۲۰ دانشگاه معتبر کشور در تدوین طرح نجات دریاچه ارومیه همکاری می‌کنند

به گزارش سایت خبری پرسون، محمدمسعود تجریشی مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: نتایج اجرای طرح ملی نجات دریاچه ارومیه، تنها به دستاوردهای کلیدی آن یعنی «تثبیت وضعیت دریاچه ارومیه»، «رفع دغدغه‌ وقوع سونامی گرد و غبار نمک و تضمین صیانت از بهداشت و سلامت مردم» و «فراهم کردن تمامی ابزارهای مدیریتی لازم برای حرکت بدون وقفه به سمت تحقق احیای پایدار»، محدود نمی‌شود.

وی گفت: بخش مهمی از دستاوردهای طرح، برکاتی بوده که از نحوه اجرایی شدن آن شامل حال کشور شده است. تجارب حاصل از طرح‌های پیشین برنامه‌ریزی شده برای احیای دریاچه ارومیه، نشان داده بود که گستردگی علوم مختلف مورد نیاز برای حل مسأله پیچیده‌ای چون بحران دریاچه ارومیه، نیازمند ورود نهادی چون دانشگاه است که توان علمی لازم برای طراحی و پایش اجزای طرح پیشنهادی را داشته باشد. در عین حال هم، بتواند ارتباط داخلی و بین‌المللی برای مطالعات تطبیقی و انتقال تجارب را سازماندهی کند. این رویکرد موجب شد که مغز متفکر طرح، در دانشگاه مستقر و رویکرد علمی- پژوهشی بر تمامی ارکان آن حاکم شود. بر مبنای همین نگاه، در روند تدوین طرح ملی نجات دریاچه ارومیه، از همکاری‌ نیروهای نخبه بیش از ۲۰ دانشگاه معتبر سراسر کشور بهره‌گیری شد.

مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه ادامه داد: دستاوردهای پژوهشی طرح ملی نجات دریاچه ارومیه را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد. نخست اینکه در این طرح، با «شبکه‌سازی برای مطالعات پشتیبان» ظرفیت ویژه دانشگاه‌های کشور برای پاسخگویی به نیازهای مطالعاتی قسمت‌های مختلف طرح تأمین شد. در همین راستا، بیش از ۵۰ قرارداد مطالعاتی، پژوهشی و پایشی با دانشگاه‌های کشور و پژوهشکده‌ها و مراکز ذیل آنها منعقد و توان علمی ده‌ها نفر از استادان برجسته رشته‌های مرتبط و صدها نفر از کارشناسان همکار و دانشجویان تحصیلات تکمیلی آنها در طرح به‌کارگیری شد که خروجی‌های متقن و دقیق این مطالعات (از حوزه‌های آب، محیط‌ زیست و کشاورزی گرفته تا اقتصادی و اجتماعی)، بر درستی رویه اعتماد به مجموعه‌های دانشگاهی دلالت دارد

بیشتر بخوانید؛

حق آبه دریاچه ارومیه رهاسازی می‌شود

تجریشی اضافه کرد: «تولید علم»، دستاورد دیگری است که آن را باید ثمره رویکرد مدیریتی گردش آزاد اطلاعات علمی دانست. به واسطه توجه همه‌جانبه ملی به موضوع دریاچه ارومیه، داده‌های موردنیاز برای مطالعات علمی مستقل که در حکم مصالح اولیه مورد نیاز برای ساخت یک بنای عظیم‌اند، با سهولت در اختیار محققان مختلف قرار گرفته و زمینه تولید علم در حوزه‌های مختلف مرتبط با احیای دریاچه ارومیه فراهم شد. به گواه آمار ناشران بزرگ مطبوعات علمی جهان، در مدت زمان اجرای طرح ملی نجات دریاچه ارومیه، تعداد مقالات بین‌المللی چاپ شده با موضوع دریاچه ارومیه، از ۲۸ عنوان در سال ۲۰۱۳ میلادی به ۱۴۸ عنوان در سال ۲۰۲۰ میلادی رسیده است. این رشد بیش از ۵ برابری در مقایسه با رشد تعداد مقالات در سایر دریاچه‌های آب شور جهان نظیر سالتون‌سی (Salton Sea) با رشد ۱,۲ برابری، دریاچه نمک بزرگ (Great Salt Lake) و آونز لیک (Owens Lake) با رشد ۱.۴ برابری، آرال (Aral Sea) و بحر‌المیت (Dead Sea) با رشد ۱.۶ برابری و مونولیک (mono Lake) با رشد ۱.۷ برابری، رقمی خیره‌کننده است که از جهشی عظیم در دسترسی به داده‌های پشتیبان در حوضه آبریز دریاچه ارومیه حکایت دارد.

در سطح ملی نیز مقالات مرتبط با موضوع دریاچه ارومیه توانسته است پس از سال ۲۰۱۹ میلادی و با اختلافی معنی‌دار، گوی سبقت را از حوضه آبریزی پیش‌رویی چون کارون که قدمتی دیرینه دارد، برباید که البته این رقابت، در سطح ملی جنبه‌‌ای سازنده دارد و موتور محرکی برای تلاش مضاعف است. مشابه همین روند در تولیدات علمی داخل کشور نیز مشاهده می‌شود، به نحوی که بنابر گزارش بانک اطلاعات نشریات کشور، تعداد مقالات علمی - پژوهشی با موضوع دریاچه ارومیه با رشدی پیوسته از ۷۲ عنوان در سال ۱۳۹۲ به ۱۳۳ عنوان در سال ۱۳۹۸ رسیده و صد البته نباید از بیش از ۸۰۰ عنوان مقاله ارائه شده در کنفرانس‌های متعدد داخلی در طول ۷ سال اجرای طرح ملی نجات دریاچه ارومیه، غافل شد. جلوه دیگر دستاورد «تولید علم»، در حمایت ستاد احیای دریاچه ارومیه از پایان‌نامه‌های تحصیلات تکمیلی متبلور شده است.

وی بیان کرد: در این زمینه، از سال ۱۳۹۶ تاکنون، طرح‌های اولویت‌دار ستاد احیای دریاچه ارومیه در قالب فراخوان، اعلام عمومی شده که در کنار ارائه مشاوره و داده‌های درخواستی به دانشجویانی که پایان‌نامه خود را در حوضه دریاچه ارومیه تعریف کرده‌اند، حمایت مالی متناسب با گستردگی کار نیز برای پژوهشگران محترم تدارک دیده شده است. بر خود لازم می‌دانم فرارسیدن ۲۵ آذر ماه را که به نام «روز پژوهش» نامگذاری شده به تمامی پژوهشگران کشور بویژه استادان، کارشناسان و دانشجویان گروه‌های پژوهشی همکار در طرح ملی نجات دریاچه ارومیه تبریک عرض کنم.

امیدوارم با اعتماد روزافزون به مجموعه‌های دانشگاهی جهت مدیریت طرح‌های ملی و تشریک مساعی همه پژوهشگران کشور، شاهد اعتلای جایگاه علمی کشور در تمامی عرصه‌های بین‌المللی باشیم و به فرموده رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی)، بدون توقف یا کندی، در مسیر پیشرفت علمی گام برداریم.

منبع: سازمان محیط زیست