به گزارش سایت خبری پرسون، «روسیه در هفته آخر برجام حداکثر تلاشش را کرد تا برجام به نتیجه نرسد. روس‌ها فکر نمی‌کردند برجام به نتیجه برسد.» این صحبت‌های محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق کشورمان در فایل صوتی است که از او منتشر شد، صحبت‌هایی که به نظر می‌رسد با موضع گیری‌های این روزهای روسیه نیز هم خوانی دارد.چرا که به تازگی وزیر امور خارجه روسیه در کنفرانس خبری مشترک با همتای انگلیسی خود گفته است:« تا زمان اجرای کامل برجام راه زیادی باقی مانده است.» و این موضوع از آن جایی که در تناقض کامل با موضع گیری‌های سایر طرفین برجام است نشان می‌دهد بار دیگر سنگ اندازی‌های روسیه برای به سرانجام نرسیدن برجام شروع شده است.
دور هشتم مذاکرات وین
ماجرا از آنجا شروع شد که اواسط هفته و پیش از شروع مجدد گفتگوهای وین، ایالات متحده اعلام کرد که بخشی از تحریم‌های هسته‌ای ایران، شامل معافیت‌های هسته‌ای می‌شوند. این خبر باعث شد تا بسیاری اوضاع را در وین خوب تعبیر کرده و از به نتیجه رسیدن ماه‌ها مذاکره بر سر احیای برجام حرف بزنند. مذاکره‌کنندگان در وین بار دیگر گرد هم آمده‌اند تا امکان بازگشت به توافق هسته‌ای از سوی ایالات متحده و احیای دوباره آن توافق را بررسی کنند. اما اینبار امیدها به ایجاد یک توافق بیشتر از گذشته به نظر می‌رسد. ادامه دور هشتم مذاکرات با گفتگوهای انریکه مورا نماینده اتحادیه اروپا و علی باقری کنی مذاکره‌کننده ایرانی شروع شد. در همین حال باز هم مانند دفعات قبل کاخ سفید اعلام کرده که تهران فرصت زیادی ندارد و اگر تا پایان ماه میلادی توافقی ایجاد نشود، شانسی برای نجات برجام وجود ندارد.
واکنش کشورهای ۱+۴ به روند مذاکرات
ایران می‌گوید هنوز برخی از مسائل مهم در مورد تحریم‌ها باقی مانده‌اند که امریکا باید در مورد آنها تصمیمات سختی بگیرد. در همین حال برخی از مقامات اروپایی معتقدند که از سوی هر دو طرف، یعنی ایران و آمریکا نشانه‌هایی از بروز یک توافق در روزهای پیش رو دیده میشود. یکی از این مقامات که گفته هایش مورد توجه ویژه قرار گرفت اولیانوف، مذاکره‌کننده روسیه بود. نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در گفت‌وگویی با روزنامه کامرسنت با اعلام این که سند نهایی برای احیای برجام پیش نویس شده است گفت: «مسکو به دنبال به سرانجام رساندن مذاکرات وین درباره احیای توافق هسته‌ای تا آخر فوریه است.»
او در پاسخ به این که مذاکرات در حال حاضر در چه مرحله‌ای است، توضیح داد: «فکر می‌کنم میتوان گفت مرحله فعلی، مرحله آخر است. کارهای زیادی انجام شده است. سندی نهایی پیش‌نویس شده است. این سند بندهای متعددی دارد که باید بیشتر روی آن کار شود اما سند روی میز است. طولانی است و بیش از بیست صفحه دارد. این مبنای به پایان بردن مذاکرات در مدتی کوتاه است. این سند، سندی سیاسی خواهد بود که اقداماتی ملموس برای بازگشت به توافق اصلی را تشریح می‌کند.» به گفته او، این سند دربرگیرنده مسائل لغو تحریم‌های آمریکا و اقداماتی است که ایران باید در حوزه هسته‌ای انجام دهد و در نهایت، شامل توالی اجرای این موارد توافق شده است.
چین هم به عنوان یکی از کشورهای ۱+۴ که رویکرد آن به ایران نزدیک است از ایالات متحده خواسته که به عنوان مقصر بحران هسته‌ای ایران، باید سیاست اشتباه «فشار حداکثری» خود بر ایران را اصلاح کند. استفنی القاق مذاکره‌کننده انگلیس هم عصر سه‌شنبه در صفحه توئیتر خود نوشت که مذاکرات در مراحل پایان قرار دارد و راه حل دیپلماتیک ممکن است، اما مستلزم آن است که به سرعت تصمیم‌گیری کنیم. اولاف شولتز صدر اعظم آلمان هم روز دوشنبه در مصاحبه با روزنامه آمریکایی واشنگتن‌پست گفت که به لحظه تعیین‌کننده‌ای در مذاکرات رسیده‌اند. وی مسئولیت را برعهده ایران دانست و گفت: «ما به آنها پیام روشنی داده‌ایم که هم‌اکنون زمان تصمیم‌گیری و پیشرفت و نه طولانی‌کردن این فرایند است. ما امیدواریم که آنها از این فرصت استفاده کنند».
راه زیادی باقی مانده است
در این بین اما موضع‌گیری وزارت خارجه روسیه تامل بر انگیز است. وزیر امور خارجه روسیه روز پنجشنبه در یک نشست خبری مشترک با همتای انگلیسی خود ارزیابی جدیدی از چشم‌انداز توافق در مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین ارائه کرد. سرگئی لاوروف گفته است:« تا زمان اجرای کامل برجام راه زیادی باقی مانده است. بر اساس گزارش خبرگزاری ایتارتاس، لاوروف بعد از گفت‌وگو با «لیز تراس»، وزیر امور خارجه انگلیس در یک کنفرانس خبری گفت: «در موضوع ایران، ما هم‌نظریم که فرصت‌هایی برای اجرای کامل برجام در آینده نزدیک وجود دارد، اما هنوز راه درازی در پیش است.» با این همه باید دید دلیل این تناقض در رویکرد روسیه و سنگ اندازی‌های مسکو چیست؟ و ایران در مقابل چنین اقداماتی باید چه روندی را در پیش بگیرد؟
منفعت طلبی روسیه
احسان حضرتی، کارشناس روابط بین‌الملل در این رابطه گفت:« در طول تاریخ جهان، روس‌ها چه روسیه تزاری و چه شوروی قرن بیستم و حتی روسیه بعد از فروپاشی شوروی،نقش پررنگی در بسیاری از معادلات روز جهان داشته اند.بهرحال داشتن سرزمین پهناور،ذخایر مختلف زیست محیطی،جمعیت و توانایی نظامی باعث میشود تا این کشور و مقاماتش در مسائل مختلف جهان خود را ذینفع و صاحب نظر بدانند.»
وی تصریح کرد:« از زمان شروع مذاکرات ایران و گروه 1+5، روس‌ها تلاش کرده‌اند تا نقش پررنگی داشته باشند و معادلات را به نفع خود تغییر دهند.اما هر زمان که دیده‌اند شرایط به نفعشان نیست، به هر نحوی سعی بر سنگ‌اندازی داشته اند.نمونه این رفتار روس‌ها را درمصاحبه دکتر ظریف درباره زمان امضای برجام میتوان مشاهده کرد. » این کارشناس روابط بین‌الملل افزود:« روسیه در هر معادله بین‌المللی به دنبال تقابل غیر مستقیم با غرب بوده و به دنبال این مسئله است تا سود سرشار برای خودش باشد و اگر چنین روندی رخ ندهد،روس‌ها تلاش میکنند تا شرایط را به گونه‌ای رقم بزنند تا سودشان تامین شود یا به اصطلاح امتیازگیری کنند.
در اتفاقات اخیر که طرفین غربی و ایران بر نزدیکی احیای برجام و امضای سند وین تاکید میکنند و امیدها برای رسیدن به نتیجه مطلوب بیش از هر زمان دیگری بیشتر است و حتی اولیانوف نماینده روسیه در وین بر این اتفاق تاکید دارد، می‌بینیم سرگی لاوروف در سخنانی عجیب از طولانی بودن راه برای نتیجه‌گیری در وین خبر می‌دهد.این همان سنگ‌اندازی است که بیش از این ذکر شد». وی تاکید کرد:« روسیه و غرب در حال حاضر بر سر مسئله اوکراین اختلاف نظر جدی دارند و روس‌ها چون احساس میکنند هر لحظه ممکن است هم در مسئله اوکراین هم مذاکرات وین دچار شکست بشوند،تلاش میکنند تا یکی از دو جبهه را دچار اخلال کنند و دراین میان چه جایی بهتر از مذاکرات وین که یک طرف آن ایران است و میتوان با این کار باعث افزایش فشار ایران بر طرف غربی علی الخصوص آمریکا شد.
روس‌ها احساس میکنند و شاید هم برنامه اصلی آنها این است تا با اهرم فشار مذاکرات وین و ایران، غربی‌ها را مجبور به دادن امتیاز در مسئله اوکراین یا همین مذاکرات وین کنند. به هرحال روس‌ها عادت ندارند از هیچ مسئله‌ای در جهان بین‌الملل دست خالی برگردند.»
حضرتی در ادامه توضیح داد: « سیاست‌های مسکو اگرچه از نظر علم روابط بین‌الملل روشی صحیح و براساس منافع ملی تنظیم شده است،اما بی‌تعارف این ایران است که در این میان ضرر خواهد کرد.هرچه مذاکرات طولانی‌تر و احیا و اجرای برجام دیرتر صورت پذیرد،تحریم‌ها طولانی‌تر و اثرات تجاری و اقتصادی آن مخرب‌تر خواهد بود. ایران باید شخصیت مستقل خود را در مذاکرات حفظ کند تا به دور از جنجال و سهم خواهی‌های روسیه آنچه از وین و طرفین غربی می‌خواهد را به دست بیاورد. بهتر آن است که ایران قبل از مسئله اوکراین نتیجه مذاکرات را مشخص کند وگرنه شکست سیاست‌های روسیه در اوکراین می‌تواند باعث فشار حداکثریشان بر مذاکرات شود و نتیجه مطلوب را برای روس‌ها رقم بزند.»
منبع: آفتاب یزد
