگانشان را به آسمان نزدیک میکند و آنها راحت میتوانند به بهشت بروند. با این کار روح درگذشتگان آنها در مرتبه بالایی قرار دارد و آزاد است که در تپهها و صخرهها بچرخد. این تابوتها توسط باستان شناسها در تمدنهای باستانی کشف شده اند.
مردارخواری
این آیین باستانی توسط مردمان محلی در سواحل شمال غربی اقیانوس آرام در آمریکای شمالی اجرا میشود. در این آیین تمامی اجساد افراد مرده را به یک چاله میانداختند و به حیوانات وحشی اجازه میدادند تا از این اجساد تغذیه کنند. به این ترتیب دیگر لازم نبود که مراسم و شیوه دیگری مثل تدفین برای آنها اجرا شود. به زعم بومی ها، این روش باعث میشد که مردگان تنها در یک بعد بمانند و دیگر هیچ چیزی در این دنیا نماند که به آنها تعلق داشته باشد.
رها کردن جسد برای کرکسها
یکی دیگر از رسمهایی که توسط افرادی در بمبئی اجرا میمی شد. در این مراسم، اجساد شست و شو داده میشدند و آنها را در بالای معابد مذهبی خود رها میکردند تا خوراک کرکسها شوند. ایده پشت این سنت این است که مردگان باید از دست فرم فیزیکی خود راحت شوند و تنها در یک بعد باقی بمانند که آن هم بُعد روحانی آنهاست.
مرده سوزی
این رسم که سوزاندن جسد بر روی آتش است، هنوز هم در بعضی از کشورهای مدرن اجرا میشود. خاکستر جسد سوزانده شده نیز توسط نزدیکترین خویشاوندان او در یک ظرف شیشهای نگه داشته میشود. البته گاهی نیز از طرف خود افراد خواسته میشود که خاکسترشان در هوا پخش شود. در هند نیز ممکن است درخواست شود که خاکستر آنها را در رودخانه گنگ یا اقیانوس رها شود.
خفه کردن
ایدههای این رسم از آیین باستانی ساتی در هند نشات میگیرد. این رسم در جزیره فیحی در جنوب اقیانوس آرام اتفاق می افتد، این رسم نشان میداد که فرد فوت شده نباید در دنیای بعدی تنها بماند و باید یکی از افراد نزدیک به او نیز همراهش باشد تا درد و رنج مرگ برایش کمتر شود.
همنوع خواری
یکی از عجیب ترین سنت های تشییع جنازه از پاپوآ گینه نو و برزیل این بود که در آن جوامع مردم از اجساد تغذیه می کردند. این عمل غیرانسانی که اکنون به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد به نظر می رسد از ملت هایی پدید آمده که سوء تغذیه داشته اند و به دنبال راه های دیگری برای سیر کردن خودشان بوده اند. خانواده فرد متوفی دور بدن مرده جمع می شدند و از آتش و سایر ابزارهای ابتدایی برای خوردن آن استفاده می کردند.
خاکسپاری آسمانی
یکی از عجیبترین سنتهای تدفین که گاهی هنوز هم انجام میشود. این مراسم در تبت و در چین و نیز در مغولستان انجام میشود. در این آیین یک جسد انسان را به قطعات کوچک بریده و در بالای کوه قرار میدهند تا گوشت آنها بر اثر هوای آزاد از بین برود و یا توسط پرندگان گوشتخوار، خرده شوند.
ساتی
ساتی یکی از سنتهای بسیار قدیمی هندوهاست و امروزه توسط کمتر کسی اجرا میشود. ساتی نوعی مجازات برای زنی بود که همسرش میمیرد. نه تنها هندوها بلکه در مناطق دیگری هم برگزاری این مراسم دیده شده است. در این رسم بیوهها مجبور میشدند به منظور احترام به همسر فوت شده شان، خودشان را با سوختن در آتش قربانی کنند.