به گزارش سایت خبری پرسون، میکروپلاستیک‌ها یا پلاستیک‌های خُرد به عنوان فراگیرترین زباله‌های دریایی، ذرات پلاستیکی کوچک با قطر کمتر از ۵ میلی‌متر بوده و منشا اولیه و ثانویه دارند. میکروپلاستیک‌های اولیه در اندازه میکرومتری تولید می‌شوند؛ مانند موادی که در محصولات مراقبت شخصی و آرایشی استفاده می‌شود.
میکروپلاستیک‌های ثانویه هم با تجزیه پلاستیک‌های بزرگ‌تر تولید می‌شوند. میکروپلاستیک‌ها را می توان بر اساس شکل، اندازه، رنگ، نوع پلیمر و مورفولوژی به دسته‌های مختلفی طبقه بندی کرد. با افزایش سطح میکروپلاستیک، امکان جذب آلاینده هایی مانند هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای/ PAHs و مواد دارویی روی سطوح آبگریز میکروپلاستیک‌ها افزایش می یابد.
انسان‌ها همیشه با محیط‌های آب شیرین؛ مانند رودخانه‌ها مرتبط هستند، رودخانه‌ها همچنین نقش مهمی در انتقال پلاستیک به محیط های دریایی دارند. برآورد می‌شود سالانه ۸ دهم تا ۲.۷ میلیون تن پلاستیک از طریق رودخانه‌ها به دریاها و اقیانوس‌های جهان وارد می‌شود.
بنابراین، رودخانه‌ها حدود ۸۰ درصد از زباله‌های پلاستیکی را وارد اقیانوس‌های جهان می‌کنند. همچنین تجمع میکروپلاستیک‌ها در رسوبات رودخانه منجر به تشکیل کانون‌های میکروپلاستیک می‌شود. این نقاط به عنوان منبع ثانویه برای میکروپلاستیک‌های رودخانه‌ای در نظر گرفته می‌شوند.
اگرچه مطالعات زیادی در سال‌های اخیر در مورد آلودگی میکروپلاستیک در آب‌ها و رسوبات ساحلی و فراساحلی دریای خزر انجام شده است، هنوز ناشناخته‌های زیادی در مورد آلودگی میکروپلاستیک در رودخانه های منتهی به جنوب دریای خزر وجود دارد.
پیش از این نشان داده شد که هیدرودینامیک (پویاشناسی)، رودخانه‌ها همچنین فعالیت‌های گردشگری و ماهیگیری، مهمترین منابع ورود میکروپلاستیک به آب‌های جنوبی دریای خزر است. با این حال، اطلاعات کمی در مورد احتمال وجود و میزان آلودگی میکروپلاستیک در رودخانه‌های منتهی به دریای خزر در دسترس است.
جمعی از محققان پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی ایران به سرپرستی دکتر احمد منبوهی عضو هیات علمی و رییس ایستگاه اقیانوس شناسی دریای خزر (نوشهر) و دکتر علی مهدی نیا معاون پژوهشی و آموزشی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، پژوهش گسترده‌ای برای نشان دادن وجود، تنوع و فراوانی آلودگی میکروپلاستیک در رودخانه‌های منتهی به جنوب دریای خزر انجام دادند.
بر اساس این پژوهش مشخص شد میکروپلاستیک‌ها در تمام نقاط مورد مطالعه در رودخانه‌ها (بالادست و پایین دست) وجود دارند.
به گفته مهدی نیا، میانگین غلظت میکروپلاستیک‌ها در نقاط مورد مطالعه در دو فصل پرآب و کم‌آب به ترتیب ۴۰۶/۱ میکروپلاستیک در متر مکعب و ۴۰۷۰/۰ میکروپلاستیک در متر مکعب بود. منبوهی نیز میزان میکروپلاستیک‌ها در پایین دست رودخانه‌ها نسبت به بالادست رودخانه‌ها را بیشتر اعلام کرد و گفت: ذرات پلی‌اتیلن سفید و شفاف به شکل قطعه و فیلم و طول کمتر از یک میلی‌متر، رایج‌ترین میکروپلاستیک‌ها در آب‌های رودخانه‌های منتهی به جنوب دریای خزر بودند.
نتایج این تحقیق نشان داد میانگین غلظت میکروپلاستیک در آب رودخانه در دوره پرآب ۴۵/۳ برابر بیشتر از دوره کم‌آب بود. عواملی مانند فاضلاب و زباله های خانگی، محل های دفن زباله و فعالیت های تفریحی-گردشگری، ماهیگیری و کشاورزی در امتداد رودخانه ها، باعث ازدیاد میزان میکروپلاستیک‌ها در نواحی پایین‌دست رودخانه‌ها شده است.
این یافته‌ها که در مجله تحقیقات علوم محیط زیست و آلودگی Environmental Science and Pollution Research چاپ شده و در این نشانی در دسترس است، اطلاعات پایه‌ای از میکروپلاستیک‌ها در آب‌های رودخانه‌های منتهی به جنوب دریای خزر، ارائه می‌کنند. با این حال، برای داشتن پروفایل دقیق از میکروپلاستیک، انجام پایش و نمونه برداری سالانه توصیه می شود.
منبع: ایرنا
