راه دشوار اتحادیه اروپا برای کاهش وابستگی به روسیه با تکیه بر طرح اضطراری گاز کمیسسیون

به گزارش سایت خبری پرسون، روزنامه "تاگس شاو" آلمان در مطلبی به نتایج طرح اضطراری کمیسیون اروپایی که سال گذشته برای مقابله با کمبودهای واردات گاز از اتحادیه اروپا اتخاذ شد اشاره کرده و نوشت: حدود یک سال پیش، اتحادیه اروپا به حمله روسیه به اوکراین و کمبود قریب الوقوع گاز با یک طرح ریاضت اقتصادی که باید در مواقع اضطراری اجباری شود واکنش نشان داد. اما پرسش این است که این طرح چه دستاوردی داشت؟

در تابستان سال گذشته، کمیسیون اتحادیه اروپا و برخی از کشورهای عضو انتظار بدترین شرایط را در زمستان پیش رو داشتند از جمله اینکه روسیه عرضه گاز به اتحادیه اروپا را قطع کند و زمستان ممکن است سخت باشد. اروپا با طرح اضطراری گاز خود را برای این وضعیت حاد آماده کرد. اول از همه، او به کشورهای اتحادیه اروپا اهداف داوطلبانه برای صرفه جویی در انرژی داد مبنی بر اینکه آنها باید مصرف گاز خود را در مجموع 15 درصد نسبت به میانگین پنج سال گذشته کاهش دهند. بر اساس محاسبات کمیسیون، این میزان معادل حدود 45 میلیارد متر مکعب گاز است.

نحوه دستیابی کشورهای عضو به این امر بستگی به خود آن ها داشت. از جمله با راهکار روی آوردن به انرژی های تجدیدپذیر، دوش گرفتن کوتاه تر، خنک شدن و گرمای کمتر . بر اساس این طرح در صورت تنگنای عرضه، هدف صرفه جویی در مصرف می تواند اجباری شود. برای اینکه این اتفاق بیفتد، حداقل پنج دولت باید زنگ خطر را به صدا در آورند و اکثر کشورهای اتحادیه اروپا باید با آن همراهی کنند.

اما وضعیت تا این حد پیش نرفته است. اگرچه مسکو عرضه گاز به اتحادیه اروپا را کاهش داد، اما دما در زمستان گذشته نسبتاً ملایم بود. این یکی دیگر از دلایلی است که اتحادیه اروپا توانسته است از اهداف صرفه جویانه خود فراتر رود به گونه ای که بین ماه اوت و ژانویه سال جاری، مصرف گاز 19 درصد کاهش یافت.

به گفته اندیشکده بروگل بروکسل، صنعت در تابستان گذشته سهم بسزایی در صرفه جویی داشت. همچنین در پاییز، خانوارها تقاضای خود را به طور قابل توجهی کاهش دادند که تا حدی به دلیل هوای گرم بیش از حد متوسط بود. به گفته بروگل، در سه ماهه اول سال جاری، تقاضای گاز در اتحادیه اروپا 18 درصد کمتر از میانگین سال های 2019 تا 2021 بوده است.

به گفته آژانس شبکه فدرال، ارقام مصرف در آلمان نیز در همین سطح است. رابرت هابک، وزیر اقتصاد فدرال آلمان سال گذشته اعلام کرد که این کشور به طور خاص به گاز روسیه وابسته است و بنابراین باید بیش از میانگین اتحادیه اروپا صرفه جویی کند.

گئورگ زاخمان، کارشناس انرژی بروگل، طرح اضطراری اتحادیه اروپا را ابزاری حیاتی برای مقابله با بحران گاز و حفاظت از بازار داخلی می‌داند. وی در این باره گفت: بدون الزام کاهش تقاضا، تک تک کشورهای عضو ممکن بود مجبور شوند سخاوتمندانه به مشتریان گاز خود پول بدهند تا به خانوارها و صنعت آنها اجازه دهند به خرید گاز گران قیمت در بازار داخلی ادامه دهند. در نهایت، یارانه های ملی برای تخلیه تأسیسات ذخیره سازی گاز در کشورهای دیگر استفاده می شد. حتی در ظاهر صرف چنین تحولی، بازار داخلی به سرعت سقوط می کرد.

اتحادیه اروپا تابستان گذشته هفته ها در مورد جزئیات این مقررات بحث کرد. با این طرح اضطراری که در نهایت اجرا شد، اتحادیه اروپا پیام‌هایی را هم در داخل و هم به خارج ارسال کرد و به کرملین سیگنال داد که برای توقف کامل عرضه گاز نیز آماده است.

هم زمان از کشورهای عضو خواسته شد تا خود را سریع‌تر از روسیه مستقل کنند: به گفته سخنگوی کمیسیون اروپایی تحویل گاز از طریق خطوط لوله که حدود نیمی از واردات به اتحادیه اروپا را قبل از جنگ علیه اوکراین تشکیل می‌داد به هشت درصد کاهش یافته است.

برای مثال آلمان در این دوران گاز طبیعی زیادی از همسایگان اتحادیه اروپا یعنی فرانسه، بلژیک و هلند خریداری کرد. علاوه بر این، نیروگاه‌های زغال‌سنگ برای صرفه‌جویی در مصرف گاز، دوباره آنلاین شدند. در ساختمان‌های عمومی، مکان‌هایی که کمتر استفاده می‌شدند گرم نمی‌شدند.

دولت فرانسه هم از مقامات خواست که برای صرفه جویی، کمتر فضاهای خود را سرد و گرم کنند. وقتی تهویه مطبوع یا گرمایش روشن بود، مغازه ها مجبور بودند درهای خود را ببندند. ایتالیا و اسپانیا نیز مشخصاتی را برای سرمایش و گرمایش در ساختمان های عمومی ایجاد کردند.

بر اساس این طرح در شرایط اضطراری حاد، کشورهای عضو باید به یکدیگر کمک کنند. البته کشورهای جزیره ای مالت، قبرس و ایرلند که به شبکه خط لوله گاز اروپا متصل نیستند، کاملاً از این مقررات مستثنی هستند.

در بهار، دولت های اتحادیه اروپا تصمیم گرفتند این اهداف صرفه جویانه را یک سال دیگر تمدید کنند. آنها اکنون هدف داوطلبانه کاهش 15 درصدی تقاضای گاز خود را تا پایان مارس 2024 تعیین می کنند.

اتحادیه اروپا همچنین احتمالا در آینده زنگ خطر را به صدا درآورد و هدف صرفه جویی را اجباری کند. اما این امید همچنان باقی می ماند که این تشکل برنامه ای برای یک وضعیت حاد که هنوز رخ نداده است، در دست داشته باشد.