زمانی برای شکوفایی اقتصاد ایران

سایت خبری پرسون- شکی نیست که تحریم، آثار منفی بسیاری بر اقتصاد ایران تحمیل کرده است. قطعاً با رفع تحریم در انتظار دیدن چهره بهتری از اقتصاد هستیم. اما نباید فراموش کنیم که رفع تحریم به تنهایی مشکلات اقتصادی را حل نمی‌کند چون اقتصاد ایران مشکلات ساختاری دارد که برخی از این مشکلات تقریباً 5 دهه است که اقتصاد را تحت تأثیر قرار داده است.

قطعاً تحریم آثار منفی در اقتصاد دارد اما چون اقتصاد ما مشکلات اساسی ساختاری دارد و یکی از این مشکلات ارزپاشی است، بنابراین گاهی تحریم، برعکس عمل کرده است. مشکل اساسی اقتصاد ما بیماری هلندی یا صنعت‌زدایی است. صنعت‌زدایی به این معنی است که کشوری که صادرات ثروت ملی دارد، بعد از صادرات این ثروت، ارز حاصل از صادرات را به اقتصاد تزریق کند، نرخ ارز در بازار به پایین‌تر از قیمت حقیقی می‌رسد و از طریق ارزپاشی از یک طرف سعی می‌شود تولید ملی رشد، رفاه افزایش و فقر و نابرابری کمتر شود، از طرف دیگر هم با کاهش قیمت کالای خارجی، تورم کنترل می‌شود. اما نتیجه این ارز پاشی و پایین نگه داشتن غیرواقعی قیمت دلار از بین رفتن تولید داخل است. در 50 سال گذشته یعنی بعد از دهه 40 این اتفاق در اقتصاد ایران افتاده و ادامه پیدا کرده است.سیاستگذاران باید توجه کنند بعد از لغو تحریم، سیاست ارزپاشی دوباره تکرار نشود. اگر تحریم‌ها کنار گذاشته شود اما مشکلاتی که مربوط به اقتصاد داخلی ما است همچنان بدون راه حل پابرجا بماند نمی‌توانیم آثار کامل لغو تحریم را در اقتصاد ببینیم. متأسفانه تصمیم گیری‌ها و سیاست‌هایی که در اقتصاد پیگیری می‌شود سیاست‌هایی در جهت ارزپاشی است. تا زمانی که ارزپاشی، بیماری هلندی و صنعت زدایی ادامه داشته باشد لغو تحریم تأثیر دلخواه را در اقتصاد ندارد.

اگر تحریم‌ها لغو شود ما باید بتوانیم جلو بیماری هلندی را بگیریم که این موضوع کاملاً در اقتصاد ایران امکان پذیر است. راهکار این است که بودجه ارزی از ریالی تفکیک شود و بودجه ارزی فقط به احداث زیرساخت‌ها تخصیص پیدا کند. اگر این اتفاق بیفتد چهره اقتصاد ایران در سال‌های آینده بسیار درخشان خواهد بود. ما از نظر وضعیت جمعیتی، بهترین وضعیت جمعیتی را داریم و از این نظر 3کشورایران، کره‌جنوبی و ترکیه شرایط یکسانی دارند.

باید تأکید کنم سیاستگذاری توسعه‌ای ناموفقی در 5 دهه گذشته داشتیم. تحریم باعث افزایش 20تا 30 درصدی هزینه‌های مبادلاتی ایران شده است و این بیماری هلندی آثار منفی بیشتری علاوه بر تحریم را بر اقتصاد تحمیل کرده است. اگر تحریم لغو شود هزینه‌های مبادلاتی کاهش می‌یابد ولی اگر رفع تحریم به تقویت بیماری هلندی بینجامد افزایش رفاه نخواهیم داشت.

رشد درآمدها نباید منجر به فقر بیشتر شود اما این اتفاق به‌خاطر سیاست ارزپاشی در کشور ما افتاده است. اگر سیاست‌های نارست متوقف شود بعد از لغو تحریم، وضعیت اقتصادی ایران دگرگون می‌شود، اقتصاد تورم صفر درصدی را تجربه می‌کند و رشد اقتصادی بدون نفت دورقمی خواهد شد. اما رفع تحریم به تنهایی اقتصاد را نجات نمی‌دهد این بار باید هوشمندانه عمل کنیم و همزمان با لغو تحریم، مشکلات ساختاری در اقتصاد را حل کنیم تا آثار لغو تحریم بهتر دیده شود. اگر چند اصلاح اساسی را در اقتصاد انجام دهیم با رفع تحریم، بسرعت اقتصاد ایران به سمت اقتصاد شکوفا حرکت می‌کند.

علی سعدوندی

کارشناس اقتصادی

منبع: دنیای اقتصاد