به گزارش سایت خبری پُرسون، روز گذشته در کاخ گلستان، یکی از مهم‌ترین مجموعه‌های تاریخی ایران، ۳۱ حلقه فیلم متعلق به دوره قاجار کشف شد؛ فیلم‌هایی که احتمال می‌رود نخستین تصاویر ضبط‌شده در تاریخ ایران و سرآغاز سینمای ایرانی باشند. این کشف بزرگ می‌تواند به نقطه عطفی در شناخت تاریخ تصویری کشور تبدیل شود اما سال‌ها بی‌توجهی و کم‌کاری مسئولان باعث شده بود این گنجینه عظیم به عنوان «فیلم خام» رها شود و در معرض آسیب‌های جبران‌ناپذیر قرار گیرد.
کاخ گلستان و گنجینه‌ای که سال‌ها نادیده گرفته شد
کاخ گلستان، با بیش از ۶۱ هزار اثر تاریخی از جمله دوربین‌ها، نگاتیوهای شیشه‌ای، و فیلم‌های قاجاری، پس از “وینتور انگلستان” دومین آلبوم‌خانه مهم جهان است. اما متأسفانه، این مجموعه ارزشمند گویا بدون توجه کافی مسئولان، به حال خود رها شده است.
خانم آفرین امامی، مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان، در توضیح کشف این ۳۱ حلقه فیلم گفت: در جریان ساماندهی و حفاظت اشیای آلبوم‌خانه و بررسی جعبه‌های مربوط به حلقه‌های فیلم خام، این آثار شناسایی شدند.
وی تصریح کرد که بررسی و تشخیص دقیق محتوای فیلم‌ها نیازمند زمان و مطالعات کارشناسی بیشتری است.
بی‌دقتی و کوتاهی مسئولان و فرصتی که از دست رفت
در اینجا یک پرسش مطرح است که چرا این فیلم‌های تاریخی که می‌توانستند بخش مهمی از هویت تصویری ایران را تشکیل دهند، سال‌ها به عنوان «فیلم خام» باقی ماندند و به طور عملی در انبارها بدون رسیدگی نگهداری شدند؟
پاسخ این سؤال، تا حد زیادی به بی‌توجهی و عدم مدیریت مسئولان میراث فرهنگی باز می‌گردد.
از یک سو نبود بودجه کافی برای حفاظت و مرمت این آثار، و از سوی دیگر نبود برنامه‌های مدون و تخصصی برای مراقبت از فیلم‌های تاریخی باعث شد این حلقه‌های ارزشمند در این وضعیت نگهداری شوند.
می‌توان گفت در طی این سال‌ها، عدم وجود نیروی متخصص و تجهیزات لازم، در کنار بی‌توجهی به اهمیت بالای این میراث فرهنگی، زمینه را برای حلقه‌های فیلم خام نامیده شدن فراهم کرده است.
بسیاری از این حلقه‌های فیلم تاریخی در دنیا به علت رطوبت، حرارت نامناسب، نور و غفلت مسئولان دچار آسیب شده و امکان از دست رفتن بخش زیادی از محتوای آنها وجود دارد.
هشدار به مسئولان؛میراثی در خطر نابودی
این وضعیت، نه تنها نشانه‌ای از کم‌توجهی به گنجینه‌های ملی است، بلکه یک هشدار جدی برای مسئولان میراث فرهنگی محسوب می‌شود. میراث فرهنگی هر کشوری نیازمند مراقبت‌های ویژه و مدیریت دقیق است و این موضوع به ویژه برای آثار حساس و آسیب‌پذیر مانند فیلم‌های قدیمی اهمیت مضاعفی دارد.
اگر مسئولان بخش به سرعت اقدام نکنند، ممکن است این فیلم‌ها که بی‌شک جزو باارزش‌ترین اسناد تصویری تاریخ ایران هستند، به کلی از بین بروند. این امر علاوه بر خسارت به میراث فرهنگی، ضربه‌ای سنگین به پژوهشگران تاریخ، سینما و فرهنگ خواهد بود.
فرآیند زمان‌بر و پیچیده بررسی و مرمت
آفرین امامی به صراحت اعلام کرده است که بررسی این حلقه‌ها به زمان زیادی نیاز دارد و بدون مطالعات کارشناسی و امکانات تخصصی نمی‌توان به محتوای دقیق آنها دست یافت.
بررسی فیزیکی، مرمت آسیب‌ها، دیجیتال‌سازی و تحلیل محتوای این فیلم‌ها، فرایندی چندماهه و حتی چندساله است که مستلزم تخصیص بودجه و نیروی متخصص می‌باشد.
فقدان شفافیت و مسئولیت‌پذیری
نکته‌ای که در این میان بیشتر از همه نگران‌کننده است، نبود شفافیت و اطلاع‌رسانی مناسب از سوی مسئولان مربوطه است. جامعه فرهنگی و پژوهشی و اهالی رسانه حق دارند که بدانند چرا این میراث مهم تاریخی تا این حد مغفول مانده و چه برنامه‌ای برای حفاظت و بهره‌برداری از آن در نظر گرفته شده است.
مسئولان باید پاسخگو باشند که چگونه اجازه داده‌اند گنجینه‌ای به این ارزشمندی به حال خود رها شود و چه تدابیری برای جلوگیری از تکرار چنین قصوری اتخاذ خواهند کرد.
فرصتی برای اصلاح گذشته و برنامه‌ریزی آینده
کشف ۳۱ حلقه فیلم قاجاری در کاخ گلستان، علاوه بر ارزش تاریخی و فرهنگی، پیامی روشن به مسئولان میراث فرهنگی دارد؛ بی‌توجهی به این آثار باعث از دست رفتن سرمایه‌های ملی می‌شود.
اکنون که این گنجینه کشف شده است، زمان آن رسیده که مسئولان با جدیت و تعهد کامل، بودجه، نیروی متخصص و امکانات لازم را فراهم کنند و برنامه‌ای مدون برای حفاظت، مرمت و بهره‌برداری از این آثار تنظیم نمایند.
این میراث گرانبها باید در دسترس پژوهشگران و عموم مردم قرار گیرد تا نقش واقعی خود را در بازشناسی تاریخ و فرهنگ ایران ایفا کند، نه اینکه در انبارهای تاریک به فراموشی سپرده شود.
عمداً یا سهواً؟!
لطفا مسئولان پاسخ دهند که چرا در این مدت این حلقه‌های فیلم به عنوان فیلم خام نامیده شده است و در اینجا پرسشی دیگر هم مطرح است که آیا این اتفاق عمدا یا سهوا صورت گرفته؟
آیا احتمال این نبوده که اعلام بر خراب بودن حلقه‌های فیلم شود و در جهت خارج کردن آن از کاخ گلستان و در نهایت خارج کردن این میراث تاریخی از کشور اقدام شود؟
این گزارش با تأکید بر بی‌توجهی و کم‌کاری مسئولان، واقعیت‌های پشت پرده این کشف تاریخی را به روشنی بیان می‌کند و خواستار پاسخگویی و اقدام فوری از سوی متولیان است.
این بار، باید پرسید: چرا بی‌توجهی؟ و چه کسی پاسخگوی این غفلت تاریخی است؟
منبع: عصر صنعت
