به گزارش سایت خبری پرسون، بازارچه عودلاجان یا همان اودلاجان جز مناطق باستانی و کهن استان تهران به حساب می آید که در نزدیکی بازار بزرگ این شهر قرار دارد. موقعیت فیزیکی این محله طوری است که در قسمت شرقی با خیابان ری، غربی با ناصر خسرو، از ناحیه شمالی با امیر کبیر و از قسمت جنوبی به خیابان 15 خرداد منتهی می شود.
جالب اینکه منطقه عودلاجان، سه محله امامزاده یحیی، پامنار و ناصرخسرو را در خود جای می دهد و از حیث باستانی بودن، با توجه به آثار کهنی که دارد بسیار حائز اهمیت می باشد. در خود این 3 محل جاهای دیدنی فراوانی وجود دارد که شما با رفتن به عودلاجان می توانید از آنها در طی مسیر دیدن کنید و برگی از تاریخ ایران را ورق بزنید و لذت ببرید.
بطور یقین عودلاجان در حوزه خیابان پامنار، سیروس، چراغ برق و بوذر جمهری قرار گرفته است و با محلاتی مثل ارگ، دولت، سنگلج، بازار و چاله میدان همان پایتخت زمان قاجار را تشکیل می دادند. نکته قابل تأملی که در خصوص این محله وجود دارد به تعداد خانه ها و مغازه های آن بر می گردد که ۲۶۱۹ خانه و ۱۱۴۶ مغاز در آن جای گرفته و در گذشته قشر متمول جامعه در آن زندگی می کردند.
بازارچه سنتی عودلاجان از توریستی‌ترین مناطق بازار تهران به حساب می‌آید. شمار زیادی گردشگر ایرانی و خارجی هر روز برای دیدن بازارچه عودلاجان به بازار تهران می‌روند تا هم خرید کنند و هم زیبایی‌های بازار سنتی را تماشا کنند و دلیل چنین استقبالی حال و هوای سنتی بازارچه است که بعد از مرمت بازارچه در سال ۱۳۹۵ به زیباترین شکل بازسازی شده‌است.
درباره بازارچه عودلاجان
شمال غربی به محدوده عرب ها، کوچه شام بیاتی ها در بخش شمال و کوچه خدابنده لو در محدوده غرب منطقه کهن عودلاجان مستقر است که جز بخش های خیلی خوب این محل محسوب می شود. از ویژگی های مثبت این محله، نزدیکی آن با مراکز خرید و همینطور بازار بزرگ تهران می باشد و در دوران پیشین از مناطق مهم، جذاب و توریستی استان محسوب می شد.
باید بگوییم که در گذشته تعدادی از نام آوران بزرگ ایران مثل: قوام الدوله، خانواده مستوفی و سید حسن مدرس در عودلاجان زندگی کرده اند و بیشتر ساکنین این محل را زرتشتیان و کلیمیان تشکیل می دادند. اغلب منازل این محل اکنون خالی از جمعیت می باشند و تنها خاطرات آنها باقی مانده است.
مردمان عودلاجان در گذشته دور به زبانی خاص به نام «تاتی» با هم تکلم داشته اند و حتی افرادی که سن زیادی دارند و از باقی ماندگان این محل هستند هنوز با این زبان با هم صحبت می کنند و به خوبی آن را به کار می گیرند.
بازاریان مردم دار این محله بسیار خونگرم بوده و با احترام و رعایت ادب با بازدید کنندگان برخورد می کنند و افراد از هم صحبتی با آنها لذت می برند و این شیرینی و حلاوت یک سفر تفریحی را دو چندان می کند. خوب است بدانید که ساخت سریال پدر سالار با بازی فوق العاده مرحوم محمدعلی کشاورز و حمیده خیر آبادی در یکی از خانه های عودلاجان به نام خانه مهرانگیز صورت گرفت و امروزه از آن به عنوان خانه فرهنگ امامزاده یحیی یاد می شود.
تاریخچه بازارچه عودلاجان
در مطالب بالا اشاره کردیم بیشتر افرادی که در این محل زندگی می کردند کلیمی یا زرتشتی بودند. تبار متمول و صاحب منصب کشور مانند نصیرالدوله بدر از بازرگانان بزرگ و همچنین اولین وزیر فرهنگ زمان پهلوی یا سید حسن مدرس که یکی از روحانیان بنام دوران مشروطه و نماینده مجلس بود در این محله اقامت داشتند.
خانه هایی که اتاق های زیادی داشتند در بین مردم، خانه قمر خانم نام گذاری شده بودند. مردم عودلاجان فارق از اینکه قشر اعیان جامعه در عصر ناصریه بشمار می رفتند، با مردم مذهبی و روحانی همکاری های زیادی داشتند و تاسیس شانزده مسجد و مدرسه در این قسمت از تهران دلیلی برای اثبات این قضیه است.
جالب اینکه در عصر قاجار خیلی از مراسمات مذهبی مانند روضه خوانی، زیارت نامه خوانی و تعزیه گردانی در عودلاجان برگزار می شد. باغ ها و منازل زیبا، قدیمی و ارزشمند زیادی در این محل وجود دارند، مثل خانه مدرس، باغ ملک‌الشعرا، کاخ گلستان و عمارت مسعودیه نیز در این ناحیه قرار دارند.
از دوران قاجاریه تا اواسط عصر پهلوی، این محله بسیار معتبر بود اما بعد از یکسری اتفاقات اجتماعی که در جامعه سال 1340 شکل گرفت، رفته رفته اهمیت آن کم رنگ شد.
متاسفانه عدم توجه و رسیدگی به این محله زیبا و قدیمی باعث شده که بازار آن روز به روز گسترده شود و جنبه انبار به خود بگیرد و یا حتی منازل مسکونی که صاحب و مالکی ندارند به محیطی برای افراد مصرف کننده مواد مخدر تبدیل شوند و این قضیه به شدت می تواند چهره عودلاجان را تخریب کند.
در زمان های دیرین این محدوده را با لهجه تاتی «آو – دراجین» می خواندند و مفهوم آن جای تقسیم آب بود. مردم کلیمی نیز با گویش خود آن را «عبدالله جان» صدا می زنند. یک معلم با اصالت اتریشی به نام آقای کرشیش که در مدرسه دارالفنون به تدریس مشغول بود، نقشه محله عودلاجان را با تمام جزئیات می کشد.
این معلم با همکاری ذوالفقار بیک و تقی خان نقشه برداری از پایتخت را کلید زدند و برای اولین بار در سال 1233 شمسی نقشه تهران را کشیدند. در این نقشه بیست کوچه و گذر دیده می شود. گذر باغ نظام الدوله، گذر در حمام نواب، گذر شتر گلو، نقاره چی ها، هادی خان و محمد خان از جمله گذرها و کوچه های این محل هستند.
تیمچه اکبریان از تیمچه های قدمت دار تهران که در این بازار و مقابل کوچه حکیم مستقر بوده و قریب به 260 سال از قدمت آن می گذرد و اولین بانک و صرافی کشور می باشد که به شکل رهنی فعالیت خود را آغاز کرده است.
گفته می شود که طول تاریخ تاسیس آن به دوران فتحعلی شاه قاجار بر می گردد و فردی به نام داود کلیمی مدیریت آن را بر عهده داشته و حتی سال های نخست انقلاب همین فرد آن را اداره می کرد. سازمان میراث فرهنگی، شهرداری و بازاریان عزم جدی برای مرمت این محله دارند و هدف آنها حفظ اصالت و معماری بازار است.
در واقع این بازار که بازارچه صنایع دستی و هنرهای سنتی دائمی استان است، بعد از ترمیمی 4 ساله، بلاخره سال 1395 فعالیت خود را از سر گرفت. شگفتی های جالب و دیدنی زیادی در این محله انتظار بینندگان را می کشد.
نقشه و معرفی بخش های مختلف
شاید برای شما سوال پیش بیاید که در این بازار، چه کالاهایی عرضه می شود؟ در عودلاجان آنچه که بیش از هر چیزی به چشم می خورد، صنایع دستی شهرهای گوناگون ایران است. از بخش های مهم این بازار، وجود غرفه های کوچک هنرمندانی است که حاصل هنر خود را به فروش می رسانند.
کالایی مانند: آثار قلم کاری شده، منبت کاری، خاتم کاری، سوزن دوزی، سفال، اقلام نمدی، فرش های کوچک و بزرگ دست بافت، گلیم و … که محصول دست رنج هنرمندان بوده در این مکان به چشم می خورد.
وقتی به بازار محله عودلاجان بروید می توانید صانیع دستی هر استانی را ببینید و خرید کنید مثل: اصفهان، شیراز، کرمان، همدان، کرمانشاه و … . در اینجا پارچه های سنتی که به وسیله هنرمندان ایرانی نقش و نگار زده شده اند، را می توان تهیه کرد. حتی کیف های سنتی و حصیری و کفش های گیوه زیبایی که مخصوص استان کرمانشاه هستند در اینجا وجود دارند و شما قادرید در یک مکان انواع اقسام اجناس سنتی کشور را یکجا ببینید.
در واقع با یک تیر چند نشان می زنید، به یک بازار بیاید و از صنایع دستی چندین استان همزمان دیدن کنید. یکی دیگر از بخش های این بازار دیوار جذاب یادگاری است که بازدید کنندگان می توانند روی یک سفال یادگاری از خود بجا بگذارند.
در یکی از قسمت های بازار شاهد غرفه مشت و مال خواهید بود که از این بخش فقط آقایان می توانند استفاده کنند و بیشتر برای رفع خستگی مسیر و پیاده روی در طول بازار است. در قسمت پایانی و بعد از یک گشت و گذار حسابی در بازار، با رفتن به رستوران های این محله می توانید غذا یا میان وعده ای نوش جان کنید و یا در کافه های سنتی آن نوشیدنی خنک یا گرمی میل نمایید و سفر را با لذتی شیرین به آخر برسانید.
بافت سنتی در این کافه و رستوران ها هنوز پابرجاست و با ورود به آنها حس آرامش در انسان تداعی می شود. باید بدانید که مساجد و مدارس مختلفی در محله عودلاجان وجود دارند که از قدمتی طولانی برخوردار می باشند.
در بازارچه سنتی عودلاجان چه چیزهای می‌توانیم بخریم؟
بازارچه عودلاجان محل فروش صنایع دستی است. این بازارچه یکی از مراکز مهم و شناخته شده فروش صنایع دستی در تهران است و آنرا می‌توانید شبیه به بازار صنایع دستی در خیابان ویلا (نجات‌الهی) بدانید. هر چند که باد بگوییم این بازارچه را نمی‌توانیم رقیب بازار صنایع دستی خیابان ویلا بدانیم. در این بازارچه شما می‌توانید انواع صنایع دستی نظیر آثار منبت‌کاری شده، سوزن‌دوزی، ظروف میناکاری شده، آثاری با هنر قلم‌زنی، کیف، کفش و گیوه دست دوز، لباس‌های سنتی، انواع سفال، فرش، گلیم، جاجیم و گبه را تهیه کنید. محصولاتی که بازارچه عودلاجان به فروش می‌رسند از تنوع بسیار خوبی برخوردارند.
شرایط بازدید از بازارچه عودلاجان
برای اینکه از بازارچه عودلاجان دیدن به عمل آورید می توانید در کل ایام هفته به غیر از جمعه ها و از ساعت ۹ صبح تا ۷ غروب اقدام نمایید. در واقع این روزها و این تایم، اوج فعالیت صاحبان کسب و کار در عودلاجان است، در نتیجه بیشتر بازدیدها در روزها صورت می پذیرد.
چنانچه می خواهید در ایام تعطیل به این بازار سر بزنید، خوب است بدانید که فقط در جمعه های نخست هر ماه و تعطیلات رسمی کشور به غیر از تعطیلات مربوط به ایام عزاداری بسته نیست. برای سفر خود دقیق برنامه ریزی داشته باشید تا بتوانید در بهترین زمان به دیدن این محله بیاید.
منبع: پرسون
