اقدام قابل تحسین منابعطبیعی ملارد در مقابله با بیابان‌زایی؛
به گزارش سایت خبری پرسون از زنجان، در حال حاضر بیابان‌زایی به عنوان یک معضل گریبان‌گیر بسیاری از کشورهای جهان از جمله کشورهای در حال توسعه است. نتیجه این فرآیند از بین رفتن منابع تجدید شونده در هر یک از این کشورها است. بیابان‌زایی مشتمل بر فرآیندهایی است که در نتیجه عوامل طبیعی و عملکرد نادرست انسان ایجاد می‌گردد و طبق تعریف عبارت است ازکاهش استعداد اراضی در اثر یک یا ترکیبی از فرآیندها، از قبیل فرسایش بادی، فرسایش آبی، تخریب پوشش گیاهی، تخریب منابع آب، ماندابی شدن، شور شدن و قلیایی شدن خاک و ... که توسط عوامل محیطی یا انسانی شدت می‌یابد. حال سوال این است که چه راهکارهایی در زمینه کنترل این معضل پیشنهاد می‌شود؟
تقی سالک در گفت‌وگو با سایت خبری پرسون با بیان اینکه متاسفانه از مساحت ۱۱۳۷۰۰۰ هکتاری مراتع استان، حدود ۵۰۰ هزار هکتار در معرض خطر بیابانی‌شدن قرارگرفته و باید به صورت جدی در بهره‌برداری از این عرصه‌ها مدیریت مرتع اعمال شود، اظهار کرد: روش‌هایی همچون جلوگیری از ورود دام به این عرصه‌ها، انجام پروژه‌های اصلاح و احیا مانند بذرپاشی، کپه‌کاری و در صورت لزوم عملیات پیتینگ یا ذخیره نزولات آسمانی می تواند در خصوص کاهش پیشرفت بیابان‌زایی مثمرثمر واقع شوند.
وی با اشاره به اینکه در نخستین کنفرانس جهانی بیابان‌زائی و بیابان‌زدائی که توسط دفتر برنامه های زیست‌محیطی ملل متحد (یونپ) در سال 1977 در نایروبی برگزار شد، بیابان‌زائی به فرآیند زوال اکوسیستم‌های طبیعی و کاهش استعدادهای بالقوه آن در نواحی خشک تا نیمه‌مرطوب تعریف گردید، افزود: متاسفانه از زمان ارائه این تعریف تاکنون به دلیل تفاوت در ویژگی‌های محیطی و ساختارهای اجتماعی موثر در بیابان‌زائی در نقاط مختلف جهان، هنوز الگوی مشخص و واحدی جهت طبقه بندی بیابان‌ها و همچنین شدت بیابان‌زائی ارائه نشده است.
کارشناس کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان با بیان اینکه پدیده بیابان‌زایی همواره یکی از بلایایی است که در مناطق خشک از جمله در افریقا، چین، استرالیا و ایران خصوصا در واحد ژئو مرفولوژی اتفاق می افتد، خاطرنشان کرد: در گذشته اغلب استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، کرمان، خراسان جنوبی و یزد که بیشتر تحت تاثیر بادهای 120 روزه قرار داشتند با این بحران روبه‌رو بودند اما امروزه اغلب استان‌های کشور به‌ویژه استان زنجان به‌علت خشکسالی‌های مداوم، چرای بی‌رویه، تخریب اراضی مرتعی و پوشش گیاهی، تغییر کاربری اراضی و ایجاد سدهای کوچک و بزرگ در بالادست در معرض بیابانی‌شدن هستند.
سالک با اشاره به اینکه بیشترین و مهمترین عامل بیابان‌زایی در استان زنجان عوامل محیطی و انسانی است چرا که در حال حاضر بیش از 20000 خانوار از مراتع و اراضی طبیعی ارتزاق می‌کنند این در حالی است که مراتع استان تنها می‌تواند 3000 خانوار را از نظر واحدهای اقتصادی مراتع تحت پوشش قرار دهد، افزود: از سوی دیگر وجود بیش از 1700000 هزار واحد دامی در مراتع استان منجر به فشار بیش ازحد دام به مراتع می‌شود چراکه ظرفیت نهایی و غایی مراتع استان حدود 700000 واحد دامی است. این امر باعث شده است تا نزدیک به 500000 هکتار از اراضی ملی و طبیعی استان در معرض تخریب قرار گرفته، پوشش گیاهی خود را از دست داده و با توجه به رخنمونی سنگ‌های زیرین و حرکت شن‌های روان و ریزگردها میل به بیابانی شدن رخ دهد.
وی با بیان اینکه متاسفانه با افزایش روند تخریب و نابودی محیط‌های طبیعی و بیابان‌زایی در سطح جهان، توجه متخصصان به مسئله تنوع زیستی معطوف شده است، تاکید کرد: بیابان‌زایی پدیده ای بس مخرب در سطح جهان است که آثار سوئی به‌دنبال دارد که از آن جمله می توان به هجوم شن‌های روان و خسارت ناشی از آن به کانون‌های جمعیتی، کاهش حاصلخیزی و توان تولید اراضی، افزایش سیل‌خیزی، تشدید آلودگی‌های زیست محیطی، تشکیل و حرکت ریزگردها، کاهش تنوع زیستی، هدررفت منابع پایه، ناپایداری نظام تولید و تهدید منابع معیشت اشاره کرد.
کارشناس کشاورزی و منابع طبیعی استان زنجان با اشاره به اینکه در کشور ما نیز موضوع تخریب سرزمین و فرسایش آبی و بادی از عوامل اصلی تهدید‌کننده پایداری منابع اراضی و توسعه پایدار به شمار می‌آید، افزود: اما امروزه راهکارهایی همچون کاشت درختان و گیاهان مقاوم و متناسب با مناطق خشک همچون گیاهان شورزی، پخش سیلاب و پخش آب، تعادل دام و مراتع برای حفاظت از پوشش گیاهی موجود، بهره‌گیری از روش‌های کارا در انباشتن آب باران، عملیات آبخیزداری، احیاء شوره‌زارها، استفاده از سوخت‌های جایگزین در مقابله با پدیده بیابان‌زایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی در پایان تصریح کرد: کشور ما به عنوان یک‌کشور خشک‌محسوب می‌شود طبیعت بسیار شکننده دارد و اگر مدیریت درستی روی عرصه‌های منابع طبیعی صورت نگیرد متاسفانه بیابان خود را نشان خواهد داد بنابراین تمام عرصه‌های کشور در معرض بیابانی شدن هستند و باید در بهره‌برداری از مراتع به‌ویژه در مناطق با بارندگی کم تجدیدنظر اساسی صورت‌گیرد.
