به گزارش سایت خبری پرسون، مجید خورشیدی، کارشناس روابط بین الملل در یادداشتی نوشت: در ایامی که گذشت، سفر دکتر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به ترکیه، روسیه و کشورهای منطقه قفقاز، از منظر سیاست منطقه ای ایران، حاوی نکات قابل توجهی است.
نخست اینکه بعد از مناقشه در قفقاز، دیدار از کشورهای طرفین دعوا یعنی جمهوری آذربایجان و ارمنستان از یک سو و کشورهای ذی نفوذ در این منطقه مثل روسیه و ترکیه از دیگر سو، تلاشی برای مدیریت شرایط پس از بحران به حساب می آید .
اعلام آمادگی برای بازسازی مناطق آزاد شده در کنار توصیه به پایبندی به معاهده آتش بس و حفظ همزیستی مسالمت آمیز و حسن همجواری آذربایجان و ارمنستان، نشان از دغدغه های مهم ایران در منطقه قفقاز دارد. تحولات منطقه باید به شکل درستی مدیریت شود، چرا که عدم مدیریت صحیح می تواند بحران آفرین شده و منطقه را در جوار مرزهای ایران بار دیگر با خطراتی مواجه گرداند. گسترش همکاریها میان کشورهای همسایه و قدرتهای منطقه ای، ضمن اینکه عاملی موثر در جلوگیری از بروز هرگونه بحران در آینده است، بلکه می تواند از هر گونه سوء استفاده توسط بدخواهان کشورهای منطقه جلوگیری کند.
در قبال ترکیه نیز، برخی از مسایل اختلاف زا در روابط فی مابین که در حاشیه بحران قره باغ مشاهده می شد، شائبه ایجاد شکاف بین تهران و آنکارا را در بین ناظران سیاسی به وجود آورده بود. اما نحوه تعاملات بین وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران و ترکیه و صمیمیت موجود در فضای گفتگوها را می توان دلیلی بر تمایل طرفین به رفع سو تفاهمات تعبیر کرد.
نکته مهم دیگر پیرامون سفر منطقه ای دکتر ظریف، مذاکره جهت نیل به تحقق موارد تسهیل و بسط همکاری های تجاری و اقتصادی منطقه ای است. در همین راستا پیگیری ایجاد کریدور جاده‌ای و ریلی "ایغدیر-باکو"، "ایروان-باکو- مسکو" است که طبق برنامه مقرر است ایران نیز از طریق مسیر جاده‌ای و ریلی به کریدورهای یاد شده متصل شود. از جمله ویژگی های این کریدورهای جاده ای و ریلی گشوده شدن راه‌های ارتباطی و ترانزیتی است که فرصت‌های جدیدی را برای کشورهای منطقه به ارمغان خواهد آورد. گفته می‌شود عملی شدن این پروژه‌ها وضعیت سیاسی و اقتصادی منطقه را تغییر خواهد داد و ضامنی برای صلح و ثبات پایدار بین ارمنستان و آذربایجان خواهد بود.
ایران با خط ریلی و جاده‌ای به مسیرهای اعلام شده به ایروان، باکو و مسکو متصل می‌شود. ارمنستان نیز با گشوده شدن راه‌های ارتباطی و ترانزیتی از انزوا بیرون خواهد آمد. آذربایجان برای پیوستن به شبکه راه آهن ترکیه و سپس اروپا دیگر نیازی به گرجستان نخواهد داشت و در نهایت ترکیه نیز مسیر مستقیمی به دریای خزر و آسیای میانه پیدا خواهد کرد. شایان ذکر اینکه بازشدن کریدور نخجوان به آذربایجان از خاک ارمنستان یکی از بندهای ۱۰ گانه قرارداد آتش‌بس صلح قره‌باغ بوده است.
اما در سفر ظریف به روسیه، علاوه بر موارد یاد شده درباره منطقه قفقاز و ترکیه، مسایل مهم دیگری هم مورد بحث و بررسی قرار گرفت که از آن جمله می توان به موضوع برجام اشاره کرد. تاکید روسیه و ایران هر دو بر ضرورت بازگشت آمریکا به تعهدات برجامی خود و برداشتن گام های محسوس برای ایجاد اعتماد بود. به علاوه مساله امنیت سایبری هم در دیدار وزرای خارجه دو کشور مورد تاکید قرار گرفت و ایران و روسیه از امضای سند همکاری دوجانبه در "حوزه امنیت و اطلاعات" خبر دادند و آن را "نقطه عطف مهمی" در امنیت سایبری اعلام کردند .همچنین در این دیدار اعلام شد واکسن روسی کرونا تحت عنوان "اسپوتنیک وی" از سوی "مقامات بهداشتی ایران" تایید و ثبت شده است.
در مجموع سفر منطقه ای ظریف را از منظر اینکه اولین سفر وی به این منطقه پس از آتش بس میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان محسوب می گردد، بایستی مهم و در عین حال مثبت ارزیابی کرد. همچنین دیدار دکتر ظریف با وزرای خارجه روسیه و ترکیه، پیامی به دولت تازه مستقر شده در واشنگتن مبنی بر بالا بودن سطح تفاهمات در منطقه و کم اثر بودن اختلافات در آینده روابط فی مابین خواهد داشت. در نهایت اینکه با توجه به ظرفیت بسیار بالای این منطقه برای همکاری های اقتصادی، نیل به توافقات مقدماتی در این راستا، منجر به افزایش وابستگی متقابل این کشورها و به تبع همگرایی منطقه ای و کاهش تنش ها خواهد شد .
منبع: ایسنا
