به گزارش سایت خبری پرسون، خودروهای دوگانه دستی و مدل کارخانه در بسیاری از قطعات مانند سرسیلندر کامل با یکدیگر متفاوت هستند. این قطعه معمولا به روش ریخته‌گری تولید می‌شود.
تفاوت سرسیلندر دوگانه سوز و بنزینی
امروزه استفاده از آلومینیوم و آلیاژهای آن، به جای فلزهای سنگین در صنایع مختلف از جمله خودروسازی روز به روز در حال افزایش است. این محصولات به دلیل وزن پایین و استحکام مناسب باعث کاهش مصرف سوخت و افزایش بازدهی وسایل نقلیه می‌شوند. برخی از این آلیاژها در تولید انواع قطعات خودرو از جمله سرسیلندر کاربرد دارند. آلیاژهای مورداستفاده در خودروسازی اغلب به‌صورت ریخته‌گری تولید می‌شوند.
سرسیلندر چیست؟
در یک موتور درون‌سوز، سرسیلندر قطعه‌ای است که در بالای بلوک سیلندر قرار دارد و محفظه احتراق موتور را تکمیل می کند. سرسیلندر خودروهای مختلف با توجه به قدرت موتور و نوع استفاده خودرو ممکن است از جنس آلیاژهای آلومینیوم، چدن یا حتی مس در نظر گرفته می‌شود و باید به خوبی با سیلندر جفت شود تا از نشت گازهای احتراق جلوگیری کند.
سرسیلندر مجاری متعددی دارد که هرکدام کارایی خاصی را به خود اختصاص می‌دهند. برخی مجاری، برای انتقال آب و روغن از قسمت پایین موتور به سرسیلندر و برعکس تعبیه شده‌اند. گروه دوم منیفولد هواست و وظیفه آن ورود جریان هوا به داخل محفظه احتراق است. مجاری منیفولد دود نیز گازهای ناشی از احتراق را از پیستون خارج می‌کنند.
انواع سرسیلندرها بر اساس شکل و طراحی
سرسیلندرها از نظر نوع و طراحی نیز به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:
سرصاف
قدیمی‌ترین نوع سرسیلندر مدل سرصاف است که از یک تکه فلز چدن و بدون قطعات مکانیکی تشکیل می‌شد. با وجود طراحی ساده، سرسیلندر سرصاف نقاط ضعفی دارد. از جمله این که سوپاپ‌ها در بلوک موتور و در طرفین آن قرار دارند.
در نتیجه گازهای ورودی باید از یک مسیر طولانی با زاویه 90 درجه عبور کنند که باعث احتراق نامناسب می‌شود. امروزه فقط می‌توانید این مدل سرسیلندر را در موتورهای کوچک مانند ماشین‌های چمن‌زنی، تراکتورهای کوچک و چندین وسیله نقلیه کشاورزی دیگر پیدا کنید.
سوپاپ بالای سر (OHV)
این نوع سرسیلندر برای چندین دهه محبوب بوده است و ساختار پیچیده‌ای دارد. موتورهایی که از نوع سرسیلندر OHV استفاده می‌کنند، به‌دلیل موقعیت سوپاپ‌ها و مجرای ورودی عملکرد بهتری دارند. جریان ورودی گازها نیز به‌دلیل طراحی بهتر مسیر سریع‌تر و روان‌تر خواهد بود.
میل بادامک بالای سر (OHC)
در این مدل سرسیلندر میل بادامک، بالای محفظه احتراق قرار دارد. از همین‌رو فاصله بین میل بادامک و سوپاپ‌ها کوتاه‌تر خواهد بود و در نتیجه با باز و بسته‌شدن سریع‌تر سوپاپ‌ها، عملکرد موتور بهتر می‌شود. این مدل سرسیلندر شامل 2 دسته DOHC و SOHC هستند. در مدل DOHC 2 میل بادامک برای هر سیلندر دارد، در حالی‌که مدل SOHC دارای یک میل بادامک است.
تفاوت سرسیلندر دوگانه سوز و بنزینی
در ایران، پس از سهمیه‌بندی بنزین و افزایش قیمت آن، تقاضا برای خودروهای دوگانه سوز افزایش یافت. زیرا قیمت گاز طبیعی فشرده نسبت به بنزین کمتر بود و آلودگی کمتری تولید می‌کند. امروزه خودروهای دوگانه سوز دستی و فابریک کارخانه، در بازار موجود هستند.
در مدل دوگانه سوز پایه بنزین، یک ECU گاز به ECU بنزین اضافه می‌شود. اما در نوع کارخانه ECU گاز و بنزین مشترک است. مدل دستی و کارخانه در بسیاری از قطعات تشکیل‌دهنده مانند نوع سرسیلندر نیز با یکدیگر متفاوت هستند.
زمانی که خودرو پایه گازسوز باشد در آن از سرسیلندر دوگانه استفاده شده است که این سرسیلندر به منظور استفاده در همین نوع خودرو طراحی شده است ، دریچه های ورود گاز در آن تعبیه شده و سیت و گاید آن نیز برای شرایط استفاده از گاز طبیعی و همچنین بنزین طراحی شده و در هر دو نوع کاربرد ، قابلیت به کارگیری دارد. سرسیلندر کامل دوگانه سوز اورتک و سرسیلندر کامل دوگانه سوز زرین قطعه برای خودروهای دوگانه طراحی شده و برای استفاده در خودروهای بنزینی هم مناسب هستند.
سرسیلندر کامل بنزینی اورتک فقط برای خودروهای بنزینی طراحی و تولید شده است. در سرسیلندرهای بنزینی دریچه ورود گاز طبیعی تعبیه نشده و سیت و گاید آن ها فقط برای استفاده با سوخت بنزینی طراحی و تولید شده است. لذا دوگانه کردن این سرسیلندرها به صورت دستی پیشنهاد نمی شود و در صورت استفاده از سرسیلندر بنزینی برای خودروهای دوگانه امکان آسیب دیدن آنها وجود دارد.
تفاوت سرسیلندر کامل و لخت
در بازار سرسیلندرها در دو مدل کامل و لخت عرضه می‌شوند. سرسیلندر لخت قطعه‌ای است که به غیر از بدنه فلزی، تنها سیت و گیت سوپاپ روی آن قرار دارد و برای نصب روی خودرو بایستی سایر قطعات لازم به‌صورت جداگانه تهیه شوند.
سرسیلندر کامل دوگانه سوز زرین همه قطعات لازم را دارد و برای نصب آن روی خودرو، تنها به یک واشر سرسیلندر نیاز است. در سرسیلندر لخت از آنجایی که قطعات بعدا خریداری می‌شوند، احتمال عدم هم‌خوانی آنها با یکدیگر وجود دارد. اما در مدل کامل همه قطعات تازه و سالم هستند و مورد تایید کارشناسان قرار گرفته‌اند.
سرسیلندر کامل نیز در 2 مدل در بازار به فروش می‌رسد. مدل اول قطعات لازم برای نصب را دارد، اما پیش از نصب باید توسط تراشکار تنظیم و آب‌بندی شود. مدل دوم نیز پس از خرید برای نصب توسط یک تکنسین آماده است. سرسیلندرهای شرکت زرین قطعه تمام مراحل آماده سازی، شیم گیری ، آب بندی و کنترل را گذرانده اند و آماده نصب هستند.
روش‌های ریخته‌گری سرسیلندر
در تولید سرسیلندر کامل آلومینیومی از روش‌های مختلف ریخته‌گری استفاده می‌شود. این روش‌ها در نیروی استفاده‌شده برای پرشدن قالب، جنس آن و سیستم راهگاهی با یکدیگر تفاوت دارند. از رایج‌ترین روش‌های ریخته‌گری انواع سرسیلندر می‌توان به ریخته‌گری ثقلی اشاره کرد.
در این مدل ماده مذاب به وسیله نیروی وزن خود در سه قالب ماسه‌ای، پوسته‌ای یا دائمی قرار می‌گیرند. در روش ریخته‌گری تحت فشار کم، مذاب توسط فشار از پایین به داخل قالب فلزی وارد می‌شود. طراحی سیستم راهگاهی نیز یکی از عوامل مهم در کیفیت قطعات ریخته‌گری است.
سیستم راهگاهی باید به‌گونه‌ای طراحی شود که جریان مذاب به‌طور یکنواخت و روان در قالب جریان یابد. جریان آشفته مذاب می‌تواند باعث ایجاد عیوب مختلفی در قطعه شود. از سویی دیگر، در سیستم راهگاهی، باید مذاب به‌طور کامل آن را پر کند.
بدین منظور باید تمام سطوح دیواره به‌طور کامل با مذاب در تماس باشند تا هیچ فضای خالی بین آنها وجود نداشته باشد. علاوه‌براین یکی‌دیگر از عوامل مهم در کیفیت ریختگری سرسیلندر نیز نحوه پر شدن قالب‌ها است.
جمع‌بندی
امروزه انواع خودروهای دوگانه و بنزینی در بازار به فروش می‌رسند. این ماشین‌ها در بسیاری از قطعات مانند سرسیلندر با یکدیگر متفاوت هستند. سرسیلندر کامل از جمله قطعاتی است که در خودرو در معرض فشار و دمای بالا قرار دارد، از همین‌رو باید دارای استحکام زیادی باشد. سرسیلندرها معمولا به 2 روش ریخته‌گری ثقلی و ریخته‌گری تحت‌فشار پایین تولید می‌شوند. با توجه‌به اهمیت بالای سرسیلندر در عملکرد خودرو، این قطعه باید در نهایت دقت و کیفیت تولید و مونتاژ شود.
منبع: زرین یزد
