به گزارش سایت خبری پرسون، مسجد جامع یزد یکی از آثار شکوهمند دوره اسلامی ایران است که نام آن در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز به چشم می‌خورد. مناره‌های مسجد جامع یزد در فهرست بلندترین مناره‌های دنیا قرار دارد. دقت و ظرافت به‌کاررفته در تزیینات و کاشی‌کاری‌های این مسجد بی‌نظیر است. این بنا از معروف‌ترین جاذبه‌های یزد به شمار می‌آید. ساخت مسجد جامع یزد بسیار پرفرازونشیب بوده و در طول ۱۰۰ سال صورت گرفته است. کتیبه‌های مسجد و خطاطی‌های صورت گرفته روی کاشی‌های این مسجد بسیار چشمگیرند. روشنایی در این مسجد توسط رنگ سفید دیوارها و گچ‌اندود کردن آن‌ها صورت گرفته است.
آشنایی با مسجد جامع یزد
به یزد می‌رویم؛ کمی آن طرف تر از محله فهادان به خیابان زیبا و سنگ فرش شده‌ای می‌رسیم که بعد از گذر از کنار بازار قدیمی شهر، ما را به یکی از زیباترین مسجدهای ایران می‌رساند؛ بنایی که بلندترین مناره‌ها را در بین مناره‌های مساجد ایران دارد.
نام این بنای زیبا مسجد جامع یزد است که به آن مسجد جامع کبیر هم گفته می‌شود. این مسجد که بین ۷۰۰۰ تا ۹۸۰۰ متر مربع مساحت دارد پلانی مربع شکل دارد و در ساخت آن از خانه کعبه الهام گرفته شده است.
سنگ بنای اولیه مسجد مانند خیلی از مساجد ایران، پیش از اسلام، در دوره ساسانیان به عنوان آتشکده گذاشته شد و بعدها تغییر کاربری داد. بنای اولیه مسجد در زمان آل بویه ساخته شد که از آن با نام مسجد عتیق یاد می‌کنند؛ اما طی گذر زمان بخش‌های دیگری به مسجد اضافه شد و از مسجد عتیق به مسجد جامع نو تغییر نام داد.
این مسجد زیبا از بخش‌های مختلفی مثل ایوان اصلی، چند شبستان، کریاس، قنات، چاه آب، کتابخانه و گنبدخانه تشکیل شده که هر کدام با دقت و ظرافت خاصی طراحی شده اند. مهم‌ترین و بارزترین قسمت این مسجد مناره‌های آن است که با حدود ۵۲ متر ارتفاع، بلندترین مناره‌ها را بین مساجد ایران دارد.
نکته جالبی درباره این مسجد وجود دارد که صرفا در حد روایت است؛ می‌گویند که خاک استفاده شده در ساخت این مسجد خاک کربلا و آبی که برای تهیه ملات استفاده شده گلاب است.
ثبت ملی: مسجد جامع یزد در سال ۱۳۱۳ خورشیدی در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
ثبت جهانی: این مسجد در سال ۱۳۹۶ با شماره ۱۵۴۴ در قالب بافت تاریخی یزد در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد.
مناره های مسجد جامع یزد
مناره‌ها بارزترین و باشکوه ترین بخش مسجد هستند که روی سردر قرار گرفته‌اند. طول مناره‌ها ۵۰ متر (به روایتی ۵۲ متر) و هردوی آن‌ها دارای راه پله هستند با این تفاوت که یکی از مناره‌ها دو راه پله برای رفت‌وآمد دارد و دیگری تک راه پله‌ای است. روی مناره‌ها با کاشی‌کاری‌های بی‌نظیر کتیبه‌هایی به خط کوفی و کوفی بنائی نوشته شده که مزمون آن‌ها اذکار خدا و معصومین است.
گفته می‌شود که مناره‌ها در حوالی سال ۹۰۳ شمسی به دستور" آقا جمال الدین محمد" مشهور به "مهتر جمال" که در دوران پادشاهی شاه طهماسب صفوی وزیر یزد بود ساخته شدند؛ اما به روایتی دیگر از ماکسیم سیرو (معمار فرانسوی)، مناره‌ها در دوران حکومت امیرچخماق در سال ۸۲۱ هجری شمسی ساخته شده‌اند. چند صد سال بعد، حوالی سال ۱۳۱۳ شمسی مناره‌ها و سردر شوربختانه فرو ریختند؛ اما چند سال بعد مورد مرمت قرار گرفتند.
سر در شرقی مسجد جامع یزد
سردر رفیع و چشمگیر مسجد جامع یکی از قسمت‌های مهم و معروف این بناست که در بدو ورود چشم‌ها را خیره می‌کند. ارتفاع این سردر ۲۴ متر است و در دو طرف آن طاق‌نماهایی (نمای دیوار به صورت طاق که عرض و پهنایی نداشته باشد) کم عرض و دو مناره بلند به چشم می‌خورد. سردر بنا اندامی بسیار کشیده دارد و روی آن القاب شاهرخ تیموری و میرزا جهانشاه با خط نسخ نوشته شده است.
سردر مسجد یک بار فرو ریخت و تا سال‌های ۱۳۱۴ شمسی مرمت نشد؛ اما در سال‌های ۱۳۲۴ شمسی به همت "حاج سید علی محمد وزیری" بانی هیات حامیان مسجد تعمیر شد و به شکل امروزی در آمد.
فضای جلوخان مسجد جامع یزد
روبروی درگاه شرقی مسجد، فضای جلوخان وجود دارد. این فضا شامل یک حوض هشت‌گوش در جلوی سر در و ستون مرمری کوچکی است که روی آن‌ها نقوش حیوان و گیاه کنده‌کاری شده و سر آن‌ها مثل بشقاب گود است. روی بدنه آن‌ها دو بیت شعر با خط نسخ نوشته شده است که متاسفانه به دلیل شکستگی ستون‌ها اشعار نوشته شده خیلی خوانا نیستند.
در کتاب یادگارهای یزد آمده است که یکی از قدیمی‌های شهر به نام آقای وزیری اعتقاد داشته که این دو ستون شمعدان بوده‌اند. استدلالش را هم این‌گونه بیان می‌کند: در گذشته در کنار مسجد جامع کاروانسرای مخروبه‌ای وجود داشت، سپس امیر چخماق در کنار آن حمامی می‌سازد که به اسم تیم ایازی شهره بود و بعد برای تزیین ورودی حمام دو شمعدان بزرگ روبروی آن قرار می‌دهد.
منبع: کارناوال
