به گزارش سایت خبری پرسون، اسم تهران که می‌آید بیشتر ما ناخودآگاه ذهنمان به سمت میدان آزادی می‌رود و آسمان خاکستری آن که حاصل تردد هزاران ماشین در خیابان‌های شلوغ این شهر است. شاید به همین دلیل است که تا کار واجب نداشته باشیم، گذرمان به تهران نمی‌افتد. ما در این بخش از ره بال آسمان می‌خواهیم تصویر ذهنی‌مان را از تهران و شهرهای اطرافش عوض کنیم. برای امروز قصد داریم به شهرستان پیشوا برویم و از دیدن جاذبه های گردشگری آن لذت ببریم. با ما همراه شوید، قول می‌دهیم پشیمان نشوید.
پیشوا کجاست؟
این شهر با وجود قدمت تاریخی بسیار قوی و محکمش، هنوز برای خیلی از مردم ناشناخته است. برای آن دسته از عزیزانی که نمی‌دانند پیشوا کجاست باید بگوییم این شهر، مرکز شهرستان پیشوا و یکی از شهرهای استان تهران است که در ۴۵کیلومتری جنوب شرقی پایتخت قرار دارد.
پیشوا در ۱۰کیلومتری ورامین قرار دارد و یکی از جاهای دیدنی اطراف تهران است که قدمت آن به هزاران سال پیش از اسلام می‌رسد. این شهر یکی از معدود شهرهای نزدیک پایتخت است که گردش یک‌روزه در آن و بازدید از آثار باستانی‌اش فرصت مغتنمی است برای علاقه‌مندان به تاریخ.
موقعیت جغرافیایی پیشوا | پیشوا در نقشه ایران
این شهر در جنوب شرقی تهران و در دامنه تپه‌های جنوبی رشته‌کوه البرز قرار گرفته و از سطح دریا ۹۵۰متر بالاتر است. ارتفاعاتی مثل کوه‌های قره قاج، ده نمک، کوه بی‌بی شهربانو و ارتفاعات قصر فیروز در شمال شرقی و شمال این شهرستان قرار دارند و در جنوب نیز ارتفاعاتی مثل دوازده امام، سیاه کوه و تپه‌های ماهور دیده می‌شود.
ارتفاعات و دشت‌های وسیع اطراف این شهرستان موهبتی از طبیعت به مردم پیشواست که امکان کشاورزی و صیفی‌کاری را برایشان مهیا کرده است. در گذشته این شهرستان بخش کوچکی بود که در تقسیمات کشوری به‌عنوان یکی از توابع شهرستان ورامین به حساب می‌آمد؛ اما با توجه به افزایش جمعیت در این منطقه، سرانجام در سال ۱۳۸۹ از بخش، به شهرستان ارتقا پیدا کرد.
آب و هوای پیشوا | معتدل و نیمه خشک
خب وقتی کوه و دشت و ابرهای باران‌زا در کنار هم قرار بگیرند، آب‌وهوای معتدل و نیمه‌خشک برای آن منطقه به وجود می‌آورند. البته در دشت‌های پیشوا آب‌وهوای صحرایی حاکم است. با این‌حال نسبت‌به سایر مناطق کویری معتدل‌تر بوده و شب‌های زمستانی سردتری دارد؛ ولی در بهار و پاییز هوا دل‌نشین‌تر و مطبوع‌تر می‌شود.
پوشش گیاهی پیشوا | قطب تولید گل و گیاهان دارویی ایران
بخشی از طبیعت پیشوا، جنگل طبیعی است که با توجه به خشک و بیابانی بودن شهرستان پیشوا، نقش مهمی در متعادل‌کردن آب‌وهوای آن ایفا می‌کند. پوشش گیاهی این جنگل‌ها را بیشتر غال و نوعی گونه درختی گز تشکیل داده که طبیعت زیبایی را در این شهرستان ایجاد کرده است.
همین‌طور گیاهانی مثل گل‌گاوزبان، کاسنی و خاکشیر در برخی نقاط این شهرستان رشد می‌کند که علاوه بر مصرف دارویی، مصرف غذایی هم دارند. نکته مهم پیشوا این است که یکی از قطب‌های تولید گل و گیاهان دارویی در ایران است و بیش از یک‌هشتم گلخانه‌های ایران در این شهرستان قرار دارند.
پوشش جانوری پیشوا | مأوای پرندگان
پرندگانی که در خشکی زندگی می‌کنند مثل گونه‌های مختلف لک‌لک‌ها، کاکایی‌ها و پرندگان شکاری، زمستان‌های خود را در مناطق استحفاظی اطراف پیشوا سپری کرده و در فصل بهار به سمت مناطق معتدل‌تری کوچ می‌کنند. از دیگر پـرندگانی که در این منطقه زندگی می‌کنند می‌توان به کبوتر چاهی، قُمری خاوَری، کوکر گندمی یا باقرقره و پرندگان شکاری مانند شاه‌بوف، جغد انباری، سونقور، بالابان و پرندگان کمیابی همچون هوبره، انواع پاسری‌ها، گنجشک‌سانان، سار و انواع کلاغ اشاره کرد. علاوه بر پرندگان، پستانداری مثل شغال، کفتار، تشی و گرگ هم در پیشوا دیده شده‌اند.
جاذبه های طبیعی پیشوا | تلفیقی از طبیعت و تاریخ
درخت چنار ۵۰۰ ساله
در کنار جاده پیشوا به پاکدشت، در مرکز روستای سعیدآباد، درخت چناری هست که قصه‌های فراوانی از گذشته ها در ذهن خود ثبت کرده است. این درخت در یکی از روزهای زندگی ۵۰۰ساله‌اش، شاهد واقعه تاریخی تاج‌گذاری آغامحمدخان قاجار بوده است. در واقع برگزاری این مراسم زیر این درخت، اهمیت درخت را دوچندان کرده است.
گفته می‌شود که دولوهای این منطقه، اولین کسانی بودند که با آغامحمدخان بیعت کردند و این اتحاد ایل قاجار را برای جنبشی عظیم آماده کرد. در تاریخ آمده است، این جا اولین جایی بود که یکی از سران قاجار تاجی مسی بر سر آغامحمدخان گذاشت و با همراهی ساکنان این منطقه توانست به تخت قدرت تکیه بزند.
پارک بزرگ جنگلی
پارک بزرگ جنگلی، بر فراز تپه‌های مشرف به شهر قرار دارد و تفرجگاه اهالی این شهر است. این پارک با وسعتی بیشتر از ۴۰هکتار یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های استان تهران است که با درخت‌های کاج و سرو پوشیده شده است.
تاریخچه عجیب پیشوا | از تاج‌گذاری ایرج باستانی تا تاج‌گذاری پادشاه قاجاری
به عقیده باستان‌شناسان، قدمت پیشوا به دوره پارینه‌سنگی یا چیزی حدود ۵۰هزار سال قبل بر می‌گردد. علاوه بر این در دست‌نویس‌هایی که از تاریخ گرمسار موجود است، حدود منطقه پیشوا را بخشی از منطقه سامنات برشمرده که نام دشتی وسیع در دامنه‌های جنوبی رشته‌کوه‌های البرز، میان تهران و سمنان است و دشت ورامین در امتداد آن قرار دارد.
بر اساس اسطوره‌ها، فریدون در نزدیکی همین منطقه بود که تخت خود را بنا کرد و بر ایران حکم راند. ایرج هم پادشاه اسطوره‌ای بعدی است که با بناکردن دژ بلندی در این منطقه، پیشوا را صاحب بزرگ‌ترین قلعه خشتی دنیا کرد. امروزه زبان مردم پیشوا، فارسی با لهجه تهرانی است. البته برخی مردم هم در این شهرستان با گویش محلی حرف می‌زنند.
مشاهیر پیشوا | تاجی بر سر این شهر
این روزها پیشوا شهری است با بافت مذهبی. شیخ حسن علی پیشوا از مفاخر این شهرستان است که در یکی از روستاهای پیشوا به نام روستای آمره به دنیا آمد. ایشان با کسب تحصیلات حوزوی نزد اساتید برجسته، سال‌ها به تدریس دروس فقه و اصول مشغول بود. وی شاگردانی عالی تربیت کرد که همگی اهل علم و تقوا بودند.
از دیگر مشاهیر پیشوا، دکتر مجتبی دماوندی، نویسنده، پژوهشگر و استاد دانشگاه بود که تألیفات ماندگاری از وی به یادگار مانده است. جلال‌الدین جُنیدی یکی دیگر از مشاهیر پیشواست که از مفاخر فرهنگ و ادب کشور به شمار می‌رود و آثار ارزشمندی تألیف کرده است.
جاذبه های تاریخی پیشوا | رد پای انسان متمدن در گذشته‌های دور
تپه سفالین
در محوطه‌ای وسیع و در حدفاصل محله پاچنار و دانشگاه آزاد پیشوا تپه ماهورهایی کوچک و بزرگ قرار دارد که به تپه سفالین معروفند. سرتاسر این تپه‌ها پوشیده از سفالینه‌ها و آثار تاریخی مربوط به هزاره دوم و اوایل سده‌های هزاره اول قبل از میلاد است.
طی کاوش‌های باستان‌شناسی انجام‌شده از عمق ۳۸۵سانتی‌متری این تپه، بقایای سفالی متعلق به اواخر هزاره ششم و هزاره پنجم قبل از میلاد هم کشف شده که امروزه در موزه ملی نگهداری می‌شود.
راهنمای سفر آ ب اسک | روستایی گره‌خورده با اساطیر
تپه شغالی
یکی دیگر از جاهای دیدنی پیشوا که بیشتر جنبه تاریخی دارد، تپه شغالی است که در شمال این شهرستان واقع شده و تاریخ آن به هزاره اول قبل از میلاد بر می‌گردد. این تپه با توجه به نزدیکی به رودخانه جاجرود، در اواخر هزاره ششم قبل از میلاد، محل زندگی اقوام پیش از تاریخ محسوب می‌شد. عناصر معماری به‌کاررفته در تپه شغالی خشت خام و چینه است. ابزار سنگی و ظروف سفالین زیادی از این تپه کشف شده که نشان از تمدن موجود در این تپه دارد.
یخچال های طبیعی
در روستای طارند سفلی و علیا، یخچالی طبیعی وجود دارد که از سه قسمت مخزن، سقف و درب تشکیل شده است. این یخچال که مخصوص سرزمین‌های کویری است، در عمق ۴متری زمین ساخته شده و نوع معماری آن به‌صورت دایره با گنبدی بلند است و ۹متر از کف زمین ارتفاع دارد.
دیواره‌های این بنا دو متر ضخامت دارد که رفته‌رفته از ضخامت آن کم می‌شود. پله‌ای نیز دورتادور آن کشیده شده که برای تعمیر و تمیزکردن یخچال کاربرد داشته است. این یخچال با آجر، ساروج و خشت خام ساخته شده است و معماری مخروطی‌شکل و مُدور آن، موجب مقاومت یخچال در برابر گرما می‌شده است.
آب انبار حصار گلی
یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی پیشوا، آب انبار حصار گلی است که در شرق جاده پیشوا به مبارکیه، در روستای حصار گلی قرار گرفته است. این آب انبار در داخل روستا واقع شده و تا اواخر دوره قاجار از آن استفاده می‌شده است. ساختمان این بنا از آجر و ملات گچ درست شده و یک ردیف پلکان آجری برای دسترسی به مخزن آبش قرار داده‌اند.
بازار قدیمی پیشوا
پیشوا، به‌عنوان یک شهر تاریخی، بازاری دارد که قدمت آن به بیش از ۳۰۰ سال پیش می‌رسد. مغازه‌ها و حجره‌های قدیمی این بازار نشانه‌های معماری دوره صفویه را در خود دارد. با قدم‌زدن در این بازار به‌خوبی می‌توان گذر تاریخ را مشاهده کرد. حتی برخی از وقایع تاریخی، مثل تیرباران‌کردن ارشدالدوله، از یاران وفادار محمدعلی شاه را می‌شود در آن حس کرد. انتهای این بازار هم به مرقد امامزاده جعفر(ع) ختم می‌شود.
تپه معین آباد
یکی دیگر از جاهای دیدنی پیشوا و از جمله آثار تاریخی آن، تپه معین آباد است که تاریخ آن به هزاره چهارم و پنجم قبل از میلاد بر می‌گردد. این تپه در دهستان عسگریه، در شرق روستای معین‌آباد، قرار گرفته است.
بر اساس لایه‌نگاری‌هایی که روی این تپه انجام شده است، تاریخ این تپه به ۶هزار و ۵۰۰ سال قبل از میلاد بر می‌گردد. علاوه بر این، در تپه معین آباد خشت‌هایی پیدا شده که به دوره نوسنگی پیشرفته مربوط می‌شود و نشان می‌دهد تا دوره ساسانی هم زندگی در این تپه جریان داشته است.
اماکن مذهبی پیشوا | رد پای دین‌داران در شهر
امامزاده جعفر
مهم‌ترین قطب گردشگری شهرستان پیشوا، آستان امامزاده جعفر است. در کتیبه منبت‌کاری شده این امامزاده، این بقعه متعلق به امامزاده جعفر الخواری است که به دعوت جمعی از ساکنان شهر خود تصمیم می‌گیرد به خدمت حضرت رضا(ع) در مرو برسد؛ اما بعد از شهادت امام رضا، او نیز به دست مأموران حکومت به شهادت رسیده و در این شهرستان دفن می‌شود.
بقعه امامزاده جعفر پیشوا یادگاری از دوران صفویه است که با گنبدی از کاشی‌های فیروزه‌ای و صحنی بزرگ روی تپه‌ای مشرف به شهر قرار گرفته و در دوران مختلف بازسازی و مرمت شده است. این بنا از آثار ارزشمند معماری اسلامی ایران به شمار می‌رود و نام آن در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
بقعه امامزاده یوسف رازی
یکی دیگر از اماکن مذهبی پیشوا، بقعه امامزاده یوسف رازی است که در دهستان بهنام پازوکی جنوبی، از بخش‌های مرکزی شهرستان پیشوا قرار دارد. بنای اصلی این بقعه از پلانی هشت‌ضلعی تشکیل شده که در هشت‌گوشه آن طاق‌نماهایی زیبا کار شده است.
در بالای آن ۱۶ طاق‌نما وجود دارد که گنبد بنا را روی آن استوار کرده‌اند. این بقعه محل دفن یوسف بن حسین رازی معروف به یوسف رازی عارف بزرگ و نامدار قرن سوم هجری است.
امامزاده عبدالله
امامزاده عبدالله یکی دیگر از مکان‌های مذهبی و تاریخی شهرستان پیشوا است که در نزدیکی روستای قلعه بلند قرار گرفته و صحن آن از جمله جاهای دیدنی پیشوا و مناطق زیبای شهرستان محسوب می‌شود.
غذاهای سنتی پیشوا | خوشمزه و متنوع
در فرهنگ پیشوا غذاهای بومی متنوعی وجود دارد که قدمت برخی از آن‌ها به سال‌های دور می‌رسد. به‌عنوان مثال آش گوجه یکی از غذاهای سنتی مردم ورامین و پیشواست که با حبوبات، سبزی آش، بلغور گندم، جو و گوجه رنده شده تهیه می‌شود. اشکنه هم یکی دیگر از غذاهای بومی این منطقه است که با پیاز، شنبلیله، تخم‌مرغ، گوجه و سیب‌زمینی درست می‌شود.
سوغات پیشوا | یادگار سفر
به بخش خوب و زیبای سفر رسیدیم. در کنار بازدید از جاهای دیدنی پیشوا خوب است که یادگاری از این سفر هم داشته باشید. هنر فرش‌بافی در روستاهای اطراف تهران، قدمتی کهن دارد و یکی از هنرهای محبوب مردم این منطقه است. صیفی‌جات، غلات، حبوبات، پنبه، انجیر، انار و… هم از دیگر محصولات مشهور پیشوا هستند.
مراکز خرید پیشوا | جایی برای تهیه مایحتاج و سوغاتی
برای خریدکردن از پیشوا می‌توانید علاوه بر بازار سنتی و قدیمی آن، به مراکز خرید مدرن شهر نیز سر بزنید. مرکز خرید ایرانیان یکی از این مراکز خرید است که در مرکز شهرستان پیشوا و در خیابان بیست‌متری بهار قرار دارد و یکی از مراکز تجاری این شهرستان است.
مسیرهای دسترسی به پیشوا | پیش به سوی سفر
برای رفتن به پیشوا سه گزینه پیش روی شماست؛ مسیر زمینی، هوایی و راه آهن.
مسیر جاده ای
پیشوا تا تهران ۴۵ کیلومتر فاصله دارد. با ماشین شخصی می‌توان از طریق بزرگراه ورامین تهران یا از جاده پاکدشت، شریف‌آباد، حیدرآباد به این شهر رسید. آزادراه قم گرمسار نیز مسیر دسترسی شهرهای جنوبی به پیشواست.
راه آهن
پیشوا در مسیر خط راه آهن تهران مشهد قرار دارد. شما می‌توانید با تهیه بلیط به مقصد پیشوا، با قطار هم به این شهر سفر کنید.
دشت لاله های کندر کرج | حریری رنگارنگ از جنس لاله
هواپیما
برای سفر هوایی لازم است از هر شهری که هستید، خودتان را به تهران برسانید. از آنجا هم با اتوبوس یا تاکسی می‌توانید به پیشوا سفر کنید.
امیدوارم در این سفر با ره بال آسمان به شما خوش گذشته باشد و نظرتان درباره تهران و پیشوا تغییر کرده باشد. اگر روزی گذارتان به این شهر افتاد، حتماً تجربه‌هایتان را به ما هم منتقل کنید تا برای دفعه بعد با کوله‌بار مجهزتری از اطلاعات به این شهر سفر کنیم.
آشنایی با شهرستان ورامین:
ورامین یکی از شهرستان‌های استان تهران است که در ۳۵ کیلومتری جنوب‌شرقی تهران قرار دارد و مرکز آن شهر ورامین است. این شهرستان از ۳ شهر جوادآباد، قرچک ورامین و پیشوا و ۳ بخش جوادآباد، بخش قرچک و بخش مرکزی تشکیل شده است. علاوه بر این شهرستان ورامین هفت دهستان هم دارد که جزو جاهای دیدنی اطراف تهران است. این شهر تاریخی یادگاران زیادی را از هزاران سال پیش در دل خود جای داده است که بهشت دوست‌داران تاریخ کهن ایران است و دیدنشان خالی از لطف نیست. پس همراه ما باشید تا به معرفی جاهای دیدنی ورامین بپردازیم و شما را همراه خود به این شهر زیبا ببریم.
راه‌های دسترسی به ورامین
مسیر جاده‌ای
برای رفتن به ورامین با ماشین شخصی، خود را به تهران برسانید و از طریق اتوبان امام علی(ع) و شهر ری وارد جاده ورامین شوید. ورامین از طریق جاده چرم‌شهر به آزادراه قم-گرمسار وصل شده است؛ بنابراین، از قم یا سمنان هم می‌توانید مستقیماً به این شهر سفر کنید.
راه‌آهن
شما می‌توانید با رزرو بلیط قطار تهران-مشهد به ورامین بروید. البته این نکته را به خاطر داشته باشید که ایستگاه راه‌آهن ورامین در مسیر راه‌آهن تهران-مشهد قرار گرفته است.
مسیر هوایی
ورامین فاقد فرودگاه است و نزدیک‌ترین فرودگاه به این شهر، فرودگاه‌های تهران است. پس اگر قصد دارید با هواپیما به ورامین سفر کنید، به این نکته توجه داشته باشید.
جغرافیای ورامین
ورامین کجاست؟ ورامین شهرستانی در استان تهران است که در در جلگه صاف حاصلخیزی قرار گرفته است؛ ولی سرزمینی خشک و نیمه بیابانی به حساب می‌رود. شهرستان ورامین از جنوب به دریاچه نمک و از شمال به دامنه‌های رشته‌کوه البرز می‌رسد. ورامین در ناحیه معتدل شمالی قرار گرفته است و به‌لحاظ جغرافیایی چند عامل مهم در اقلیم این ناحیه نقش به سزایی دارند. این عوامل شامل دشت کویر، رشته کوه‌های البرز و بادهای مرطوب و باران‌زای غربی می‌شوند.
ورامین از شمال‌شرق به شهرستان‌های پیشوا و پاکدشت، از شمال‌غربی و غرب با شهرستان ری، از جنوب‌شرقی و شرق به استان سمنان و از جنوب به استان قم محدود می‌شود. در شمال این شهر، کوه‌های البرز و قله دماوند قرار گرفته‌اند و در قسمت جنوبی آن می‌توان تپه‌های مرتفعی را در انتهای افق مشاهده کرد. ورامین بیشتر از ۹۵۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و تغییرات روز و شب و درجه حرارت در آن تقریباً بالا است. این شهر، خاکی حاصلخیز دارد که برای کشت و زرع مناسب است؛ اما به‌سبب وجود خاک رس در بخش‌هایی از این منطقه، کوره‌های آجرپزی بسیاری در این ناحیه قد علم کرده‌اند.
رستوران های دریایی تهران | غذاهای دریایی در دل پایتخت
آب و هوای ورامین
در این شهرستان عواملی همچون کویر و بادهای غربی نقش زیادی در اقلیم این شهر ایفا می‌کنند. نوع توزیع دما در فصل‌های مختلف سال، نشان‌دهنده استقرار سنگین حاره‌ای در تابستان و استقرار بادهای غربی در پی ریزش هوای سرد، در فصل‌های سرد سال است؛ طبق پارامترهای دمایی، کم‌ترین دما متعلق به دی‌ماه و بیشترین دما متعلق به تیرماه است. بیشترین مقدار رطوبت نیز متعلق به دی‌ماه است که با میزان ۲/۸۰% به ثبت رسیده است. بارندگی در شهر ورامین کم است؛ به‌گونه‌ای که در تابستان‌ها تقریباً بارشی وجود ندارد و در بقیه فصل‌ها نیز معمولی است؛ اما بیشترین میزان بارش متعلق به فصل زمستان است. به سبب قرار گرفتن ورامین بین البرز و کویر مرکزی، این منطقه تحت‌تأثیر بادهای غربی از بخش‌های مختلف است که بیشتر در فصل‌های پائیز، زمستان و بهار می‌وزند. به‌طورکلی شرایط اقلیمی ورامین به‌گونه‌ای است که گرمای زیاد، بارندگی اندک و خشکی از ویژگی‌های بارز آن است.
پوشش گیاهی ورامین، شامل پوشش گیاهی طبیعی و پوشش گیاهی مصنوعی است. در واقع نوع خاک ورامین به‌گونه‌ای است که شرایط را برای رشد انواع گیاهان فراهم می‌کند. پوشش گیاهی طبیعی در این منطقه دربرگیرنده انواع گیاهان بوته‌ای و گیاهان استپی است که بیشترشان گیاهان تیغ‌دار و گیاهان تُنُک و مقاوم در برابر خشکی هستند. گیاه خارشتر، انواع گز، چالطلاق و اسپند از انواع این گیاهان‌اند. علاوه بر پوشش طبیعی، این منطقه از پوشش گیاهی مصنوعی هم برخوردار است که فعالیت‌های زراعی مثل کشت گندم، صیفی‌کاری و پرورش پسته درختی را شامل می‌شود.
تنوع جانوری
زیست‌بوم‌های متنوعی در دامنه کوه‌ها و دشت‌های این شهر وجود دارند که مهم‌ترین آن‌ها یوزپلنگ آسیایی است و می‌توانید آن را در کویر مرکزی ورامین ببینید. شما می‌توانید در این منطقه محافظت‌شده صدها رأس از انواع چهارپایان مانند بز، کل، جبیر، قوچ و میش را مشاهده کنید. همچنین تالاب فصلی بندعلی‌خان هرساله پذیرای پرندگان مهاجر بسیاری است؛ البته با توجه به خشکی تالاب در سال‌های اخیر تعدادشان بسیار گم شده است. تنوع و غنای گونه‌های وحشی پارک ملی کویر در این منطقه زیاد است و از بین آن‌ها می‌توان به یوزپلنگ‌آسیایی اشاره کرد. حیواناتی مثل بزمجه، عقاب طلایی، مار جعفری، موش دوپا، درنا و گربه شنی از دیگر ساکنان این زیست‌بوم هستند.
جاهای دیدنی ورامین
دشت ورامین
یکی از جاهای دیدنی طبیعی ورامین، دشت ورامین است که در کنار کویر مرکزی ایران و در ۴۰کیلومتری جنوب‌شرقی تهران قرار گرفته است. زمین‌های وسیع و حاصلخیز این منطقه باعث شده‌اند دشت ورامین موقعیت کشاورزی ممتازی داشته باشد و در طول تاریخ نظر اقوام مختلف را به خود جلب کند. به همین دلیل تاکنون بیش از ۲۵۰ اثر از دوره‌های مختلف تاریخی در این شهر کشف شده است و می‌توان تمدن آن را با تمدن‌هایی نظیر شهر سوخته زابل مقایسه کرد. رودخانه جاجرود یکی از رودهای مهمی است که در دشت ورامین جاری است و این دشت را آبیاری می‌کند.
تالاب بند علی‌خان در ۳۵کیلومتری شهرستان ورامین و در دل کویر قرار دارد. این تالاب آب شیرین هرساله مقصد پرندگان مهاجر مانند خـوتکا، غاز، دُرنا چنگر و اردک سرسبز است. گفته می‌شود در قدیم، یکی از خان‌های منطقه ورامین به نام علی‌خان با ساختن بندی خاکی روی رودخانه شور، قصد داشته آب رودخانه و بخشی از سیلاب‌ها را به اراضی پایین‌دست ورامین و به سمت زمین‌های کشاورزی خود هدایت کند. به همین دلیل این تالاب به تالاب بندعلی‌خان معروف شده است. تالاب بند علی‌خان در فصل‌های گرم به صورت باتلاقی در آمده و خشک می‌شود؛ اما در بقیه فصل‌ها پرآب و میزبان پرندگان مهاجر است. یکی از ویژگی‌های این تالاب، تصفیه خودبه‌خود آب آن است که رشد نیزارهای موجود در آب این تالاب، گواه بر این مطلب است.
تاریخچه ورامین
وجود آثار تاریخی متعدد در شهرستان ورامین نشان می‌دهد که این شهر از تاریخ پرفرازونشیبی برخوردار است. درباره وجه تسمیه نام این شهر نقل قول‌های زیادی وجود دارد. به‌عنوان مثال شهری که فریدون، به بند کشنده ضحاک در آن متولد شده است با نام «وندیداد» در کتاب مذهبی زرتشتیان یاد شده است. این نام شباهت زیادی به نام ورامین دارد. همچنین در کتاب اوستا و ودا، کتاب مقدس آریایی‌ها، آمده است که سه هزار سال پیش از میلاد مسیح، برخی از آریایی‌ها بعد از گذشتن از مرو و شاهرود به نزدیکی ورامین و ری رسیدند و در این منطقه سکونت گزیدند، این امر نشان می‌دهد این منطقه محل سکونت آریایی‌ها بوده است.
در جلد ششم کتاب «کنزالانساب» نوشته علم‌الهدی، ورامین به‌عنوان شهری با آثار تاریخی فراوان ذکر شده است. جهانگرد انگلیسی، مادام دولافو، نیز در سفرنامه‌اش از ورامین با نام «خرابه‌های پایتخت از بین رفته» یاد می‌کند. علاوه بر این، کاوش‌های باستان‌شناسی حاکی از آن است که سابقه سکونت در ورامین به بیش از هشت هزار سال قبل می‌رسد. تمامی این گفته‌ها نشان می‌دهد ورامین شهری تاریخی با قدمتی طولانی و تمدنی کهن است که می‌تواند برای افراد علاقه‌مند به تاریخ مکانی جذاب باشد.
باغ گیاه شناسی ملی ایران | جنگلی به وسعت جهان در تهران
مشاهیر
در طول تاریخ، ورامین بزرگان زیادی را به خود دیده است که با خدمات ارزنده خود در دل تاریخ ماندگار شده‌اند. یکی از این افراد خاندان رضی‌الدین ابوسعد ورامینی هستند که برای رونق تشیع در این شهر زحمات زیادی کشیده‌اند؛ ازجمله زحمات این خاندان می‌توان به تلاش آن‌ها در تأسیس «بنیاد مسجد جامع و مسجد رضویه و فتحیه» اشاره کرد.
محمد بن محمد بویه‌ای رازی ورامینی یکی از فقهای گران‌قدر شیعیان و یکی دیگر از مشاهیر ورامین است؛ او به قطب‌الدین، علامه رازی و قطب تحتانی هم معروف است. این فقیه بزرگ در دوران حکومت ایلخانان زندگی می‌کرد و آثار ارزشمندی از او به یادگار مانده است. از دیگر مشاهیر ورامین می‌توان به عبدالملک بن محمد بن عبدالملک ورامینی از فضلا، قاضی محمد ورامینی از شاعران دوره صفویه، استاد معصوم از موسیقی‌دانان مطرح ایران، محمد بن شاه بن القاسم حسینی، قاضی عطاالله ورامینی از شاعران زمان شاه‌تهماسب، قاضی عبدالله ورامینی و… اشاره کرد.
یکی از آثار تاریخی ورامین، برج علاءالدین است که در مرکز شهر و با فاصله کمی در شمال مسجد جامع ورامین ساخته شده است. تاریخ این بنا باستانی به اواخر سده ۷ق و به دوره ایلخانان برمی‌گردد و مدفن حسن علاءالدوله، حاکم وقت ری است. معماری این برج سبکی کاملاً منحصربه‌فرد و چشم‌نواز دارد. این بنا ۱۷متر ارتفاع دارد و از دو قسمت تشکیل شده است؛ قسمت اول شامل بدنه‌ای مدور با بلندای ۱۲متر است که بخش اصلی بنا محسوب می‌شود و قسمت دوم آن گنبدی با ارتفاع ۵۴ متر است که روی قسمت اول قرار می‌گیرد. می‌توان گفت که معماری این برج با سبک معماری سلجوقیان مطابقت دارد و از منظر ترکیب‌بندی آجرها، کاشی‌کاری، زاویه‌بندی و خطوط کوفی یک نمونه منحصربه‌فرد معماری است. این بنا در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده است.
روستا خاوه یکی از روستاهای دیدنی ورامین است که در ۱۰کیلومتری شرق بخش جواد آباد قرار گرفته است. اگر به دنبال جاهای سرسبز ورامین هستید، اطراف این روستا می‌تواند یکی از بهترین انتخاب های شما باشد. طبیعت بکر و آثار تاریخی متعددی که در این روستا قرار دارد آن را به یکی از زیباترین و منحصربه‌فردترین روستاهای استان تهران تبدیل کرده است. این روستا بافت سنتی و قدیمی دارد؛ به‌طوری که اسناد تاریخی کشف شده از قدمت هزار ساله‌ی آن خبر می‌دهند. یکی از منحصربه‌فردترین خیابان‌های درختی در استان تهران، خیابان ورودی این روستا است که به سبب در هم پیچیده‌شدن درختان زبان گنجشک، صحنه‌ای زیبا خلق شده است.
حسینیه احمدی‌ها، خانه احمدی، آب‌انبار، قلعه و تپه باستانی، آسیاب آبی، مقبره بی‌بی زبیده، نقاره خانه و دو حمام قدیمی این روستا ازجمله مکان‌های گردشگری آن هستند. علاوه بر روستای خاوه، روستاهای دیگری مثل روستای باغ خواص، روستای حصار اولیاء، روستا کهنه‌گل و روستای احمدآباد کوزه‌گران جزو ورامین هستند و به لحاظ تاریخی از روستاهای قدیمی این شهر هستند.
قلعه ایرج
یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی ورامین، قلعه ایرج است که در نزدیکی روستا عسگرآباد عباسی و در ضلع شمالی بزرگراه شهدای پرواز شهرستان پیشوا قرار گرفته است. این قلعه بزرگ‌ترین قلعه خشتی نظامی جهان است که در دوران ساسانی ساخته شده و متأسفانه به سبب عدم مراقبت از آن به شدت مورد آسیب قرار گرفته است. نکته حائز اهمیت در معماری قلعه ایرج، نوع ساخت آن است؛ به‌طوری‌که هیچ گونه جنب و جوشی در داخل راهروی‌های آن توسط دشمنان حس نمی‌شد و این یکی از دلایل امنیت بالای این قلعه بود.
قلعه ایرج (یا قلعه گبری)، با ارتفاع ۵۰ فوت و مساحتی بالغ بر ۲۰۰ هکتار ساخته شده و از آنجایی‌که این قلعه را منتسب به ایرج فرزند فریدون، یکی از چهره‌های اساطیری شاهنامه می‌دانند، این نام را برای آن برگزیده‌اند. باستان‌شناسان زیادی مثل ژان دیولافوا و کلایس بر روی این قلعه تحقیق کرده‌اند و ادعا کرده‌اند این قلعه با هیچ اثر خشتی دنیا قابل مقایسه نیست. برخی نیز این قلعه را همان دژ وارنا می‌دانند که در بخش «وندیداد» در کتاب زرتشتیان آمده است. گفتنی است که نام این قلعه به‌عنوان یکی از زیباترین وباشکوه‌ترین قلعه‌های ایران و جهان در سال ۱۳۸۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است
پل تاریخی باقرآباد یکی دیگر از جاذبه‌های تاریخی شهرستان ورامین است که در منطقه باقرآباد قرچک ورامین در اواخر دوره قاجاریه و توسط معماران ناشناس ساخته شده است. این پل آجری با ۵۰ متر طول و دهانه قوسی‌شکل بر روی یکی از انشعبات فرعی رودخانه جاجرود ساخته شد و به گفته برخی از مورخین، احداث آن حدود یک‌سال به درازا کشید. البته این پل چندین‌بار نیز به سبب طغیان رودخانه جاجرود تخریب و سپس مرمت شد. لازم به‌ذکر است که پل تاریخی باقرآباد یکی از سمبل‌های انقلابی این شهرستان است که در ۱۵ خرداد سال ۱۳۴۲ و در پی راهپیمایی و اعتصاب مردان کفن‌پوش دشت ورامین به سبب شنیدن خبر دستگیری امام خمینی، شاهد به خون کشیده‌شدن و شهادت بسیاری از آن‌ها بود.
یخچال طبیعی حصار کوچک از دیگر آثار تاریخی شهرستان ورامین است که در ابتدای ورودی این روستا و در جنوب‌شرقی شهرستان ورامین قرار گرفته است و با مرکز شهر ۱۷ کیلومتر فاصله دارد. این یخچال با مصالحی مثل خشت و گل در دوره قاجار ساخته شد و امروزه نیز کاملاً سالم است. این یخچال، طاقی هلالی داشته و ورودی در جهت شمالی آن ساخته شده است. همین‌طور در جهت غربی و شرقی دریچه‌های کوچکی تعبیه شده است که در گذشته یخ‌های جمع‌آوری‌شده را احتمالاً از داخل آن‌ها به درون یخچال می‌ریختند. گفتنی است که علاوه بر این یخچال، شهرستان ورامین یک یخچال طبیعی دیگر با نام یخچال علی‌آباد نیز دارد که در روستای علی‌آباد ورامین قرار گرفته است و می‌توان در کنار یخچال حصار کوچک از این یخچال هم دیدن کرد.
یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی و مذهبی شهرستان ورامین، مسجد جامع آن است. این مسجد از قدیمی‌ترین مساجد قاره آسیا و نمونه منحصربه‌فردی از معماری اسلامی محسوب می‌شود. مسجد جامع ورامین در مرکز این شهر و در دوران ایلخانان به دستور سلطان محمد خدابنده ساخته شد و در دوران پسرش به پایان رسید. این مسجد با چهار ایوان و در شکل مستطیلی با در مساحت ۶۶ در ۴۳ متر بنا شد و در ساخت آن از آجر و کاشی‌های ایرانی اسلامی استفاده زیادی شده است. همین‌طور گچ‌بری‌های این مسجد یکی از زیباترین نمونه‌های گچ‌بری ایرانی محسوب می‌شوند.
یکی دیگر از جاذبه‌های مذهبی شهرستان ورامین، بقعه امامزاده یحیی است که در جنوب‌شرقی ورامین و در محله کهنه گل قرار دارد. قدمت این بنا به سال ۷۰۷ق می‌رسد. اگرچه در نسب شخص مدفون در این امامزاده تردیدهایی وجود دارد؛ اما عده‌ای وی را یکی از نوادگان امام سجاد(ع) می‌دانند. عده‌ای معتقدند که او فرزند علی ابن عبدالرحمن بن قاسم بن حسن بن زید بن امام حسن(ع) است. این بنا صحنی با ۴ کنج طاق‌نما دارد که معماری این بقعه از معماری‌های اصیل ایرانی-اسلامی است و به سبک آذری ساخته شده است.
تزئینات و کاشی‌کاری‌های هنرمندانه در سراسر این بقعه، نشان می‌دهد که مردم این منطقه به تزئینات و کاشی‌کاری نیز علاقه‌مند بوده‌اند و در آثار و بناهایی که می‌ساختند، هنر را نیز چاشنی کار خود می‌کرده‌اند. لوحه کاشی فیروزه‌رنگی که با خطوط کوفی و نسخ برجسته تزئین شده است و در دیوار خشتی در غرب بقعه قدیمی قرار دارد، گواه این مدعا است.
زبان پارسی، زبان اصلی مردم ورامین است که با لهجه ادا می‌شود و مهم‌ترین نکته آن، استفاده از پسوند «ک» برای فعل سوم شخص مفرد و گاهی اسامی است. علاوه بر این، در طول ادوار مختلف اقوامی مثل قوم لر، ترک، کرد و عرب به این منطقه کوچ کرده‌اند که اکنون نیز به زبان بومی خود صحبت می‌کنند.
موسیقی
یکی از مشاهیر موسیقی ورامین استاد معصوم کمانچه‌ای از نوازندگان کمانچه است که در دوران صفویه در ورامین زندگی می‌کرده است. از دیگر مشاهیر موسیقی ورامین، می‌توان به استاد جواد هادیان اشاره کرد که از پیشکسوتان موسیقی سنتی دشتی ورامین است و خدمات و آثار ارزنده‌ای از او در موسیقی ایران به یادگار مانده است.
در شهرستان ورامین به‌عنوان یکی از شهرهای قدیمی و متمدن نیز غذاهای سنتی زیادی وجود دارد که قدمت برخی از آن‌ها به سال‌های گذشته برمی‌گردد. گوجه‌فرنگی که یکی از محصولات کشاورزی شهرستان ورامین است، جایگاه ویژه‌ای در میان غذاهای اصیل این شهرستان دارد. به‌عنوان مثال می‌توان از آش‌گوجه یاد کرد که با بلغور گندم و جو، حبوبات، سبزی آش و گوجه رنده شده تهیه می‌شود و امروزه نیز غذایی محبوب برای بسیاری از مردم این منطقه است. یکی دیگر از غذاهای سنتی مردم ورامین، اشکنه است که به‌عنوان غذایی خوشمزه در میان غذاهای بومی این منطقه همواره به چشم می‌خورد. مواد اصلی این غذا شامل پیاز، گوجه، سیب‌زمینی، شنبلیله و تخم‌مرغ است. از دیگر غذاهای سنتی ورامین می‌توان شیش‌انداز را نام برد. این غذای خوش‌طعم با پیازداغ فراوان، گردو و تخم‌مرغ تهیه می‌شود و به‌عنوان یک غذای اصیل و سنتی جایگاه ویژه‌ای در سفره مردم ورامین دارد.
برای اقامت در شهرستان ورامین می‌توانید اقامتگاه بوم‌گردی خانه عمو مش‌رضا در روستای کویرآباد را انتخاب کنید. این مکان با حفظ فضای سنتی خود و برخورداری از امکانات رفاهی مناسب، آماده پذیرایی از مسافران این شهر است. ورامین یک هتل چهار ستاره نیز با نام هتل شایان دارد که در ضلع جنوب‌غربی میدان ولی‌عصر قرار گرفته است و به لحاظ ارائه خدمات، مکان مناسبی به‌شمار می‌رود.
اگر قصد خرید سوغات ورامین را دارید، ما به شما شیرینی‌های خوشمزه این شهر یعنی نان‌پنجره‌ای و نان کسمه را پیشنهاد می‌دهیم. از آن گذشته، ورامین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده محصولات کشاورزی در استان تهران نیز شناخته می‌شود. کیفیت محصولات کشاورزی ورامین به قدری است که به سایر نقاط ایران هم صادر می‌شود و می‌توانید این محصولات را به‌عنوان سوغات این شهر تهیه کنید. خیار گلخانه‌ای، گوجه فرنگی، ملون، خربزه، فلفل و بادمجان ازجمله محصولات کشاورزی و زراعی این شهرستان با طعمی لذیذ هستند. در کنار محصولات کشاوزی فرش ورامین و صنایع دستی آن نظیر ظروف سفال و شیشه‌ای و منبت‌کاری‌شده نیز معروف هستند.
مرکز خرید
پاساژ گل نرگس، خیابان محمدآباد قرچک و میدان امام ورامین ازجمله مکان‌های مهم شهرستان ورامین هستند که مردم برای خرید مایحتاج خود به آن‌ها مراجعه می‌کنند.
آشنایی با مکان های گردشگری شهرستان قرچک:
بیایید با مطالعه این گزارش با مکان های گردشگری شهرستان شهید پرور قرچک آشنا شوید.
شهرستان قرچک در ۲۰ کیلومتری جنوب شرق تهران واقع گردیده است. این شهرستان از سمت شمال شرق به شهرستان پاکدشت، از شرق، جنوب شرق و جنوب به شهرستان ورامین، از جنوب غربی، غرب و شمال غربی نیز به شهرستان ری محدود می باشد.
قرچک، جوان ترین شهرستان استان تهران است که پس از جدا شدن از ورامین، به سرعت مسیر پیشرفت و توسعه را طی کرد.
شهرستانی که از اقوام مختلف تشکیل شده و فرهنگ های متنوع از آن ایرانی کوچک با نوروزی متفاوت ساخته است.
منبع: تهران نیوز
