اردوغان در برزخ

به گزارش سایت خبری پرسون، گاهی سر از لیبی در شمال آفریقا درمی‌آورد و به فکر توسعه‌طلبی و پهن کردن چتر عثمانی‌گری در قاره سیاه است و گاهی به همکاری نظامی با پاکستان و مانور مشترک با آذربایجان می‌پردازد که مبادا منافع ملی او در قره‌باغ ارمنستان کاهش یابد. گاهی هم اقدامات تروریستی رژیم‌صهیونیستی را تقبیح می‌کند و گاهی هم با مقامات رژیم اسرائیل بر سر یک میز می‌نشیند و عکسی به یادگار می‌گیرد، اکنون هم که داستان پیوستن او به اتحادیه اروپا و اخراج سفرای 10کشور غربی به‌دلیل دخالت در مسائل داخلی را پیش می‌کشد .

داستان پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا که چند دهه کش‌وقوس و مذاکره میان آنکارا و بروکسل را به همراه داشته، به نظر می‌رسد ماهیتی همچون افسانه پیدا کرده است. هربار درحالی‌که به نظر می‌رسد پازل عضویت ترکیه در اتحادیه اروپایی به‌سمت تکمیل شدن پیش می‌رود اما به یکباره با برهم خوردن روند، تمامی تلاش‌ها نافرجام باقی می‌ماند اما این همه نابسامانی و نافرجامی اردوغان در عرصه بین‌الملل برای چیست و این دولتمرد سرزمین عثمانی چرا در داخل و خارج دیگر محبوبیتی ندارد؟ نقش اپوزیسیون داخلی و منتقدان اردوغان در انزوای سیاسی او تا چه اندازه تاثیرگذار بوده است و چرا اقتصاد این کشور روزبه‌روز نحیف‌تر می‌شود.

ترند شدن هشتگ # اردوغان_استعفا

این را هم باید در نظر داشت که در پی بالا گرفتن نارضایتی‌ها در ترکیه از عملکرد رییس‌جمهور این کشور پس از کاهش بی‌سابقه ارزش لیر و مشکلات اقتصادی، مردم ترکیه هشتگ «اردوغان استعفا» را در توییتر ترند کردند. اپوزیسیون ترکیه معتقد است، اقدام اخیر اردوغان در اخراج ۱۰سفیر برای توجیه بحران اقتصادی است. کمال قیلیچداراوغلو، رهبر حزب اپوزیسیون «مردم جمهوری‌خواه» ترکیه در توییتی نوشت: شخصی که به‌سرعت کشور را به ورطه نابودی کشانده، دستور داده تا ۱۰سفیر به‌عنوان عناصر نامطلوب اعلام شوند. می‌توانم صریحا بگویم که دلیل این اقدامات حفاظت از منافع ملی نیست، بلکه ایجاد بهانه‌های ساختگی برای فروپاشی اقتصادی است که او نابودش کرده است.

کاربران توییتر در ترکیه با ترند کردن هشتگ «اردوغان استعفا» خواستار کناره‌گیری وی شدند. هشتگ‌هایی که بالاتر از اردوغان استعفا در توییتر ترکیه‌ ترند شده، به ترتیب ülkeiflasediyor (کشور ورشکست می‌شود)، Dollar۱۰TL (دلار ۱۰ لیری) و pazartesi (دوشنبه در اشاره به کاهش ارزش لیر در معاملات امروز) است. پس از آنکه رجب طیب اردوغان دستور اخراج سفرای ایالات‌متحده و ۹کشور غربی دیگر را صادر کرد، لیر ترکیه در ادامه روند نزولی خود، با کاهش ارزش بی‌سابقه ۱.۶درصدی در برابر دلار در آغاز معاملات آسیایی روز دوشنبه همراه شد.

کاهش 24درصدی ارزش لیر نسبت‌به دلار

هفته گذشته، ارزش پول ترکیه پس از آنکه بانک مرکزی این کشور (CBRT) بار دیگر نرخ بهره را باوجود افزایش تورم، ۲۰۰واحد پایه کاهش داد، در پایین‌ترین سطح خود قرار داشت. بسیاری از نمایندگان پارلمان ترکیه و کارشناسان اقتصادی این اقدام بانک مرکزی را بی‌ملاحظه و درعین‌حال یک شوک عنوان کرده‌اند. ارزش لیر هم‌اکنون به ۹.۷۸لیر در برابر دلار رسیده و از ابتدای سال میلادی جاری ۲۴درصد ارزش خود را از دست داده و کماکان روی مدار نزولی است. به باور مخالفان سیاسی اردوغان، درخواست وی برای اخراج سفرای غربی تلاشی بود برای منحرف کردن توجهات از مشکلات اقتصادی ترکیه. بلومبرگ نیز در تحلیلی در همین خصوص نوشت: مانند این است که ترکیه خواهان بحران اقتصادی باشد. تهدید به اخراج فرستادگان متحدان، چند روز پس از کاهش گسترده نرخ بهره، دستورالعمل کاهش قیمت ارز بود.

این دقیقا همان چیزی است که رجب طیب اردوغان به دست آورد؛ «لیر در آغاز معاملات آسیایی روز دوشنبه به پایین‌ترین سطح خود در برابر دلار رسید و امسال حدود ۲۴درصد ارزش خود را از دست داده که بدترین عملکرد در بین همتایان آن در بازارهای نوظهور بوده است.»سه‌شنبه هفته پیش بود که سفارتخانه‌های آمریکا، کانادا، فرانسه، فنلاند، دانمارک، آلمان، هلند، نیوزیلند، نروژ و سوئد خواستار آزادی کاوالا شدند که به‌دلیل نقش ادعایی در اعتراضات سال۲۰۱۳ و تظاهرات‌های بعدی آن، چهار سال است در زندان به سر می‌برد. اردوغان روز پنجشنبه در جمع خبرنگاران گفت: «من به وزیران خارجه [این کشورها] گفتم که نمی‌توانم میزبانی‌شان را بپذیرم.» وی سپس روز شنبه گفت: «من به وزیر خارجه کشورمان دستور داده‌ام که این ۱۰سفیر را در اسرع وقت به‌عنوان عنصر نامطلوب اعلام کند.»

ابراهیمی: رفتارهای اخیر اردوغان و اخراج سفرا خودزنی مطلق است

سید جلال ابراهیمی، دبیرکل شورای مشترک بازرگانی ایران و ترکیه در گفت‌وگو با خبرنگار روزنامه «صبح‌نو» با اشاره به اینکه شرایط بد اقتصادی یکی از دلایل نارضایتی داخلی از سیاست‌های رییس‌جمهور ترکیه است، عنوان کرد: اردوغان کار سیاسی خود را از شهرداری استانبول و به کمک اسلام‌گرایان بودند، شروع کرد. او که در برهه‌ای از زمان با فتح‌الله گولن در یک مکتب و هدف بودند، امروزه به‌دلیل برخی سیاست‌ها با دوست و همراه قدیمی خود و شاخه‌های عرفانی به رقیب و چه‌بسا دشمن یکدیگر تبدیل شده‌اند.

وی ادامه داد: گرایش اردوغان همچون نجم‌الدین اربکان به‌طرف کشورهای اسلامی بود. با توجه به اینکه تحصیلکرده آمریکا و تکنوکرات بودند ولی گرایش اربکان به همکاری با کشورهای اسلامی بود. نگاه اردوغان همواره به بازار آزاد بود. او به‌طرف توسعه با آسیای مرکزی و حوزه قفقاز خیز برداشت و برای اینکه آن را گسترش دهد نیاز به گستره بازار داشت و همواره سیاست را در اختیار اقتصاد گذاشت. اجرای این سیاست به این صورت مصائب خاص خودش را نیز دارد؛ چراکه در قفقاز با طرفداری کردن از آذربایجان درصدد گسترش بازار برای ترکیه است و همچنین نمی‌خواهد درگیری بیشتری با ارمنستان داشته باشد.

حتی در برهه‌ای تلاش کرد تا روابط اقتصادی خود را با ارمنستان بیشتر کند. چون ترکیه به صادرات می‌اندیشد و در این تحریک گستره است تا دامنه فعالیتش را از خزر به آسیای میانه و تا مرزهای دورتر ببرد.دبیرکل شورای مشترک بازرگانی ایران و ترکیه ادامه داد: از سویی دیگر، توده‌های اجتماعی ترکیه مثل کردها در شهر ازمیر، شمال شرق عراق و سواحل دریای مدیترانه که بخشی از آن را داوود اوغلی در اختیار دارد با سیاست‌های اردوغان مخالفت می‌ورزند.

آن‌ها حوزه‌های تعریف‌شده‌ای دارند که با قدرت در تقابل است؛ ازاین‌رو است که می‌بینیم اردوغان برای اینکه بتواند از «پ‌ک‌ک» و کردهای منطقه در شمال‌شرق عراق جلوگیری کند به تقابل و مبارزه با آن‌ها می‌پردازد حتی در ادلب هم واکنش‌های طرفین را می‌بینیم که نارضایتی روسیه و سوریه را هم به دنبال داشته است. اردوغان برای اینکه بتواند بر این موضوع فائق آید حتی دستش را به‌سوی ژنرال‌های پاکستان دراز کرد و با پاکستانی دیدار داشت که منجر به برگزاری مانور مشترک در آذربایجان شد.وی با اشاره به وضعیت نامطلوب اقتصادی در ترکیه یادآور شد: گستره بازار ترکیه بعد از اینکه کرونا آمد، فعالیت بازار فروکش کرد و بانک‌های ترکیه برای هندل کردن سرمایه‌های بانکی خودشان دچار نوسانات ارزی شدند چراکه صنعت گردشگری و بازار ترکیه تحت‌تاثیر کرونا قرار گرفته بود.

رکود حاصل از عدم صادرات و کاهش صنعت گردشگری موجبات نوسانات مختلف ارزی و سقوط لیر شد. از سویی دیگر، وجود مشکلات ترکیه با یونان بر سر منابع نفتی در دریای اژه نگرانی‌های اردوغان را مضاعف ساخت. این شرایط ناگوار اقتصادی موجب شد تا اردوغان سفرهای آفریقا مانند گینه‌بیسائو و آنگولا را در پیش گیرد تا مگر به بهبود شرایط اقتصادی این کشور منجر شود اما بعید به نظر می‌رسد که راه نجاتی برای اقتصاد شکست‌خورده آقای اردوغان باقی مانده باشد.

بازاریان ترکیه پشت سر فتح‌الله گولن قرار دارند

وی تصریح کرد: از طرفی دیگر، فتح‌الله گولن از دینداران و بازاریان ترکیه است که به‌نوعی بازار ترکیه پشت سر او قرار دارند و حتی بازاریان ترکیه به‌نوعی فعالیت می‌کنند که روزهای جمعه، نماز جمعه را از دست نمی‌دهند. این بدین معناست که این افراد دارای پایگاه دینی هستند. نارضایتی این افراد بالطبع، سیاست‌های اقتصادی دولت ترکیه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. اردوغان مخالفان و منتقدان زیادی دارد مانند داوود اوغلو یا فتح‌الله گولن است که اسلامی‌های قوی و بازارهای بزرگ پشت سرش است.

بانک آسیا در اختیار آن‌هاست که بازار که لیر را جابه‌جا می‌کنند.گرچه ترکیه امروز با 200میلیارد دلار تبادل تجاری از زمان اردوغان به اوج رسیده است ولی اکنون نارضایتی هم وجود دارد و به این خاطر است که دوستان خودش را نتوانسته حفظ کند و از سوی دیگر هم در شرایط پس از کودتا نارضایتی در بین نظامیان عدم اطمینان را در برداشته است و درجه‌های بالا در زندان هستند و هرروز ده‌ها نفر از طرفداران گولن را دستگیر می‌کنند یعنی بازاریان و دینداران بازداشت می‌شوند و به این خاطر است که از هر طرف به او فشار می‌آید. با شرایط به‌وجود‌آمده به‌نوعی می‌توان گفت ترکیه در یک حالت انفجار اقتصادی و بحران اقتصادی است و اردوغان نتوانسته است آن را مهار کند.این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: عدم اشتغال و بیکاری تحصیل‌کرده‌ها و همچنین کم‌کاری کارخانه‌ها وضعیت نامطلوبی را در عرصه اقتصاد به وجود آورده است.

حتی سفارش اقتصادی ندارند و حتی برخی کالاهای آن‌ها برگشت هم خورده است. با این سیاست‌ها و گفتاری که اردوغان در پیش‌گرفته و سفرای برخی کشورهای اروپایی را تهدید به اخراج کرده است، به‌نوعی خودزنی مطلق کرده است. یعنی سفیران خودش که عضو ناتو هم است و با آن‌ها پیمان نظامی دارد، آن‌ها را که بیرون کردند یک خودزنی مطلق برای اردوغان است.

هانی‌زاده: سیاست‌های تند و بلندپروازانه اردوغان سرنوشت خوبی ندارد

حسن هانی‌زاده، کارشناس مسائل غرب آسیا با اشاره به اوضاع داخلی ترکیه و مطرح شدن استعفای اردوغان از قدرت، عنوان کرد: سیاست‌های تهاجمی و بلندپروازانه رجب طیب اردوغان که اخیرا شاهد آن بودیم و هستیم، موجب شده تا شکاف‌ها در جامعه ترکیه حتی بین نظامیان این کشور شدت یابد. ازاین‌رو است که اپوزیسیون وسیعی چه در داخل یا خارج از ترکیه شکل گرفته تا به هر نحو ممکن که شده ، زمینه برکناری این رییس‌جمهور را از قدرت فراهم سازند.وی با اشاره به اینک فتح‌الله گولن، اپوزیسیون اصلی در برابر سیاست‌های ترکیه است، افزود: سیاست‌های تند و بلندپروازانه و تهاجمی اردوغان موجب شده تا اپوزیسیون اصلی به رهبری گولن که در برهه‌ای از زمان با او همراه بوده است، صورت گیرد.

حتی خود نظامی‌های ترکیه به سیاست‌های بلندپروازانه و تهاجمی اردوغان که با کشورهای اروپایی و اخراج سفرای آن‌ها را در پیش‌گرفته است، معترض هستند. از سویی دیگر، دستگیری برخی رهبران جریان‌های مخالف حزب عدالت و توسعه موجب شده که اردوغان در داخل برخلاف گذشته دیگر جایگاه اجتماعی و سیاسی سابق را نداشته باشد و جایگاه خودش را از دست بدهد. نباید فراموش کرد که تصمیم‌های سختگیرانه و بدون مشورت اردوغان با دیگران باعث بروز اختلاف در حاکمیت شده است.

این کارشناس مسائل غرب آسیا تصریح کرد: درحال‌حاضر شخصیت‌های درون حاکمیت در حال خروج از دولت هستند و این نشان از این دارد که «رجب طیب اردوغان» به‌سمت تکروی می‌رود. چراکه ادبیات پرخاشگرانه که نسبت‌به داخل و حتی کشورهای همجوارش مانند، ایران موجب شده که جایگاهش را از دست بدهد. ادبیات تهاجمی که اردوغان به کار گرفته جمعیت زیادی از جامعه ترکیه را در تقابل با حزب توسعه و عدالت برانگیخته است.

20میلیون نفر اقلیت در ترکیه هستند که با سیاست‌های دولت همراه نیستند. او باید از سرنوشت برخی سران منطقه در گذشته عبرت بگیرد. این کارشناس مسائل منطقه با اشاره به اینکه ناکامی‌های اقتصادی دولت و سقوط لیره ترکیه در برابر دلار، وضعیت کنونی اقتصاد این کشور را رقم زده است، گفت: سیاست‌های غیرشفاف اقتصادی و برکناری متوالی رییس‌کل بانک مرکزی و نبود سیاست شفاف در حوزه انرژی یا صادرات باعث شده که سیاست‌های اقتصادی ترکیه با نارضایتی‌هایی همراه شود.

بخشی از نارضایتی اجتماعی نتیجه برون‌داد سیاست‌های اقتصادی غیرشفاف و درواقع غیراصولی آقای اردوغان است که مزید بر علت است که در کنار سیاست‌های تکروانه او این روزها و شرایط را برای کشورش به ارمغان آورده است. به نظر می‌رسد که اردوغان اگر رویه خود را اصلاح نکند، سناریویی شبیه سال2012 مصر که موجب سقوط «محمد مرسی» یا قبل از آن «حسنی مبارک» شد،همین سناریوها برای اردوغان ممکن است شکل گیرد؛ البته تظاهرات مردمی هم در کنار واکنش نظامیان ممکن است او را تهدید کند.

هانی‌زاده: ادبیات تهاجمی که اردوغان به کار گرفته جمعیت زیادی از جامعه ترکیه را در تقابل با حزب توسعه و عدالت برانگیخته است. 20میلیون نفر اقلیت در ترکیه هستند که با سیاست‌های دولت همراه نیستند. اگر گزاف نباشد می‌توان گفت سرنوشت حسنی مبارک، رییس‌جمهور مخلوع مصر در انتظار آقای اردوغان است.

منبع: صبح نو