این سرزمین، از چند هزار سال پیش زیستگاه پر رونق اقوام بومی ایران، و به ویژه، عیلامیان بوده و از این قوم، آثار بسیاری در گوشه و کنار فارس، هم چون کورنگون ممسنی، نقش رستم، تخت جمشید ( مرودشت) به جای مانده است.
سه هزار سال پیش از این، قومی که خود را آریایی می خواندند، از جنوب روسیه امروزی به فلات ایران سرازیر شدند و پس از زد و خوردهای فراوان با بومیان آن سامان، به پیروزی رسیدند و برای خود سکونتگاه هایی بر پا داشتند .
شیراز شهر بهار نارنج و باغ های دلگشاست. شهری که پر از مسجد و خانه های قدیمی است که نمی توان بدون دیدن‌شان شیراز را ترک کرد. اینجا جایی است که محبوبیتش فقط به خاطر حافظیه و سعدیه نیست و همه شهر به آلبوم عکسی دیدنی می‌ماند
در شمال شرقی شهر شیراز دروازه‌ای قرار دارد که تنها دروازه به جامانده شیراز از زمان قدیم و یکی از جاهای دیدنی شیراز است. در قدیم قرآنی در بالای دروازه قرارداده بودند تا مسافران به سلامتی از زیر آن عبور کنند و از آن زمان به بعد دروازه به قرآن معروف شد. قرآنی معروف به هفت من که این روزها در موزه پارس شیراز نگه داری می‌شود.
دروازه قرآن یکی از دروازه‌های به جای مانده از دوره‌های قدیم در شیراز است که امروزه به عنوان یکی از آثار تاریخی این شهر به حساب می‌آید و در شمال شهر قرار دارد و جز دروازه ورودی شمال شیراز حساب می شود.
در قدیم شیراز دارای ۶ دروازه بوده‌است. هم‌اکنون در شیراز دروازه‌ای به جز دروازه قرآن وجود ندارد اما مردم شیراز هنوز به محل دروازه‌های قدیمی اشاره می‌کنند که عبارتند از: (دروازه قرآن، دروازه اصفهان، دروازه سعدی، دروازه قصابخانه، دروازه کازرون، دروازه شاه داعی الی اله). در مدخل تنگ الله اکبر با دروازه‌ای روبرو هستیم، که به دروازه قرآن معروف شده‌است.
دروازه قرآن نمادی از آرامگاه کورش کبیر
نمای کلی دروازه ی قرآن، نمادی از آرامگاه کورش کبیر است. مصالح به کار رفته در آن، سنگ و سیمان است که به شیوه ی سنتی ساخته شده و در سطوح شمالی و جنوبی آن اندکی کاشی کاری شده است.
دروازه ی قرآن، دارای یک دهنه ی بزرگ در میان، و دو دهنه ی کوچک در دو سوی آن است. در دهنه ی غربی، راه پله ی ورود به اتاق بالای دروازه قرار دارد. این اتاق، سه پنجره ی مشبک کاشی کاری شده در هر سمت دارد و قرآنی در آن نگهداری می شود. در دهنه ی شرقی، آرامگاه سازنده ی این دروازه، شادروان ایگار قرار دارد .
تخریب و بازسازی دروازه قرآن شیراز
این دروازه در سال 1327 خورشیدی ساخته شده است. پیش از آن دروازه ای قدیمی وجود داشت که به فرمان امیر عضدالدوله دیلمی (372-338 هـ.ق) از سنگ و ساروج ساخته شده بود و قرآنی برای سلامت کاروانیان بر فراز آن گذارده بودند.
تا سال 1315 خورشیدی، کاروان ها از زیر این دروازه رفت و آمد می کردند، اما به دلیل افزایش روز افزون خودروهای موتوری، دهنه ی دروازه برای رفت و آمد آن ها به ویژه کامیون ها تنگ و خطرناک بود. بنابراین شهرداری شیراز آن را با دینامیت ویران کرد تا جاده برای حرکت خودروها هموار شود.
همچنین در آن هنگام قرآن هفده منی بالای دروازه را نیز به موزه ی پارس انتقال دادند. این قرآن در دو جلد به خط ثلث توسط خوشنویس مشهور دوره ی تیموری سلطان ابراهیم نوه ی شاهرخ تیموری نوشته شده است.
تخریب دروازه موجب نگرانی مردم شیراز شد، زیرا آنان از گذشته های دور به ویژه از روزگار زندیه، باور داشتند که در روزهای اول هر ماه قمری، از زیر دروازه بگذرند تا سلامتی یک ماهه ی خود را با توسل به قرآن بیمه کنند.
به همین خاطر 12 سال بعد یکی از بازرگانان شیراز به نام حاج حسین ایگار معروف به اعتماد التجار دروازه ی کنونی را ساخت و برای رفع نگرانی مردم شیراز قرآنی را برفراز آن نهاد. دروازه ی کنونی تا سال 1365 خورشیدی محل رفت و آمد خودروها بود .
دروازه قرآن یکی از نمادهای کهن شیراز
با افزایش رفت و آمدها، در همان سال دره ی عمیق تنگه را پر کرده و بولواری بزرگ و دو طرفه بر سطح آن ساختند که هم چنان گذرگاه اصلی خودروهاست. دروازه ی قرآن به عنوان یکی از نمادهای کهن شیراز، آوازه ای جهانی دارد.
در دهه ی پیش محوطه سازی شایانی برای زیباسازی اطراف آن انجام گرفته است. هم چنین میدانی بزرگ در جنوب دروازه ساخته شده که طاووس همیشه سبزی، زیبایی آن را دو چندان کرده است. تنگ الله اکبر و دروازه ی قرآن یکی از گردش گاه های همیشگی مردم شیراز و مسافران تازه وارد به این شهر است .
قرآن هفده من دروازه قرآن در شیراز
آنها عقیده داشتند که کلام الله مجید تا پایان ماه آنان را از هر بلایی حفظ می کند . این دو قرآن که در اصطلاح آن را قرآن هفده منی می نامیدند هم اینک در موزه پارس شیراز در معرض دید علاقه مندان قرار دارد و یکی از شاهکارهای نگارش کتاب آسمانی مسلمانان جهان به شمار می رود.
دروازه قرآن شیراز در کنار تفرجگاه گهواره دید و مقبره خواجوی کرمانی از شاعران مشهور کشورمان قرار دارد وگردشگران بسیاری با عکس گرفتن در کنار این اثر تاریخی خاطرات شیرینی را با خود به همراه می برند . دروازه قرآن، بنایی است اسلامی ایرانی که با معماری خاص خود در ورودی شهر شیراز خود نمایی می کند .
در میان دروازه قرآن هایی که در ایران وجود داشته و دارد، دروازه قرآن شیراز،هم از نظر قدمت و هم از دیدگاه شهرت عمومی از اهمیت ویژه ای برخوردار است .
در شمال شهر شیراز در مسیر اصفهان به شیراز در میانه کوه های بابا کوهی و چهل مقام، تنگ راهی وجود دارد که آن را تنگه الله اکبر می خواندند.در کناره راه اصلی،بنای تاریخی به چشم می خورد که مشهور به دروازه قرآن است.وجه تسمیه این بنا دروازه قرآن به خاطر قرآنی است که در درون اتاقکی بر بالای این بنا جای داده شده است .
در این بنا، آیاتی از قرآن را به خط ثلث و نسخ دور تا دور در دروازه قرآن نقش کرده اند؛در پیشانی شمالی این طاق آیه :«انّ هذا القران یهدی للتی هی اقوم» .(سوره اسراء، آیه9 )
نوا نیکو- استان فارس
