نقش مهم دوز دوم واکسن کرونا در ایمنی‌زایی

به گزارش سایت خبری پرسون به نقل از یورک‌آلرت، بالی پولندران، استاد آسیب شناسی، میکروبیولوژی و ایمنی‌شناسی می‌گوید: اگرچه ما درک عمیقی از اثرگذاری واکسن‌ها داریم اما در مورد نحوه‌ی کار واکسن‌های RNA چیز زیادی نمی‌دانیم. بنابراین ما به بررسی پاسخ ایمنی ایجاد شده توسط یکی از آنها پرداختیم.

در این تحقیقات که در مجله‌ی نیچر منتشر شده است تاثیرات دقیق واکسن ساخته‌ی شرکت فایزر بر روی پاسخ ایمنی بررسی شد.

محققان نمونه‌ی خون افرادی که واکسن دریافت کرده بودند مورد مطالعه قرار دادند. آنها آنتی‌بادی‌های ایجاد شده در بدن افراد را اندازه‌گیری کردند و میزان پروتئین‌های نشان‌دهنده‌ی ایمنی را بررسی کردند آن‌ها همچنین بیان هر ژن را در میان ۲۴۲,۴۷۹ ژنوم سلول‌های ایمنی مشخص کردند.

پولندران می‌گوید: این اولین باری است که واکسن‌های مبتنی بر RNA بر روی انسان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و ما به طور دقیق نحوه‌ی عملکرد آنها و نحوه‌ی ایمنی‌زایی ۹۵ درصدی آنها را نمی‌دانیم.

به طور سنتی، برای تایید یک واکسن، توانایی آن در ایجاد آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده مورد بررسی قرار می‌گیرد. پروتئین‌هایی که توسط سلول‌های ایمنی ایجاد می‌شوند و سلول B نام دارند می‌توانند به ویروس متصل شوند و از اتصال ویروس به سلول‌های دیگر جلوگیری کنند.

پولندران و گروهش به بررسی تمام سلول‌های ایمنی تحت تاثیر واکسن پرداختند و تعداد آنها، میزان فعالیت آن‌ها، ژن‌هایی که بیان می‌کنند و پروتئین‌هایی که تولید می‌کنند را مورد مطالعه قرار دادند.

یکی دیگر از ترکیبات کلیدی سیستم ایمنی سلول‌های T هستند. این سلول‌ها برخلاف آنتی‌بادی‌ها به ویروس متصل نمی‌شوند بلکه به دنبال سلول‌های آلوده به ویروس می‌گردند و آن‌ها را نابود می‌کنند.

عملکرد واکسن‌های مدرنا و فایزر با واکسن‌های سنتی که حاوی عامل بیماری‌زای ضعیف شده یا مرده هستند تفاوت دارد. این دو واکسن دارای ژن‌های ایجاد کننده پروتئین سنبله ویروس هستند.

در دسامبر ۲۰۲۰ محققان دانشکده پزشکی استنفورد، ۵۷ داوطلب سالم را مورد بررسی قرار دادند و پیش و پس از تزریق دوز اول و دوم واکسن از آنها نمونه خون گرفتند. آن‌ها دریافتند که تزریق دوز اول باعث افزایش سطح آنتی‌بادی‌های ضد سارس-کوو-۲ می‌شود اما میزان این آنتی‌بادی‌ها پس از تزریق دوز دوم بیشتر است. تزریق دوز دوم باعث رخ دادن اتفاقی در بدن می‌شد که پس از تزریق دوز اول رخ نداده بود. به گفته‌ی پولندران: تزریق دوز دوم باعث افزایش سطح آنتی‌بادی و همچنین ایجاد سلول‌های T شد که در تزریق اول وجود نداشتند.

او افزود: به طور غیرمنتظره‌ای تزریق واکسن، به خصوص دوز دوم باعث ایجاد سلول‌های پاسخ‌دهنده‌ای شد که به طور معمول خاموش و کمیاب هستند.

این سلول‌ها که برای اولین بار در تحقیقات پولندران شناسایی شدند مونوسیت نام دارند و میزان زیادی ژن ضد ویروسی بیان می‌کنند. این سلول‌ها در ایمنی طبیعی ایجاد شده از ابتلا به کووید-۱۹ به ندرت یافت می‌شوند.

این سلول‌ها پیش از تزریق دوز دوم تنها ۰.۰۱ درصد از تمامی سلول‌های خونی را تشکیل می‌دادند اما این عدد پس از تزریق دوز دوم به یک درصد رسید. پولندران می‌گوید: به نظر می‌رسد این سلول‌ها قادر به ایجاد محافظت گسترده در برابر ویروس هستند.