به گزارش سایت خبری پرسون، به دلیل مشکلات حقوقی و قضایی چک در نظام اقتصادی کشور، چند سالی است دست اندرکاران بانک مرکزی آستین همت بالا زده اند تا جلو این حجم برگشت چک را بگیرند و همچنین از آشفته بازار کلاه برداری چک جلو گیری کنند؛ تا اینکه قرار بود در نیمه سال گذشته صادرکننده چک مشخصات چک خود را در سامانه صیاد بانک مرکزی ثبت کند تا دیگر کلاهبرداری از نوع دستکاری اعداد و ارقام مبلغ چک صورت نگیرد و اینکه شفاف سازی مالی صورت گیرد؛ اما منتقدان اجرای این طرح بر این باورند که دولت به دنبال وضعیت درآمدی بازاریان است و سر بزنگاه از آنها مالیات بابت درآمدشان کسب کند، البته عده دیگر نگرانی در این رابطه ندارند و تنها مشکل شان آموزش نداشتن برای ثبت چک است.
خبرنگار اقتصادی پرسون برای بررسی بیشتر این موضوع به سراغ تعدادی از کارشناسان اقتصادی رفته است تا از نحوه صدور چک های جدید و ثبت آن در سامانه صیاد با خبر شود.
ثبت چک، اقدام مناسب بانک مرکزی
در ابتدا به سراغ حسن گلمرادی کارشناس اقتصادی رفته ایم، او در این باره گفت: در همه نقاط دنیا دولت ها گام هایی را برای مبارزه با پول شویی برمی دارند و قوانین سختگیرانه ای را در روند انتقال پول به اجرا در می آورند و رصد حجم پول های قابل توجه مانند بیش از 10 هزار دلار را کاملا نظارت دارند.
وی افزود: این اقدام دولت باعث شفافیت مالی می شود و اینکه مجرمان نتوانند به راحتی از سیستم بانکی استفاده کنند، در کشور ما نیز قوانین مبازه با پول شویی وجود دارد.
این مدرس دانشگاه خاطر نشان کرد: قانون جدیدی که بانک مرکزی در خصوص نحوه ثبت چک در سامانه مشخص توسط صادر کننده چک به اجرا در آمده است، جلوی بخشی از جرائم و سو استفاده ها گرفته خواهد شد، بنابراین اگر بستر سازی مناسب صورت گیرد گام بلندی در شفاف سازی مالی به وجود می آید؛ البته امکان دارد در ابتدای طرح کمی مردم با مشکلات مواجه شوند اما در مجموع طرح بسیار عالی خواهد بود.
گلمرادی یادآور شد: بانک ها باید در زمینه ثبت چک مشتریان شان در سامانه صیاد آموزش های لازم را ارائه دهند تا مشتری سردرگم نشوند.
سازمان مالیاتی به نحوه نقل وانتقال چک ورود پیدا نکند
برای بررسی بیشتر این موضوع به سراغ ابراهیم بهادرانی کارشناس مسائل اقتصادی رفته ایم؛ او نیز در این باره گفت: هر اقدامی که باعث شفافیت مالی شود اقدام پسندیده ای به حساب می آید، حال اینکه این شفافیت در بازاریان و کسبه صورت بگیرد یا در دستگاه های اجرایی انجام شود که چه فردی چه کالایی خریداری کرده و چه میزان پول پرداخت کرده و این پول به کجا انتقال پیدا کرده است.
وی افزود: اینکه حذف حامل بودن در نام دریافت کننده چک صورت می گیرد و مشخصات مبلغ، تاریخ و نام دریافت کننده چک در سامانه ثبت می شود باعث جلوگیری از تخلفات و کلاهبرداری ها می شود و این نوع طرح ها در بسیاری از کشورها به اجرا درآمده است.
این کارشناس مسائل اقتصادی ادامه داد: اینکه سازمان مالیاتی و دیگر نهادها بخواهند از این نوع شفاف سازی های مالی سوء استفاده کنند این اقدام خطرناکی است، اینکه بیاید حساب های بانکی را بررسی کند و به نوعی کنجکاوی در حساب های بانکی کسبه داشته باشد کار ناپسندی است و نارضایتی جامعه و بی اعتمادی به سیستم بانکی به وجود می آید.
بهادرانی خاطرنشان کرد: یکی از اقدامات ارزشمند این نوع طرح ها این است که بانکداری کشور از سیستم سنتی به سیستم دیجیتال و اینترنتی سوق داده می شود تا خدمات رسانی مطلوب تری صورت بگیرد و به نوعی از تکنولوژی بهترین استفاده صورت گیرد؛ البته متاسفانه گاهی اوقات مشکلاتی نیز وجود دارد، برای نمونه فردی که مدیر عامل شرکتی است در صورتی که چک برای آن شرکت صادر کند و حساب بانک آن شرکت نقدینگی نداشته باشد بانک حساب شخصی مدیر عامل را مسدود می کند که جا دارد در این زمینه اصلاحاتی رخ دهد.
چک های جدید بنفش رنگ است
نادعلی‌زاده، معاون اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی نیز در این باره تصریح کرد: فرد صادرکننده چک باید اطلاعات خود را در سامانه صیاد ثبت کند و تایید چک هم در سامانه صیاد انجام می‌گیرد و فرد گیرنده باید تایید آن را کنترل کند. علت صدور چک هم باید در سامانه ثبت شود.
او بیان کرد: از امروز دسته چک جدید تحویل متقاضی می‌شود که بنفش رنگ است و امکان صدور چک های جدید در وجه حامل، وجود ندارد.
نادعلی زاده ادامه داد: البته چک های قدیمی طبق روال قبلی نیاز به ثبت در سامانه صیاد ندارند و قابل استفاده هستند. از طرف بانک مرکزی مهلت زمانی برای جمع‌آوری دسته چک‌های قدیمی داده می‌شود.
این مقام مسئول گفت: سقف ریالی هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است و پس از گذشت ۳ مرحله به اجرا در می آید. سقف اعتباری هم بر اساس تقاضای افراد، میزان تراکنش، سابقه صدور چک و یا چک‌های برگشتی افراد در میزان سقف اعتباری سالیانه افراد مشخص می‌شود و قابل افزایش است.
معاون اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی تاکید کرد: در لحظه باید گیرنده چک از طریق سامانه صیاد استعلام بگیرد که چک دریافتی تایید شده است یا خیر. صادر کننده چک می‌تواند چک خود را از طریق ثبت در ۵ اپلیکیشن متفاوت یا درگاه‌هایی که بانک در اختیارش قرار می‌دهد انجام دهد ثبت کند و مراحل صدور چک را به صورت الکترونیکی تکمیل کند.
نادعلی زاده گفت: چک‌های جدید که در اختیار مردم قرار می‌گیرد دارای بارکد، کد صیادی ۱۶ رقمی و تاریخ اعتبار خواهند بود. در چک‌های جدید تا تاریخ مشخص، قابلیت صدور وجود دارد و این تاریخ هم سه سال بعد از دریافت دسته چک است.
بازار نیازمند آموزش سامانه صیاد است
درست است که اجرای هر نوع طرح تازه ای آن هم به شکل اینترنتی در ابتدا مشکلاتی را برای هموطنان به وجود می آورد؛ اما به راستی آیا سامانه صیاد بانک مرکزی پشتیبانی و خدمات فنی مناسبی دارد که در هر زمان از شبانه روز مشترک بتواند از آن بهره مند شود و اینکه جوابگوی حجم بالا مراجعه کننده باشد؛ از سوی دیگر انتظار این نیست که بانک مرکزی با همکاری صدا و سیما نحوه استفاده آسوده از سامانه را به هموطنان آموزش دهد چرا که بسیاری از صاحبان چک که به شکل سنتی امورات بانکی شان را انجام می دهند و حتی برخی از بازاریان که تنها دریافت کننده چک هستند سر رشته ای از اینترنت ندارند بنابراین کسب و کار آنها با مشکل مواجه خواهد شد و به نوعی بازار با دریافت چک خداحافظی خواهد کرد و حساب اعتباری جای خود را به نقد می دهد که مشکلاتی را برای بازاریان و مصرف کننده به وجود خواهد آورد.
گفتگو از: محمدخادمی
