به گزارش سایت خبری پرسون، ضرب المثل ها دستاورد زندگی تلخ و شیرین نیاکان و نسل های گذشته و سخنان زیبا و بسیار ارزشمندی هستند که بخشی از فرهنگ ملت را می سازند. داستان و معنا و مفهومی زیبا در دل هر ضرب المثل فارسی نهفته و به کار بردن آنها در گفت و گو ها سبب زیبایی بخشیدن و پربار کردن سخنان می شود. جالب است بدانید که برخی از ضرب المثل ها ارتباط زیادی به آیات قرآن دارند و می توان از آنها به عنوان ضرب المثل قرآنی یاد کرد. در ادامه این بخش از نمناک ضرب المثل هایی را آورده ایم که با آیه های قرآن مرتبط هستند.
آیه 58 سوره یوسف:وَجَاءَ إِخْوَةُ یُوسُفَ فَدَخَلُوا عَلَیْهِ فَعَرَفَهُمْ وَهُمْ لَهُ مُنْکِرُونَ
ترجمه آیه 58 سوره یوسف:و برادران یوسف (که در کنعان به قحطی مبتلا شدند چهل سال بعد از فروختن یوسف، به مصر) نزد وی آمدند در حالی که او برادران را شناخت ولی آنها وی را نشناختند.
ضرب المثل مربوط به آیه قرآنی 58 سوره یوسف:کوه به کوه نمی رسد، آدم به آدم می رسد.
آیه 7 سوره کهف: إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَی الْأَرْضِ زِینَةً لَهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا
ترجمه آیه 7 سوره کهف:ما آنچه را که در زمین جلوه‌گر است زینت و آرایش ملک زمین قرار دادیم تا مردم را امتحان کنیم که کدام یک عملشان نیکوتر خواهد بود.
ضرب المثل مربوط به آیه 7 سوره کهف:اینجا محل جدائی من و تو است ما را به خیر و شما را به سلامت.
آیه 22 سوره انبیاء:لوْ کَانَ فِیهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا ۚ فَسُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ الْعَرْشِ عَمَّا یَصِفُونَ
ترجمه آیه 22 سوره انبیاء:اگر در آسمان و زمین غیر از خدای یکتا خدایانی وجود داشت همانا خلل و فساد در آسمان و زمین راه می‌یافت، پس (از نظم ثابت عالم) بدانید که پادشاه ملک وجود خدای یکتاست و از توصیف و اوهام مشرکان پاک و منزه است.
ضرب المثل مربوط به آیه 22 سوره انبیاء:آشپز که دو تا شد، آش یا شور می شود یا بی نمک.
آیه 5 سوره شرح: فَإِنَّ مَعَ الْعُسْرِ یُسْرًا
ترجمه آیه 5 سوره شرح:پس (بدان که به لطف خدا) با هر سختی البته آسانی هست.
ضرب المثل مربوط به آیه 5 سوره شرح:از پَسِ هرگریه آخر خنده ای است.
آیه 60 سوره عنکبوت:وَکَأَیِّنْ مِنْ دَابَّةٍ لَا تَحْمِلُ رِزْقَهَا اللَّهُ یَرْزُقُهَا وَإِیَّاکُمْ ۚ وَهُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ
ترجمه آیه 60 سوره عنکبوت:و (در کار رزق به خدا توکل کنید نه بر سعی خود که) چه بسیار حیوانات که خود بار روزی خود نکشند، خدا (بدون هیچ کوشش) به آنها و هم به شما روزی می‌رساند، و او شنوا (ی دعای محتاجان) و دانا (به احوال بندگان) است.
ضرب المثل مربوط به آیه 60 سوره عنکبوت:هر آن کس که دندان دهد، نان دهد.
آیه 81 سوره اسراء:وَقُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ ۚ إِنَّ الْبَاطِلَ کَانَ زَهُوقًا
ترجمه آیه 81 سوره اسراء:و (به امت) بگو که (دین) حق آمد و باطل نابود شد، که باطل خود لایق محو نابودی ابدی است.
ضرب المثل مربوط به آیه 81 سوره اسراء:دیو چو بیرون رود فرشته درآید.
آیه 15 سوره قصص:وَدَخَلَ الْمَدِینَةَ عَلَیٰ حِینِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِیهَا رَجُلَیْنِ یَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِیعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِی مِنْ شِیعَتِهِ عَلَی الَّذِی مِنْ عَدُوِّهِ فَوَکَزَهُ مُوسَیٰ فَقَضَیٰ عَلَیْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّیْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِینٌ
ترجمه آیه 15 سوره قصص:و موسی (روزی) بی‌خبر اهل مصر به شهر در آمد، آنجا دید که دو مرد با هم به قتال مشغولند، این یک از شیعیان وی (یعنی از بنی اسرائیل) بود و آن یک از دشمنان (یعنی از فرعونیان) بود، در آن حال آن شخص شیعه از موسی دادخواهی و یاری بر علیه آن دشمن خواست، موسی مشتی سخت بر آن دشمن زد، قضا را بدان ضربت او را کشت. موسی گفت:این کار از فریب و وسوسه شیطان بود (تا این کافر ظالم را با مؤمنی به قتال برانگیخت و عاقبت به هلاکت رسید) که دشمنی شدید شیطان و گمراه ساختن آدمیان به سختی آشکار است.
ضرب المثل مربوط به آیه 15 سوره قصص:عجله کار شیطان است.
آیه 40 سوره شوری:وَجَزَاءُ سَیِّئَةٍ سَیِّئَةٌ مِثْلُهَا ۖ فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَی اللَّهِ ۚ إِنَّهُ لَا یُحِبُّ الظَّالِمِینَ
ترجمه آیه 40 سوره شوری:و انتقام بدی (مردم) به مانند آن بد رواست (نه بیشتر) و باز اگر کسی عفو کرده و (بین خود و خصم خود را به عفو) اصلاح نمود اجر او بر خداست، که خدا ستمکاران را هیچ دوست نمی‌دارد.
ضرب المثل مربوط به آیه 40 سوره شوری:کلوخ انداز را پاداش سنگ است. (سعدی)
آیه 7 سوره اسراء: إِنْ أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِکُمْ ۖ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا ۚ فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِیَسُوءُوا وُجُوهَکُمْ وَلِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ کَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَلِیُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِیرًا
ترجمه آیه 7 سوره اسراء:اگر نیکی و احسان کردید به خود کرده‌اید و اگر بدی و ستم کردید باز به خود کرده‌اید. و آن‌گاه که وقت (انتقام ظلم) دیگر شما (که کشتن یحیی و زکریاست یا عزم قتل عیسی) فرا رسید (باز بندگانی قوی و جنگ آور را بر شما مسلط می‌کنیم) تا اثر بیچارگی و خوف و اندوه بر رخسار شما نشانند و به مسجد بیت المقدس (معبد بزرگ شما) مانند بار اول درآیند و به هر چه رسند نابود سازند.
ضرب المثل مربوط به آیه 7 سوره اسراء:هر چه کنی به خود کنی گر همه خوب و بد کنی.
آیه 100 سوره نساء:وَمَنْ یُهَاجِرْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ یَجِدْ فِی الْأَرْضِ مُرَاغَمًا کَثِیرًا وَسَعَةً ۚ وَمَنْ یَخْرُجْ مِنْ بَیْتِهِ مُهَاجِرًا إِلَی اللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ یُدْرِکْهُ الْمَوْتُ فَقَدْ وَقَعَ أَجْرُهُ عَلَی اللَّهِ ۗ وَکَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِیمًا
ترجمه آیه 100 سوره نساء:و هر کس در راه خدا (از وطن خویش) هجرت کند در زمین برای آسایش و گشایش امورش جایگاه بسیار خواهد یافت، و هر گاه کسی از خانه خویش برای هجرت به سوی خدا و رسول بیرون آید و در سفر، مرگ وی فرا رسد اجر و ثواب چنین کسی بر خداست و خدا پیوسته آمرزنده و مهربان است.
ضرب المثل مربوط به آیه 100 سوره نساء:از تو حرکت از خدا برکت.
آیه 41 سوره الرحمن: یُعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیمَاهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّوَاصِی وَالْأَقْدَامِ
ترجمه آیه 41 سوره الرحمن:(آن روز) بدکاران به سیمایشان شناخته شوند، پس موی پیشانی آنها را با پاهایشان بگیرند (و در آتش دوزخ افکنند).
ضرب المثل مربوط به آیه 41 سوره الرحمن:رنگ رخسار خبر می دهد از سرّ ضمیر (سعدی)
آیه 30 سوره شوری:وَمَا أَصَابَکُمْ مِنْ مُصِیبَةٍ فَبِمَا کَسَبَتْ أَیْدِیکُمْ وَیَعْفُو عَنْ کَثِیرٍ
ترجمه آیه 30 سوره شوری:و آنچه از رنج و مصائب به شما می‌رسد همه از دست (اعمال زشت) خود شماست در صورتی که خدا بسیاری از اعمال بد را عفو می‌کند.
ضرب المثل مربوط به آیه 30 سوره شوری:گله از هیچ کس نباید کرد کز تن ماست آنچه بر تن ماست
آیه 26 سوره نور:الْخَبِیثَاتُ لِلْخَبِیثِینَ وَالْخَبِیثُونَ لِلْخَبِیثَاتِ ۖ وَالطَّیِّبَاتُ لِلطَّیِّبِینَ وَالطَّیِّبُونَ لِلطَّیِّبَاتِ ۚ أُولَٰئِکَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا یَقُولُونَ ۖ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ کَرِیمٌ
ترجمه آیه 26 سوره نور:زنان بدکار و ناپاک شایسته مردانی بدین وصفند و مردان زشتکار و ناپاک نیز شایسته زنانی بدین صفتند و (بالعکس) زنان پاکیزه نیکو لا یق مردانی چنین و مردان پاکیزه نیکو لایق زنانی همین گونه‌اند، و این پاکیزگان از سخنان بهتانی که ناپاکان درباره آنان گویند منزهند و بر ایشان آمرزش و رزق نیکوست.
ضرب المثل مربوط به آیه 26 سوره نور:کبوتر با کبوتر باز با باز کند همجنس با همجنس پرواز
آیه 39 سوره یونس: بَلْ کَذَّبُوا بِمَا لَمْ یُحِیطُوا بِعِلْمِهِ وَلَمَّا یَأْتِهِمْ تَأْوِیلُهُ ۚ کَذَٰلِکَ کَذَّبَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۖ فَانْظُرْ کَیْفَ کَانَ عَاقِبَةُ الظَّالِمِینَ
ترجمه آیه 39 سوره یونس:بلکه انکار چیزی را می‌کنند که علمشان به آن احاطه نیافته و حقیقت و باطن آن هنوز به آنان نرسیده است، پیشینیان هم این چنین رسل و آیات خدا را تکذیب کردند، پس بنگر عاقبت کار ستمکاران عالم به کجا کشید!
ضرب المثل مربوط به آیه 39 سوره یونس:گربه دستش به گوشت نمی رسید، می گفت گوشت بو می دهد.
آیه 11 سوره حج:وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَعْبُدُ اللَّهَ عَلَیٰ حَرْفٍ ۖ فَإِنْ أَصَابَهُ خَیْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ ۖ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلَیٰ وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْیَا وَالْآخِرَةَ ۚ ذَٰلِکَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِینُ
ترجمه آیه 11 سوره حج:و از مردم کس هست که خدا را به زبان و به ظاهر می‌پرستد (نه از باطن و حقیقت) از این رو هرگاه خیر و نعمتی به او رسد اطمینان خاطر پیدا کند و اگر آزمونی (از شر و فقر و آفتی) به او رسد (از دین خدا) رو بگرداند. چنین کس در دنیا و آخرت زیانکار است و این (نفاق و دورویی) زیانی است که بر همه کس آشکار است.
ضرب المثل مربوط به آیه 11 سوره حج:از اینجا رانده و از آنجا مانده.
آیه 14 سوره رعد: لَهُ دَعْوَةُ الْحَقِّ ۖ وَالَّذِینَ یَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لَا یَسْتَجِیبُونَ لَهُمْ بِشَیْءٍ إِلَّا کَبَاسِطِ کَفَّیْهِ إِلَی الْمَاءِ لِیَبْلُغَ فَاهُ وَمَا هُوَ بِبَالِغِهِ ۚ وَمَا دُعَاءُ الْکَافِرِینَ إِلَّا فِی ضَلَالٍ
ترجمه آیه 14 سوره رعد:دعوت خدا (و رسولانش) به حق و حقیقت است و بتهایی که مشرکان به جای خدا می‌خوانند هیچ حاجتی را از آنها برنیاورند و تنها مانند آن کس‌اند که به سوی آبی دست دراز کند که بیاشامد ولی آب به دهانش نرسد، و دعای کافران جز در (حرمان و) ضلالت نیست.
ضرب المثل مربوط به آیه 14 سوره رعد:به دعای گربه سیاه، باران نمی بارد.
آیه 39 سوره نجم:وَأَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَیٰ
ترجمه آیه 39 سوره نجم:و (نمی‌داند) اینکه برای آدمی جز آنچه به سعی و عمل خود انجام داده (ثواب و جزایی) نخواهد بود؟
ضرب المثل مربوط به آیه 39 سوره نجم:مزد آن گرفت جان برادر که کار کرد
آیه 29 سوره اسراء: وَلَا تَجْعَلْ یَدَکَ مَغْلُولَةً إِلَیٰ عُنُقِکَ وَلَا تَبْسُطْهَا کُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَحْسُورًا
ترجمه آیه 29 سوره اسراء:و نه هرگز دست خود (در احسان به خلق) محکم به گردنت بسته‌دار، و نه بسیار باز و گشاده‌دار، که (هر کدام کنی) به نکوهش و درماندگی خواهی نشست.
ضرب المثل مربوط به آیه 29 سوره اسراء:نه چندان بخور کز دهانت بر آید نه چندان که از ضعف جانت در آید.
منبع: نمناک