به گزارش سایت خبری پرسون، روز تاسوعا در نزد شیعیان از اهمیت بالایی برخوردار است؛ این روز را منتسب به حضرت عباس بن علی (ع) می‌دانند و آن را مانند روز عاشورا گرامی داشته و سوگواری می‌کنند. در ایران و بعضی از کشورهای اسلامی شیعه نشین، روز تاسوعا همچون روز عاشورا تعطیل رسمی بوده و در این روز نیز مراسم عزاداری مفصلی با راه‌اندازی هیأت‌های عزاداری و دسته‌های سینه زنی و زنجیرزنی برگزار می‌شود.
تاریخ روز تاسوعا ۱۴۰۲
تاریخ دقیق روز تاسوعا سال ۱۴۰۲ در تقویم شمسی با پنج شنبه، ۵ مرداد برابر است.
تاریخ دقیق روز تاسوعا سال ۱۴۰۲ در تقویم قمری با ۹ محرم ۱۴۴۵ برابر است.
تاریخ دقیق روز تاسوعا سال ۱۴۰۲ در تقویم میلادی با ۲۷ جولای، ۲۰۲۳ برابر است.
روز عاشورا نیز با جمعه ۶ مرداد ۱۴۰۲ برابر است.
تاسوعا یعنی چه
تاسوعا در لغت به معنای نهم است و در تقویم اسلامی به روز نهم محرم اشاره دارد. آنچه مشهور است تاسوعا از ریشه تِسع به معنای عدد ۹ و بر نهمین روز محرم اطلاق شده‌است.
روز تاسوعا
تاسوعا، نهمین روز محرم، یکی از روزهای سوگواری شیعیان و مرتبط با واقعه کربلا در سال ۶۱ قمری است. در این روز شمر بن ذی الجوشن با نامه‌ای از طرف عبیدالله بن زیاد، وارد کربلا شد. در آن نامه از عمر بن سعد خواسته شده بود یا در برخورد با امام حسین (ع) جدیت به خرج دهد یا فرماندهی لشکر را به شمر واگذار کند. عمر سعد از واگذاری فرماندهی به شمر خودداری کرد و آماده جنگ با امام حسین (ع) شد. با هجوم لشکریان در عصر این روز، امام حسین (ع) با فرستادن برادرش عباس بن علی (ع)، از آنها مهلت طلبید تا شب را با نماز و تلاوت قرآن به صبح برسانند. همچنین در این روز شمر امان‌نامه‌ای برای حضرت عباس و دیگر فرزندان ام البنین فرستاد اما آنان نپذیرفتند.
شیعیان، تاسوعا را روز حضرت عباس (ع) به شمار می‌آورند، آن را مانند روز عاشورا گرامی داشته و به ذکر فضائل و سوگواری در آن می‌پردازند. توده مردم گمان می‌کنند حضرت عباس (ع) قبل از روز عاشورا یعنی در تاسوعا هنگامی که قصد داشتند برای کاروان حسینی آب بیاورند به شهادت رسیده‌اند. دلیل این تصور نیز اختصاص روز تاسوعا به قمر بنی‌هاشم است اما شهادت حضرت عباس (ع) در روز عاشورا اتفاق افتاده است.
زندگینامه حضرت ابوالفضل العباس (ع)
عباس بن علی ابن ابی طالب (ع) مشهور به ابوالفضل (ع) پنجمین پسر امام علی (ع) و اولین فرزند فاطمه بنت حزام معروف به ام البنین است. حضرت عباس (ع) ۴ شعبان سال ۲۶ قمری در مدینه به دنیا آمد. او ملقب به قمر بنی هاشم و سقای کربلا است.
مشهورترین کنیه ایشان، ابوالفضل است. برخی معتقدند این کنیه به دلیل داشتن پسری به نام فضل به آن حضرت داده شده اما برخی عنوان کرده اند که چون در خاندان بنی هاشم هر کس عباس نام داشت، ابوالفضل خوانده می‌شد، به حضرت عباس (ع) نیز حتی در کودکی ابوالفضل گفته می‌شد.
حضرت عباس (ع) به ابوالقاسم (به دلیل داشتن پسری به نام قاسم) ابوالقِربَة (به دلیل بردن مشک آب به خیمه)، ابوالفرجة (به دلیل متوسل شدن شیعیان به او در زمان مشکلات) مشهور است. برای او القاب متعددی مانند باب الحوائج، قمربنی هاشم، سقا، الشهید و… ذکر شده است.
محل دفن حضرت عباس (ع) در شهر کربلا در ۳۷۸ متری شمال شرقی حرم امام حسین (ع) قرار دارد و یکی از مهمترین زیارتگاه‌های شیعیان است.
وقایع روز تاسوعا
-
ورود شمر به کربلا
در پیش از ظهر تاسوعا، شمر با همراهی سپاهی چهار هزار نفری به کربلا رسید. او نامه‌ای از عبید الله بن زیاد برای عمر بن سعد آورد و به او گفت که بیعت را از حسین بگیر یا بجنگ.
-
امان دادن به فرزندان حضرت ام البنین (س)
شمر خود از قبیله‌های ام البنین (س) بود. او از جانب عبیدالله بن زیاد امنیت را برای فرزندان ام البنین در تاسوعا ضمانت کرد. وی از حضرت عباس (ع) و برادرانش خواست که امام حسین (ع) را رها کرده و از یزید اطاعت کنند. حضرت عباس (ع) امان دادن او را نپذیرفت و به او پاسخ داد: لعنت خدا بر تو و امان دادن تو! تو به ما امان می‌دهی و به نوه پیامبر خدا امان نمی‌دهی؟ و از ما می‌خواهی که به اطاعت افراد نفرین شده و کسانی که فرزندان نفرین شده هستند وارد شویم؟
-
آماده شدن برای جنگ
پس از اینکه حضرت عباس (ع) و برادرانش پیشنهاد در امان ماندن را رد کردند، تحرکات سپاه عمر سعد در صحرای کربلا افزایش یافت و برای جنگ آماده شدند.
-
محاصره کربلا
در حدیثی از امام صادق (ع) آمده‌است: نهم محرم روزی است که امام حسین (ع) و یارانش توسط سپاه یزید از هر سو در کربلا محاصره شده و بارهای خود را پیاده کردند. پسر مرجانه (عبیدالله بن زیاد) و عمر بن سعد از تعداد زیاد ارتش خود خوشحال بودند و امام و یارانش را ضعیف می‌دانستند.
-
نامه‌های ارسال شده روز تاسوعا در واقعه کربلا
در واقعه کربلا عبیدالله بن زیاد دو بار به امام حسین (ع) نامه نوشت؛ یکی به هنگام ورود به کربلا و دیگری در روز تاسوعا پس از ورود عمر بن سعد به کربلا، نامه دوم زمانی بود که عمر بن سعد با لشکر عظیمی به کربلا آمد و در برابر لشکر محدود امام ایستاد.
-
رؤیای صادقه امام حسین (ع)
امام حسین (ع) جلوی خیمه خود در حالی که به شمشیر خود تکیه زده و سر را به زانو گذاشته بود، به خواب رفت. ایشان وقتی بیدار شد به حضرت زینب (س) فرمود: هم اکنون رسول خدا (ص) و پدرم علی (ع) و مادرم زهرا علیها السلام و برادرم حسن را در خواب دیدم که به من گفتند: به زودی نزد ما خواهی آمد. به خدا سوگند این امر نزدیک است و در آن شکی نیست.
-
پیشروی لشکر عمر سعد
-
بیعت مجدد و اعلام جان‌نثاری یاران در راه امام حسین (ع)
از امام سجاد (ع) نقل شده که فرمودند: من در آن وقت مریض بودم، با آن حال نزدیک شدم و شنیدم که پدرم به اصحاب خود می‌گفت: ثنا می‌کنم خداوند خود را به نیکوتر ثناها و حمد می‌کنم او را بر سختی و آسانی، ای پروردگار من، سپاس می‌گزارم تو را بر اینکه ما را به تشریف نبوت تکریم فرمودی و قرآن را تعلیم ما نمودی، ما را در دین دانا کردی، و ما را گوش شنوا و دیده بینا و دل دانا عطا کردی، پس ما را از شکرگزاران خود قرار ده. خداوند شما را جزای خیر دهد بدانید که به همه شما اجازه می‌دهم که بروید و هیچ ایرادی هم نیست اکنون پرده شب شما را فرو گرفته است به کمک این تاریکی از اینجا بروید. اصحاب و یاران هر یک به زبان خود درباره ایثار در راه او را که با جان و دل انتخاب کرده بودند سخن گفتند.
مراسم روز تاسوعا
تاسوعا نزد شیعیان، از اهمیت زیادی در آئین‌های سوگواری حسینی برخوردار است. هر سه اتفاق تاریخی رخ داده در تاسوعای حسینی، در روضه‌خوانی‌ها روایت می‌شوند و درباره‌شان شعر و نوحه بسیار گفته شده است. ظاهراً به دلیل اتفاق دوم (رد امان نامه) و سوم (مذاکره با دشمن)، روز تاسوعا در فرهنگ شیعیان روز گرامیداشت حضرت عباس (ع) محسوب می‌شود و محور اصلی نوحه‌خوانی‌ها و عزاداری‌ها، ذکر فضائل وی و نحوه شهادتش است.
عزاداری‌های حسینی که معمولاً از نخستین شب دهه محرم آغاز می‌شوند، در تاسوعا و عاشورا به اوج خود می‌رسند. علاوه بر آئین‌های عمومی عاشورا، برخی آئین‌های عزاداری که به نوعی مربوط به حضرت عباس (ع) یا به نام وی هستند، اختصاصاً در تاسوعا برگزار می‌شوند. در شهرهای ایران دسته‌های عزادار درکوچه‌ها و خیابان‌ها حرکت می‌کنند و نیز توزیع نذر، علم گردانی، شبیه خوانی و … در بین مردمان شهرهای مختلف به‌طور خاص برگزار می‌شود.
شمع‌گردانی در اردبیل، چهل منبر در لرستان، توغ گردانی در آذرشهر، جریده گردانی در کاشان و زار خاک در روستای قورتان (از توابع زواره اصفهان) از جمله آیین‌هایی هستند که اختصاصاً در شب و روز تاسوعا اجرا می‌شوند، یا صورت اجرایشان در این زمان، با زمان‌های دیگر متفاوت است.
در روز تاسوعا چه کسانی شهید شدند؟
در محرم سال ۶۱ هجری قمری تا صبح عاشورا هیچ جنگی صورت نگرفت و هیچیک از اصحاب، یاران و خانواده امام حسین (ع) که با ایشان به کربلا آمدند شهید نشده بودند. در واقع شروع جنگ در روز عاشورا بود و به همین علت در روز عاشورا عزاداری‌ها شدت می‌گیرند.
منبع: ایمنا
