نارضایتی برنجکاران دیگر نقاط کشور/ به ما بگویید؛ برنج شمال، برای کشورکافیست؟!

به گزارش سایت خبری پرسون، درحالی‌که بنا به اعتقاد بسیاری از مسئولان، نجات و دوام کشاورزی در سرزمین‌های کم آب، مستلزم تغییر الگوی کشت است و در همین راستا نیز مصوبه‌ای مبنی بر ممنوعیت کاشت و برداشت محصولات آب بر، مانند برنج در استان‌های کم‌آب وجود دارد. اما پس از گذشت مدت‌زمانی خبرهایی از کاشت برنج در استان‌های کم آب منتشر شد که هنوز هم ادامه دارد. به این دلیل که زیرساخت‌های لازم برای تغییر الگوی کشت، هنوز مهیا نیست.

در کشور ما با وجود مصوبه ممنوعیتی که درسال های اخیر به آن استناد می‌شود، همچنان در برخی از نقاط کشت برنج انجام می‌گیرد و ظاهرا واقعیت آن است که وزارت جهاد کشاورزی ممنوعیت کشت برنج در استان‌های غیر شمالی را از سال ۹۳ به‌منظور مدیریت مصرف آب اعلام کرد که این امر مورد انتقاد کارشناسان و دست‌اندرکاران قرار گرفت چرا که آن‌ها معتقدند حذف کشت برنج راهکار مناسبی نیست و با وجود آنکه کمبود آب به سبب خشکسالی‌های اخیر ، بهره‌برداران بخش کشاورزی را با چالش‌های متعددی روبرو کرده است، اما آن‌ها براین باورند که سطح زیر کشت در استان‌های غیر شمالی چندان چشمگیر نیست که وزارت جهاد کشاورزی به‌منظور مدیریت مصرف بخواهد کشت برنج را ممنوع و محصولات دیگر را جایگزین کند.

البته نوع کشت کشاورزان استان های کم آب نیز نشان می‌دهد که هنوز خبری از اجرای الگوی کشت جدید نیست و موضوع قابل‌توجهی هم که وجود دارد این است، اگرچه اعمال محدودیت کشت گیاهان پرآب بر با توجه به کمبود منابع آبی در اقصی نقاط کشور یک اقدام مثبت و قابل قبولی است. اما متأسفانه این بحث در صورت اجرا هم ، چندان در کاهش مصرف آب مفید واقع نبوده است چراکه کشت‌هایی در سطح کشور همچنان رواج دارد که آب برتر از برنج هستند. چه‌ بسا میزان مصرف آب در زراعت هندوانه، چغندرقند، سبزی، صیفی و ذرت بیش از برنج است.

*شرایطی متفاوت با سیاست جهاد کشاورزی
اما مسئولان در رابطه با ممنوعیت کشت برنج مناطق کم آب چه می‌گویند؛ آن‌هم در روزگاری که بی‌آبی به معضلی برای همه بخش‌های صنعتی کشور تبدیل‌شده است و کشاورزی هم به عنوان متهمی برای مصرف میزان قابل‌توجهی از آب محسوب می‌شود.

عباس زارع مجری طرح سامانه‌های نوین آبیاری وزارت جهاد کشاورزی درباره ممنوعیت کشت برنج در استان‌های غیر شمالی می‌گوید : با توجه به کم‌آبی و خشک‌سالی‌های اخیر، وزارت جهاد کشاورزی کشت برنج در استان‌های غیر شمالی را ممنوع اعلام کرده است. اما با توجه به بارندگی‌های اواخر سال گذشته و امسال، استان‌های خوزستان، لرستان، فارس به سبب شرایط مساعد آب‌های سطحی اقدام به کشت برنج کردند، درحالی‌که این امر سیاست وزارت جهاد کشاورزی نبوده است.

وی ادامه می‌دهد : باوجود محدودیت منابع آبی و سطحی، وزارت نیرو در جلسه کارگروه سازگاری باکم آبی قرار است به موضوع کشت برنج در استان‌های غیر شمالی و تأثیر آن بر وضعیت منابع آبی بپردازد چراکه مصوبه وزارت جهاد کشاورزی در خصوص ممنوعیت کشت برنج در استان‌های غیر شمالی همچنان پابرجاست .به عبارتی یک سال پربارشی نباید دلیلی بر ممنوعیت کشت شود. از طرفی هم وزارت جهاد کشاورزی، علی‌رغم یک سال پربارشی تغییر سیاستی در خصوص الگوی کشت نداشته است و همانند گذشته روند عادی خود را طی می‌کند.

همچنین علی‌خان محمدی مدیرعامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به اینکه کشت برنج در استان‌های غیر شمالی منع قانونی ندارد، می‌گوید : با توجه به شرایط مساعد بارندگی در برخی از ماه ها، بسیاری از استان‌های غیر شمالی اقدام به کشت برنج کردند. درواقع باوجود شرایط مساعد آب‌های سطحی، روان آب‌ها و سدهای کشور به کشاورزان نمی‌توان گفت که اقدام به کشت برنج نکنند چراکه مصوبه و منع قانونی در این خصوص وجود ندارد. زمانی هم که الگوی کشت اجرا نشود و آمار دقیقی از تولید محصولات ارائه نشود، بدون تردید کشت‌های ممنوعه به سبب تفاوت چشمگیر قیمت با کشت دیگر محصولات روی کار می‌آیند .

وی با بیان اینکه تأمین معیشت خانوار مهم‌ترین چالش پیش روی کشاورزان است، تصریح می‌کند: با توجه به آنکه مسئله مالی و درآمد برای کشاورزان حائز اهمیت است، ازاین‌ رو آن‌ها در استان‌های غیر شمالی به سبب صرفه اقتصادی تولید برنج، اقدام به کشت این محصول می‌کنند و به مسائل دیگر ازجمله از بین رفتن منابع آب ‌وخاک توجهی نمی‌کنند.

بیشتر بخوانید:

ورود بخشی از مالیات اخذ شده از خانه های لوکس برای تامین مسکن مددجویان

پروژه‌های انتقال آب فارغ از دوراندیشی و آینده‌نگری است

آبرسانی به ۸۵۰۰ نفر در سیستان و بلوچستان تا پایان امسال

*کشت جایگزین تعریف شود
با دلایل مقاومت کشاورزان دربرای تغییر الگوی کشت، حسین محمدرضایی فعال صنعت کشاورزی به«سایت خبری پرسون» می گوید: قرار بر آن شد که کشت محصولات پرآب بر به دلیل وضعیت خشک‌سالی، در برخی مناطق تعدیل و مدیریت شود و برنج یکی از همین محصولات است . البته در آن زمان شرایط متفاوت بود اما بعد از مدتی هم شیوه‌نامه‌ای اعلام شد که کشت برنج در همه استان‌ها به‌جز ۲استان شمالی کشور ممنوع است ولی تبدیل به قانون نشد و کشاورزان همچنان کشت خود را انجام می‌دهند. وی یاد آور می شود : البته آبی که برای کشت محصولی چون برنج لازم است اگر به‌طور صحیح مصرف شود آن‌چنان با دیگر محصولات متفاوت نیست.

این فعال حوزه کشاورزی اظهار می‌کند: دلیل مقاومت کشاورزان به ویژه برنجکاران برخی از مناطق در برابر تغییر الگوی کشت آن است که در زمین‌های این منطقه سال‌های زیادی برنجکاری ‌شده وکشت این محصول با زمین‌ها سازگاری دارد و اگر بخواهند محصولی دیگر جایگزین کنند ممکن است به دلیل موقعیت زمین‌های منطقه آب بیشتری هم نسبت به برنج مصرف شود. ضمن آنکه صاحبان زمین‌های خرد آن منطقه از طریق کشت این محصول معیشت خود را می‌گذرانند. با این اوصاف جهاد کشاورزی که مسئول اجرای این طرح است باید کشتی جایگزین و به صرفه را برای کشاورزان تعریف کند . علاوه بر آنکه دست‌یابی به کشت های جایگزین، نیازمند فراهم‌سازی زیرساخت‌های مناسب، بسته‌های حمایتی و مساعدت‌های لازم است برای افرادی که درصدد جایگزینی محصولاتی با برنج یا هر محصول آب بر دیگری هستند.

*حمایت،لازمه تغییر الگوی کشت است
در راستای اجرای طرح ممنوعیت کشت محصولات آب بر ،حرف و سخن‌ها بسیار است اما آنچه واضح است آنکه تغییر الگوی کشت می‌تواند مفید باشد ولی نیازمند برنامه است که متأسفانه در این سال هادر کشور، برنامه‌ها و مصوبه‌های زیاد داشته‌ایم اما مرد عملی وجود نداشته است. درحالی‌که باید درکنار آن فعالیت‌های ترویجی زیاد وقوی انجام گیرد وبه الزامات عرضه و تقاضا و فراهم بودن زیرساخت‌های مرتبط و امکان تأمین مالی برای تغییر الگوی کشت و برند سازی برای محصولات جدید هم توجه شود که گذران این مسیر، نه‌ اقدام ساده‌ای است و نه در کوتاه‌مدت و با بخشنامه قابل انجام است و به تنهایی هم از عهده کشاورز برنمی‌آید، زیرا آن‌ها برای موفقیت در تغییر باید از حمایت‌های لازم و جدی برخوردار باشند. قطعا معیشت و درآمد کشاورز می‌طلبد به سمت محصولات پر صرفه‌ای مانند برنج روند و از سویی هم با مشکل کم‌آبی مواجه هستیم، براین اساس لازم است همه موارد باهم در نظر گرفته شود.