حکمرانی سایبری در ایران به چه نحوی صورت می‌گیرد؟

به گزارش سایت خبری پرسون، برنامه اخیر "غیر محرمانه" با موضوع «حکمرانی سایبری در ایران» باحضور سردار غلامرضا جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل؛ رضا تقی پور عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی؛ خسرو سلجوقی کارشناس فناوری اطلاعات؛ عادل طالبی دبیر انجمن صنفی کسب وکار‌های اینترنتی و سعید مشهدی رئیس کنسرسیوم تولید محتوا در فضای مجازی پانزدهم مردادماه از شبکه دو سیما پخش شد.

شورای عالی فضای مجازی بخشی از کار‌ها را انجام نداده است

تقی پور عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در این برنامه خاطرنشان کرد: قطعا هر کشوری نحوه‌ای از حکمرانی را در تمام ابعاد کشور دارد و حکمرانی در فضای مجازی نیز از این قائده مستثنی نیست. منتهی اینکه آیا این حکمرانی یک نظام نوشته شده و تدوین شده است؟

تقی پور افزود: اگر حکمرانی مبتنی بر روش‌های مبهم و نامناسب باشد، قطعا اولین و بیشترین گروهی که ضرر خواهند کرد مردم هستند و شورای عالی فضای مجازی بخشی از کار‌ها را انجام نداده است. در حکمرانی معمولا سه عامل یا مولفه اصلی وجود دارد که اولین بحث آن دامنه حکمرانی است. دوم، بحث نظام یا رژیمی که حکمرانی بر آن استوار است و سومین و مهمترین عامل بحث مردم است که طبیعتا در این قلمرو قرار می‌گیرد.

فقدان حکمرانی مدرن در حوزه فضای مجازی حاکم است

سردار جلالی رئیس سازمان پدافند غیرعامل درباره حکمرانی فضای مجازی اظهار داشت: حکمرانی رابطه میان حکمرانان، حاکمیت، دولت و مردم در راستای خدمات و برطرف کردن نیاز‌هایی است که باید میان آن‌ها تبادل شود. وی با بیان اینکه کشور در نقطه صفر نیست، اما فاقد یک نظام حکمرانی جامع است، گفت: قوانین کنونی پاسخگوی شرایط فعلی فضای مجازی نیستند. برخی از قوانین بعضا بسیار قدیمی بوده و قابل اجرا نمی‌باشند. همچنین مدل توسعه زیرساخت‌های سایبری کشور مبتنی بر قوانین نیست و دارایی‌ها در حال تبدیل شدن به دارایی‌های فضای سایبری شده و جایگاه نظام پولی مشخص نیست.

رئیس سازمان پدافند غیرعامل به رابطه میان مردم و حاکمیت اشاره کرد و گفت: قوه قضائیه قدرت اعمال قانون در فضای سایبری را ندارد، سیستم‌های ارائه کننده سرویس و خدمات در داخل کشور تابع قوانین نیستند و ما نیز قادر نیستیم قانونی بر آن‌ها اعمال کنیم، در نتیجه ما در این فضا حاکمیت نداریم. وی در پاسخ به این سوال که چرا سامانه پدافند غیرعامل باید به موضوع فضای سایبری بپردازد، پاسخ داد: ماموریت سازمان پدافند غیرعامل رصد و پایش تهدیدات، تشخیص تهدید و سپس طراحی راه‌های مقابله با آن و ایجاد مقابله در برابر تهدید است.

جلالی درباره اهم فعالیت کشور در سال‌های اخیر برای افزایش قدرت حکمرانی در فضای مجازی صورت گرفته، گفت: رهبران کشور، دولتی ها، حاکمیت و بخش نظامی باید به یک فهم واحد از مفاهیم فضای سایبر برای تصمیم گیری برسند و تشکیل شورای فضای مجازی راهبرد مناسبی برای ایجاد وفاق میان مسئولین کشور می‌باشد.

وی افزود: همچنین تشکیل مرکز ملی فضای مجازی و کانون هماهنگ سازی ظرفیت داخلی کشور که در ابعاد امنیتی، دفاعی و محتوا و همچنین در سایر بخش‌ها در حال فعالیت است و در بخش دفاعی قرارگاه‌های سایبری تشکیل داده ایم که ساختار‌های دفاعی کشور را در این زمینه دنبال می‌کنیم و اقدامات بسیار خوبی صورت گرفته است.

مجلس نیز به اندازه کافی قانون و مقررات مورد نیاز را تهیه نکرده است

سلجوقی کارشناس فناوری اطلاعات همچنین یادآور شد: هدف حکمرانی معمولا شفاف سازی رابطه میان دولت و مردم است تا بتواند رفاه و زندگی بهتری را برای جامعه تامین کند. در ایران به دلیل اینکه ساختار حقوقی کشور فراتر از دولت است و حاکمیت نیز باید مدنظر باشد که مجموعه ساختار‌هایی که تحت نظر قوه‌ای مانند قوه قضائیه یا نهاد‌هایی که زیر نظر مقام معظم رهبری هستند در حکمرانی جایگاه خاص خود را دارند. لذا؛ حکمرانی کشور کمی فراتر از سایر حکمرانی‌ها در دنیا می‌باشد.

سلجوقی تصریح کرد: عملا فضای مجازی ابزاری در فضای فیزیکی و شتاب دهنده می‌باشد. با چنین نگاهی می‌توان حکمرانی مجازی خوبی در کشور داشت. هرچند که به نظر می‌رسد که در این مدت از این ظرفیت استفاده لازم نشده است. به صراحت می‌گویم که شورای عالی فضای مجازی وظیفه اصلی خود را که تعریف نقش یک حکمرانی مناسب می‌باشد، انجام نداده و به نظر می‌آید که در این حوزه مباحث سیاسی بیشتر از مباحث دانشی حاکم شد و مجلس نیز به اندازه کافی قانون و مقررات مورد نیاز را تهیه نکرده است و همچنان این ضعف مشاهده می‌شود.

اقدامات عجولانه مسئولین یک خطر بالقوه است

طالبی دبیر انجمن صنفی کسب وکار‌های اینترنتی در ادامه گفت: نبود قانون یکی از مشکلات بسیاری جدی ماست و شورای عالی فضای مجازی به نظر می‌آید که ماموریت خود را به شکل کامل انجام نداده است و مجلس انتظار داشته تا نهاد دیگری این قوانین را مطرح کند. نبود قوانین در بخش حاکمیتی، اقتصادی و در بعد برنامه ریزی باعث سردرگمی در فضای مجازی شده است.

طالبی اضافه کرد: اکنون خطری که بسیار بالقوه است، اجرای اقدامات عجولانه از سوی مسئولین است. طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی به نظر می‌رسد یک طرح بسیار عجولانه است. داشتن حاکمیت در فضای مجازی بسیار خوب است لیکن باید در این راستا برنامه ریزی مناسبی صورت بگیرد. هیچ کشوری منکر این قانون در این فضا نیست.

نبود گفتمان مشترک در لایه حکمرانی حوزه فضای مجازی از مشکلات اساسی است

مشهدی رئیس کنسرسیوم تولید محتوا در فضای مجازی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد که نبود نظریه و یا گفتمان مشترکی میان فعالین این حوزه اشکال عمده در لایه حکمرانی در حوزه فضای مجازی است. وی با بیان اینکه جبهه گیری سیاسی در این فضا بسیار مشهود است، افزود: متاسفانه یک مبحث مبنای کشور به مبحث فوق العاده سیاسی تبدیل شده و متاسفانه این عدم توفیق دولت بود که نتوانست فضای مطلوب در این خصوص را مهیا سازد.

مشهدی در پایان گفت: در حال حاضر ظرفیت‌های بسیار بزرگی در حوزه پیام رسانی و پلت فرم داریم و همچنین در مباحث محتوا نیز از جزو کشور‌های پیشرو در کل دنیا هستیم. در صورت جهت دهی ظرفیت‌ها به آسانی در بسیاری از مسیر‌های دیگر فعالیت و پیشرفت داشته باشیم. لیکن به دلیل نبود گفتمان مشترک خروجی مناسبی نیز حاصل نشده است.

‎گفتنی است؛ «غیرمحرمانه» کاری است از گروه اقتصاد و دانش به تهیه کنندگی و کارگردانی علیرضا عاصم یوسفی و اجرای محمدجعفر خسروی که جمعه‌ها ساعت ۱۸:۳۰ و تکرار آن شنبه‌ها ساعت ۱۴:۳۰ از شبکه دو سیما پخش می‌شود.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان