به گزارش پرسون، با توجه به اینکه در فصل کنکور هستیم و بسیاری از نوجوان ها و خانواده‌های آنها در تب وتاب کنکور هستند بد نیست نگاهی به فراز و نشیب‌های این مسیر داشته باشیم.
دانش آموزان در این ایام تحت فشار و استرس زیادی هستند و کنکور را به عنوان دریچه ای برای دستیابی به موفقیت می دانند. اما آیا این روش برای راه یابی به دانشگاه روش عادلانه ای است؟
آیا روشها و راه‌های بهتری برای سنجیدن توان دانش آموزان وجود ندارد؟ چه چیزی مانع از این میشود که کنکور حذف و روشی جایگزین آن شود؟
در این گزارش به بررسی این سوالات می پردازیم.
تاریخچه کنکور
سازمان سنجش آموزش کشور که سازمانی تحت نظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است، متولّی اصلی برگزاری کنکور سراسری برای ورود به دانشگاه‌های دولتی است. این آزمون در هر سال یک بار در ماه تیر برگزار میشود و از سال ۱۳۷۷ به صورت یک مرحله‌ای و برای پنج گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، زبان‌های خارجی و هنر به‌طور جداگانه برگزار میشود.
اوّلین کنکور ایران در سال ۱۳۴۸ برگزار شد و ۴۷٫۷۰۳ نفر داوطلب در آن شرکت کردند. سؤالات اوّلین دورهٔ کنکور، به صورت سؤالات جواب کوتاه طرّاحی شده‌بود. نفر اول در این کنکور مهدی حضرتی بود. آزمون سال ۱۳۹۸، پنجاه و یکمین آزمون کنکور ایران بود.
در چه کشورهایی کنکور برگزار میشود؟
علاوه بر ایران که راه ورود به دانشگاه از طریق کنکور است چند کشور در آسیا و اروپا نیز از این روش استفاده میکنند.
آسیا
1-کره جنوبی: شاید بتوان گفت در میان سراسر کشورهای دنیا، شبیه‌ترین شیوه به ایران برای ورود به دانشگاه متعلق به "کره جنوبی" است. کره جنوبی برای پذیرش دانشجو، در دومین پنجشنبه نوامبر هر سال کنکور برگزار می‌کند.
کنکور این کشور " سونن" نام دارد و از کنکور ایرانی طولانی‌تر است. برگزاری آزمون برای بیش از نیم میلیون دانش آموز کره‌ای تقریبا یک روز کامل طول می‌کشد و در میانه راه، به بچه‌ها برای نهار و استراحت یک ساعتی وقت می‌دهند.
حین برگزاری آزمون بانک‌ها و اداره‌ها موقتا تعطیل می‌شوند، اتحادیه‌ها و معترضین سیاسی حتی اعتصابات و تظاهراتشان را به تعویق می‌اندازند و ارتش از شلیک گلوله و عملیات‌های هوایی دست می‌کشد.
معابد این کشور هم والدین این دانش‌آموزان را به خود می‌بیند که حین برگزاری آزمون برای دعا، راز و نیاز و آرزوی موفقیت برای فرزندشان به معبد می‌روند.
از میان داوطلبانی که در این کنکور شرکت میکنند، ۲۰ درصد مجددا آزمون می‌دهند.
در کره جنوبی نزدیک به هفتاد درصد جوانان زیر ۳۵ سال، تحصیلات دانشگاهی دارند. این بالاترین نرخ تحصیلات دانشگاهی بین کشورهای توسعه یافته و دو برابر اقتصادی موفق مثل آلمان است.
نحوه طراحی سوالات هم اینگونه است که هر سال گروهی متشکل از حدود ۵۰۰ معلم از سرتاسر کره جنوبی انتخاب می‌شوند و به مدت یک ماه به مکانی نامعلوم در استان کوهستانی گنگوان منتقل می‌شوند. اعضای گروه حق ندارند از هدف این سفر با کسی حتی همسرانشان حرف بزنند و باید بهانه‌ای بتراشند.
هنگام ورود به کمپ طراحی آزمون، تلفن‌های همراهشان را تحویل می‌دهند و عملا به مدت یک ماه از ارتباط با دنیای بیرون محروم می‌شوند.
2-چین: "آزمون ملی ورودی کالج" که عموما تحت عنوان "گائوکائو"(Gaokao) شناخته میشود، آزمونی است که سالیانه در جمهوری خلق چین برگزار می شود.
متقاضیان می‌توانند پس از اتمام دوره دبیرستان برای ورود به دانشگاه در این آزمون شرکت کنند. البته این محدودیت سنی از سال ۲۰۰۱ میلادی برداشته شده است.
این آزمون‌ها در دوره‌ای ۲ یا ۳ روزه به مدت زمان ۹ ساعت برگزار میشود.
در سال ۲۰۰۶ میلادی یک رکورد در چین زده شد و ۹.۵ میلیون نفر متقاضی این آزمون‌ها شدند.
امسال این آزمون تحت تاثیر پاندمی "کووید-۱۹" قرار گرفت و آزمون ۲۰۲۰ یک ماه به تعویق افتاد و به ۷ و ۸ ژوئیه موکول شد.
3-ژاپن: در ژاپن سالیانه نوعی آزمون توسط دانشگاه‌های دولتی و برخی دانشگاه‌های خصوصی برگزار میشود که برای ورود به برترین دانشگاه‌های این کشور است.
از آنجا که این آزمون کلیدی برای ورود به بهترین‌های دانشگاه‌های ژاپن است، رقابت در آن بسیار سنگین است.
این آزمون در آخر هفته در اواسط ژانویه و به مدت دو روز برگزار میشود.
اروپا
اغلب کشورهای اروپایی مانند انگلیس نمره دیپلم را شرط پذیرش در دانشگاه می‌دانند. ولی کشورهایی در اروپا نیز هستند که کنکور برگزار می کنند.
ایتالیا و فرانسه: از آنجا که تحصیل در کشورهایی مثل ایتالیا و فرانسه رایگان است، همچون ایران برای ورود به دانشگاه کنکور برگزار میکنند. در مواردی گفته شده که کنکور فرانسه حتی از ایران هم سخت‌تر است. در کشوری مثل ایتالیا آزمونی مشابه کنکور در ایران برای دانشجویان خارجی برگزار میشود و شرط ورود به دانشگاه‌ها قبولی در این آزمون و گرفتن بورسیه ادامه تحصیل است.
ترکیه: در ترکیه تنها یک راه برای ورود به دانشگاه وجود دارد که همان کنکور است که تحت عنوان "آزمون جایابی دانشجوی کارشناسی" است.
3- اسپانیا: در اسپانیا آزمون‌هایی برای دسترسی دانشجویان به دانشگاه وجود دارد که اجباری نیست و دانشجویان می‌توانند به صورت داوطلبانه و اختیاری در این آزمون‌ها شرکت کنند. این آزمون‌ها بعد از دوره دبیرستان برگزار میشود و دانش‌آموزان باید شش امتحان کتبی ۹۰ دقیقه‌ای بدهند که در سه روز برگزار میشود.
این امتحان‌ها توسط دانشگاه‌های دولتی اسپانیا برگزار می شود و به دانشجویان این کشور اجازه دسترسی به سیستم دانشگاهی اسپانیا را می‌دهد.
4-روسیه: در روسیه دانش‌آموز باید یک سری امتحان را قبول شود تا وارد یک دانشگاه یا یک کالج حرفه‌ای شود. از سال ۲۰۰۹ میلادی، "USE" تنها شکل امتحانات فارغ‌التحصیلی در دبیرستان‌ها و اصلی‌ترین شکل امتحان برای قبل از ورود به دانشگاه بوده است.
دلایل حذف نشدن کنکور در ایران
طبق مصوبه مجلس، قرار است کنکور به تدریج حذف شود و معیارهای دیگری برای ورود به دانشگاه در نظر گرفته شود. همچنین بر اساس مصوبات مجلس و در راستای حذف تدریجی کنکور، معدل امتحانات نهایی سال سوم دبیرستان با تأثیر ۲۵ درصد به صورت مثبت و معدل امتحانات نهایی پیش دانشگاهی تأثیر ۵ درصد به صورت مثبت لحاظ میشود؛ که البته برای داوطلبان نظام آموزشی جدید معدل امتحانات نهایی برگزار شده در کلاس دوازدهم تأثیر ۳۰ درصدی به صورت مثبت را دارا می‌باشد.
البته همانطور که شاهد هستیم همچنان برگزاری کنکور تنها راه رسیدن به دانشگاه است هرچند که در بعضی از رشته‌ها در دانشگاه آزاد نیازی به دادن کنکور نیست اما همچنان برای رفتن به دانشگاه‌های دولتی و رشته‌های پرطرفدار باید از طریق کنکور وارد شد.
مافیای کنکور
داستان مافیای کنکور، داستان دیروز و امروز نیست و سال هاست از آنها سخن گفته میشود. آن‌هایی که طبق اظهارنظر‌های رسمی مسئولان، سالانه بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان درآمد دارند و همه وجودشان به برگزاری کنکور بسته است.
در حاشیه ماجرای «کنکور» مدت هاست از مافیای کنکور سخن گفته می شود. این که برگزاری کنکور مجالی برای چپاول میلیاردها پول توسط این سودجویان شده است.
یک معادله ساده در این ماجرا می گوید، این مافیا آن قدر قدرت دارد که برای جیب خود می تواند اجرای قانون را سال ها معطل نگه دارد. طبق قانون، آموزش و پرورش باید سال های قبل آزمون های مقاطع تحصیلی قبل از کنکور را به سطحی از استاندارد می رسانده که بشود کنکور را از میان برداشت.
مافیای کنکور در واقع موسساتی هستند که با انتشار کتاب های تست، آزمون های مشابه کنکور و کلاس های تقویتی، دانش آموزان را به سمت رشته هایی که شاید مورد علاقه شان نیست سوق می دهند و از این طریق درآمدی باورنکردنی بدست می آورند. باید اشاره کنیم که این درآمد به قدری بالا است که می شود که با آن تعداد زیادی شغل در کشور ایجاد کرد تا جوانان به کار مشغول شوند.
هر فردی که در کنکور شرکت کرده باشد میتواند بگوید که چه فشار و استرسی را در طول سال کنکور متحمل میشود فقط برای اینکه بتواند وارد دانشگاه شود و در رشته مورد علاقه خود به ادامه تحصیل بپردازد.
گاهی این فشارها و استرس‌ها به قدری زیاد میشود که دانش‌آموزان را به خودکشی می‌کشاند. متاسفانه در کنکور امسال شاهد خودکشی پسر نوجوانی بعد از کنکوربه علت اینکه آزمون را به خوبی پشت سر نگذاشته بود خود را از ساختمانی پرت کرد.
این تنها نمونه‌ای از عواقب این فشارهای روحی بر نوجوانان است آنها حتی در بعضی مواقع از سوی خانواده‌های خود تحت فشار هستند تا در رشته‌ای که مورد تایید آنهاست قبول شوند. و همه اینها به قیمت از دست رفتن بهترین سالهای عمر آنها تمام میشود.
با این تفاسیر همچنان اقدام موثر و درستی از سوی مسوولین صورت نگرفته و با اینکه سالها از حذف کنکور سخن به میان بوده تا به امروز هنوز شاهد برگزاری کنکور هستیم. همانطور که در گزارش از مافیای کنکور سخن گفته شد خیلی‌ها بر این باورند که این مافیای کنکور هستند که با نفوذ خود از حذف کنکور جلوگیری میکنند.
برخلاف کشور ما که در آن راه‌یابی به دانشگاه دشوارتر از خارج شدن از آن است در بسیاری از کشورهای پیشرفته خارج شدن از دانشگاه دشوارتر است و سطح علمی افرادی که از دانشگاه فارغ التحصیل می شوند بسیار حائز اهمیت‌تر است.
ما نیز باید خود را با استانداردهای جهان هماهنگ کنیم و برای اینکه بتوانیم کشور خود را به سوی پیشرفت هدایت کنیم بهتر است این تغییر را با اصلاح سیستم راه‌یابی به دانشگاه شروع کنیم و بیشتر توان خود را بر این بگذاریم که در دانشگاه دانشجوهای بهتری تربیت کنیم تا بتوانند در پیشرفت و آبادانی کشور تاثیرگذار باشند.
