در چند سال اخیر توجه ویژه ای به موضوع صادرات کالاهای غیر نفتی شده است و توانسته ایم در آمد قابل توجهی از صادرات به دست آوریم؛ اما قرار نیست صادرات را به هر دلیل توسعه دهیم، چرا که فروش کالاها به شکل خام باعث از دست رفتن ارزش افزوده در صورت فرآوری آن می شود.
به گزارش سایت خبری پرسون، در حالی صادرات در کشورمان بالا است که ارزش صادرات کالاهای خام ایران طی دو دهه اخیر افزایش یافته و سهم این کالاها از کل کالاهای صادراتی در سال 2017، 73 درصد بوده است. البته وابستگی ایران به صادرات و واردات کالاهای خام همچنان از میانگین اقتصاد منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا بالاتر است. بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ سه کشور چین، هند و ژاپن خریدار اصلی کالاهای خام ایران بودند؛ برای اینکه ببینیم وضعیت خام فروشی به چه شکل است به سراغ ساسان شاهویسی کارشناس اقتصادی رفته ایم.
باید به افزایش تولید توجه کرد
در شرایط موجود که کشورمان نیازمند تولید کالا در داخل است نیازی نیست ما صادرات انجام دهیم، برای نمونه برای تامین نهاده های خوراکی دام در کشور ما هنوز واردات انجام می دهیم و در آن سو دام های ما قاچاق می شود علت این امر هم تعریف نشدن ریال و دلار است.
او در این باره گفت: صادرات در اقتصاد به این معنی است که مازاد تولید وجود دارد، آن وقت تصمیم به صادرات آن کالا به آن سوی مرزها صورت می گیرد، یا اینکه صادرات به شکل تک محصولی یا چند محصولی دارای قدرت استراتژیک در یک کالا یا خدمات وجود دارد و در مسیر ترانزیت بین المللی قرار می گیرد و فرصت ساز تجارت کشورها می شود. خوشبختانه کشورمان به واسطه قابلیت های منابع طبیعی موجود و مسیر ترانزیتی منطقه و ظرفیت انباشت مازاد تولید جزو کشورهایی است که سهم بزرگی در چرخه تجارت دارد.
این استاد اقتصاد افزود: صادرات کمک بزرگی به اقتصاد کشور می کند، میزان تولید و اشتغالزایی را افزایش می دهد و به دنبال آن ارز آوری ایجاد می کند؛ اما باید به چند موضوع توجه کنیم؛ یک اینکه وضعیت زمانی برای صادرات را در نظر بگیریم، به طور مثال در قرن 17 کشور انگلستان تصمیم گرفت در منطقه شرق دور سرمایه گذاری کند، آن زمان آغاز صنعتی شدن فراهم شده بود و با صنعتی شدن به دنبال این بودند که هزینه های تولید شان را کاهش دهند و افزایش تولید داشته باشند و این موضوع را انگلیسی ها ادامه دادند و این روز ها توانسته اند صادرات دیجیتال ، ایده پردازی و فناورانه انجام دهند.
او خاطرنشان کرد: در شرایط موجود که کشورمان نیازمند تولید کالا در داخل است نیازی نیست ما صادرات انجام دهیم، برای نمونه برای تامین نهاده های خوراکی دام در کشور ما هنوز واردات انجام می دهیم و در آن سو دام های ما قاچاق می شود علت این امر هم تعریف نشدن ریال و دلار است؛ در حال حاضر کشور ما فقط صادرکننده مواد خام و اولیه است و این صادرات، درآمد خیلی کمی دارد؛ برای ورود به بازارهای جدید جهانی باید از روش‌های علمی و پیشرفته برای تسخیر این بازارها استفاده کرد که این اقدام موجب ارتقای کمی و کیفی بخش تولید می‌شود، به عبارتی خام فروشی هنر نیست.
خرید کالا از خام فروشی ارزان تر است
صادرات کمک خوبی به اقتصاد می کند، اما صادرات باید مبتنی بر برنامه ریزی، بررسی و از هم مهمتر منافع ملی باشد. اینکه ما صادرات را انجام دهیم و بگوییم 43 میلیارد دلار صادرات داشته ایم و آن وقت به دنبال پول فروش صادراتی باشیم کار مهم نیست.
شاهویسی گفت: متاسفانه یک عده خاصی دسترسی به منابع دارند و اینکه محیط کسب و کار ما یک محیط کسب و کار مولد نیست، بنابر این ما باید قابلیت سرزمین مان را ایجاد کنیم ، یعنی اینکه ما اگر منابع زیر زمینی داریم، نباید صرفا خام فروشی را برای صادرات در نظر بگیریم.
وی تصریح کرد: صادرات خوب است در صورتی که مازاد تولید وجود داشته باشد، در شرایط تحریم نباشیم، در صورتی صادرات خوب است که باعث از بین رفتن پول ملی نشود و در کمتر از سه ماه ارزش پول ملی 200 درصد کاهش نیابد و نهایتا منجر به از دست دادن نرخ رفاه خانواده، سرانه درمان خانواده و ایجاد ناهنجاری های اجتماعی نشود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: صادرات کمک خوبی به اقتصاد می کند، اما صادرات باید مبتنی بر برنامه ریزی، بررسی و از هم مهمتر منافع ملی باشد. اینکه ما صادرات را انجام دهیم و بگوییم 43 میلیارد دلار صادرات داشته ایم و آن وقت به دنبال پول فروش صادراتی باشیم کار مهم نیست.
شاهویسی افزود: صادرات در کشورهای سنگاپور، هنگ کنگ، مالزی تا کشوری مانند چین، هند، مکزیک، کانادا و نهایتا ایالات متحده امریکا برای همه خوب است اما باید چرخه های اقتصادی را فعال کند نه اینکه تبدیل به یک بازدارنده شود.
