چه کسی نلسون ماندلای روسیه را کشت؟

در مرکز مسکو، چند ده گل رز و میخک در برف روز شنبه در بنای یادبود قربانیان سرکوب شوروی، که در سایه مقر سابق کا.گ.ب در میدان لوبیانکا قرار دارد، گذاشته شده بود.

ولادیمیر نیکیتین 36 ساله، به تنهایی در حال گذاشتن میخک بر روی سنگ سولووتسکی بود. یکی از جزایری به همین نام در دریای سفید، که یکی از اولین اردوگاه‌های کار اجباری «گولاگ» بود و در سال 1923 توسط بلشویک‌ها تأسیس شد. پلیس‌ها نگاه می‌کردند.

هنگامی که رویترز از او برای مصاحبه درخواست کرد، نیکیتین با اشاره به ترس از بازداشت خواست تا در زیرگذری که در زیر میدان لوبیانکا قرار دارد صحبت کند.

نیکیتین گفت: «مرگ ناوالنی وحشتناک است؛ امیدها نابود شده است. ناوالنی مردی بسیار جدی بود، مرد شجاعی بود و اکنون دیگر در بین ما نیست. او حقیقت را گفت و این خیلی خطرناک بود زیرا برخی از مردم حقیقت را دوست نداشتند.»

در یادبود «دیوار اندوه» در خیابانی که به نام آندری ساخاروف، فیزیکدان و مخالف شوروی نامگذاری شده است، برخی از روس‌ها در کنار عکس‌های ناوالنی گل گذاشتند. در یکی از پیام‌ها آمده بود: «ما فراموش نمی‌کنیم و نمی‌بخشیم.»

آرکادی که از ذکر نام فامیل خود خودداری کرد، گفت: «من آمدم چون غم دارم. او مردی بود که من به او احترام می‌گذاشتم. امید داشتم که او کسی باشد که بتواند در آینده کاری انجام دهد.»

دولتمردان غربی، از جمله جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را مسئول این قتل دانست.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت که واکنش رهبران غربی به مرگ ناوالنی غیرقابل قبول و «کاملاً متعصبانه» است.

مقامات روسی ناوالنی و حامیانش را افراطیانی می‌نامیدند که با آژانس اطلاعاتی سیا در ارتباط هستند و به دنبال بی‌ثبات کردن روسیه هستند. آنها جنبش او را غیرقانونی اعلام کردند و بسیاری از پیروان او را مجبور به فرار به خارج از کشور کردند.

مرگ ناوالنی، وکیل سابق، مخالفان روسیه را از کاریزماتیک‌ترین و شجاع‌ترین رهبرشان محروم کرده است، در حالی که پوتین برای انتخاباتی آماده می‌شود که این جاسوس سابق کا.گ.ب را حداقل تا سال 2030 در قدرت نگه می‌دارد.

مرگ در زندان

گروه نظارت بر اعتراضات OVD-Info اعلام کرده است که بیش از 110 نفر در سراسر روسیه از جمله 64 نفر در پایتخت امپراتوری سابق روسیه، سنت پترزبورگ، در مراسم یادبودهای ناوالنی دستگیر شده‌اند.

ناوالنی بیش از یک دهه پیش با مستندسازی و تمسخر آنچه که به گفته او فساد گسترده و ثروت «دغلبازان و دزدان» روسیه پوتین بود، به شهرت رسید.

در زمان مرگ، او در حال گذراندن در مجموع بیش از 30 سال حبس به اتهامات افراط‌گرایی و کلاهبرداری بود. اتهاماتی که آن‌ها را رد کرده و گفته بود که انگیزه‌های سیاسی دارند.

رسانه‌های روسی گزارش دادند که مادر او به مستعمره کیفری IK-3 در منطقه یامال ننتس، در حدود 1900 کیلومتری شمال شرقی مسکو، جایی که ناوالنی در آنجا درگذشت، سفر کرده است.

حامیان ناوالنی از جمله در غرب، او را نسخه روسی نلسون ماندلای آفریقای جنوبی می‌دانستند که روزی آزاد خواهد شد تا کشور را رهبری کند.

همسر او یولیا، در کنفرانس امنیتی مونیخ گفت که پوتین مسئول مرگ همسرش است و جهان باید برای شکست «رژیم وحشتناک» در مسکو و بازپس گیری روسیه گرد هم آیند.

در پل کنار کرملین که در آن بوریس نمتسوف، رهبر مخالفان در 27 فوریه 2015 به ضرب گلوله کشته شد نیز گل‌ها یک شبه برداشته شدند. یک گلدان موقت از میخک‌های سفید و قرمز با یک تکه کاغذ کوچک چاپ شده باقی مانده بود. در یادداشت آمده بود: «بوریس نمتسوف از پشت مورد اصابت گلوله قرار گرفت و در اینجا به قتل رسید.»