*در ابتدا یک نگاه اجمالی بیاندازیم به موزه پول تهران:
به طور کلی موزه ی پول محل نگهداری و مرمت آثار هنری، تاریخی و فرهنگی ایران می باشد.موزه ی پول در ساختمانی نزدیک به پارک و شهربازی ارم قرار دارد.
ساختمان این مجموعه در سال 1349 خورشیدی (دوره پهلوی) توسط ناصر کهنیم به کمک معماری “فرانک لوید رایت” طراحی شد. بانی این اثر با هدف تأسیس سوپرمارکتی در شمال تهران آغاز به کار کرد اما با وقوع انقلاب اسلامی بنیاد مستضعفان مالک اثر شد و ساختمان را به موزه تبدیل کرد.
سپس موزه ی پول در 17 تیرماه 1376 به وسیله ی اداره ی بنیاد مستضغفان انقلاب اسلامی افتتاح شد. این موزه با نام موزه دفینه نیز شناخته می شود و از نخستین موزه ی دائمی و تخصصی سکه و اسکناس در ایران به شمار می رود.موزه پول در تاریخ یک خرداد 1396 به شماره ی 31716 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
*با بخش های مختلف موزه پول تهران آشنا شوید:
ساختمان موزه در محیطی به وسعت 700 متر مربع در دو طبقه طراحی شده است. لازم به ذکر است این ساختمان با زیر زمین (طبقه منفی 1) متشکل از سه بخش است.
– طبقه منفی یک
شواهد حاکی از آن دارد که طراح این مجموعه قصد داشته است در طبقه ی منفی یک از انواع حبوبات و مواد غذایی نگهداری کند لذا طبقات و کشوهایی را در داخل این بنا تعبیه کرده است. امروزه طبقه ی منفی یک به موزه ی پول و سکه تبدیل شده است.
موزه ی پول مجموعه ای از 750 قطعه اسکناس، 1400 سکه و 200 قطعه اشیا (به جز سکه و اسکناس) می باشد. اشیای گران بهای موزه پول در سه سالن تاریخ سکه، تاریخ اسکناس و بخش ماقبل پول به صورت مجزا قرار دارد.
بنای موزه ی پول به وسیله ی کانسپت معدن فیروزه ای ساخته شده است. در این مجموعه علاوه بر سکه ها و اسکناس های گران بها، اشیا های گران قیمت دیگری نیز وجود دارد.
در داخل شیشه های ضد گلوله 900 اثر مختلف مربوط به ادوار گذشته مانند صدف، طلا، سنگ، عاج، استخوان، جواهرات و… وجود دارد. همچنین در سالن موزه سال های تکامل پول های کاغذی و فلزی در ایران نمایش داده شده است.
ویترین هایی که برای نمایش اشیای گران بهای موزه مورد استفاده قرار گرفته اند، براساس دوران تاریخی اشیا طراحی شده اند. به گونه ای که بازدید کنندگان گمان می کنند به زمان گذشته بازگشته اند و در تاریخ قدم می زنند.
علاوه براین، چینش اشیاها بر اساس تاریخ و زمان قدمت آن ها است و به صورت پیوسته تاریخ و سرگذشت ایران را معرفی می کند.
در سال 1378 تغییراتی در ساختمان موزه اعمال شد و بخش جدیدی به موزه اضافه شد. در این مجموعه ی جدید اسکناس ها، پرچم و نقشه های ملل مختلف قرار گرفت. این مجموعه ی جدید اطلاعاتی از ارزش و واحد پول کشور های متعدد را در اختیار بازدید کننده قرار می دهد.
در قسمتی از موزه، با مجموع کتاب فروشی، کتاب خانه تخصصی، چای خانه، نمایشگاه های متفرقه و بانک اطلاعات نگارخانه تماشاگه پول بخشی جنبی شکل گرفت.
– طبقه اول
در طبقه ی نخست موزه ی هنری پول چهار تالار با عناوین تالار هنر ایرانی اسلامی، هنرباستان یک و دو، هنر کهن قرار دارند. در داخل تالار ها آثار سفالی تاریخی از قبیل ظروف مفرغی هزاره اول، ایران باستان، ظروف، زیور آلات و شمشیربرجای مانده از دوره های هخامنشی، اشکانی، ساسانی و سفال منقوش هزاره 5 قبل از میلاد به نمایش گذاشته شده است.طبقه اول با عنوان “موزه گوهر و آرایه های تاریخی” شناخته می شود.
– طبقه دوم
طبقه ی دوم ساختمان موزه ی “هنرهای اسلامی و جهانی” می باشد و از 9 تالار تعبیه شده است. تالار های این طبقه بر اساس تلفیقی از هنر های کابردی، دینی، خطی، تربیتی، تاریخی و نقاشی ساخته شده است.
آثار نقاشی، کتابت و قلم زنی های هنرمندان دوره ی صفوی تا عصر کنونی از قبیل محمود فرشچیان، حسین خطایی، سهراب سپهری، حسین زنده رودی، حاج حسین مصورالملکی، سالوا دور دالی و پابلو پیکاسو در موزه ی هنر های اسلامی نگهداری می شوند.
*از دیگر اشیای تاریخی موجود در موزه ی هنر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– آثار مفرغی هزاره اول منسوب به لرستان قبل از میلاد
– مجموعه ای از ریتون های هخامنشی
– جنگ افزار و شیشه های ساسانی
– ظروف سفالی برجای مانده از دوره ی اشکانیان
– قالی، کاشی زرین فام، سکه طلا، جنگ افزار، فلزکاری، نقاشی و نگارگری از خاندان قاجار
– سفال های منقوش و طراحی شده
-قالی عمو اغلی مختص تالار آینه
– قالیچه های محرابی
– سفال های اسلامی
– پارچه های قدیمی مربوط به دوره ی عباسی و آل بویه
– قالیچه های ابریشمی متعلق به دوره ی صفوی و قاجار از قبیل پته و ترمه
در موزه ی پول از سکه های نخستین ادوارایرانی از قبیل ساتراپ، هخامنشیان، امرای تابع هخامنشی، سلوکیان، ساسانیان، اسکندر مقدونی، سلجوقیان و غزنویان حفاظت می شود. لازم به ذکر است بر روی سکه ها تصاویری از کشتی، ارابه، شاهان و … حکاکی شده اند.
یکی از گران بها ترین اثری که در موزه ی پول نگهداری می شود، سکه ای قدیمی با نام “لید” یا ” لیدی” است. قدمت تاریخی این سکه به 514 سال قبل از میلاد مسیح باز می گردد.
جنس سکه ی لیدی تلفیقی از طلا و نقره از آلیاژی به نام الکتروم می باشد. لذا به جهت ارزش بسیار بالا در شرایطی خاص نگهداری می شود.از دیگر آثار ارزشمند موزه می توان به اسکناس هزار تومانی ناصرالدین شاه قاجار اشاره کرد.
لازم به ذکر است در گذشته این اسکناس تنها در خزانه ی دولتی موجود بوده و پشتوانه ی ملی ایران محسوب می شده است. لذا در هیچ برهه زمانی در میان عامه مردم بازار مورد استفاده قرار نگرفت.علاوه براین، سکه ی اولین شاه بانوی ایرانی به نام پوران دخت ساسانی در موزه ی سکه وجود دارد.
*بازدید از موزه ی پول تهران چه اهمیتی دارد؟
در واقع با مشاهده ی آثار موجود در موزه ی پول حس غرور ایرانی شکوفا می شود. زیرا ایرانیان در دوره ای که بسیاری از کشور ها از منظر اقتصادی در سطح بسیار پایینی قرار داشتند و مبادلات خود را به ساده ترین روش انجام می دادند، سکه های طلا و نقره را ضرب می کردند و با کشور های پیشرفته جهان تبادلات تجاری داشتند.
*چگونه میتوان به موزه پول دسترسی داشت؟
موزه ی دفینه در ابتدای شکل گیری در تهران، خیابان ولی عصر، ابتدای میرداماد، نبش کوچه دفینه واقع شده بود. اما در سال 1385 به محله ارم تهران انتقال یافت.لازم به ذکر است از منظر جغرافیایی موزه ی پول در نزدیکی باغ وحش ارم قرار دارد.
*در ادامه میتوانید آدرس موزه تهران را مطالعه کنید و داشته باشید:
تهران- منطقه ی غربی- 4 کیلومتری اتوبان تهران کرج- در نزدیکی شهرک اکتابان- پس از پل و تقاطع ستاری- خروجی اتوبان شهید باکری- حوالی مجموعه فرهنگی تفریحی ارم- موزه پول
