نصب اسکافلد یکی از حساس ترین مراحل است که اشتباهات آن نه صرفاً هزینه بردار، بلکه می توانند فاجعه آفرین باشند. برای جلوگیری از اشتباهات نصب اسکافلد در هنگام ساخت و ساز کلیک کنید.
به گزارش سایت خبری پُرسون، تصور کنید در ارتفاع ۲۰ متری از سطح زمین، بر روی یک سازه موقت ایستاده اید و تنها چیزی که شما را از سقوط جدا می کند، چند لوله فلزی و تخته های چوبی است. این صحنه ای آشنا برای بسیاری از کارگران ساختمانی است، اما یک اشتباه کوچک در نصب اسکافلد می تواند به فاجعه ای جبران ناپذیر تبدیل شود. اسکافلد، یا همان داربست، یکی از ابزارهای حیاتی در پروژه های عمرانی است که ایمنی هزاران نفر را تضمین می کند.
با این حال، آمارها نشان می دهند که هر ساله هزاران آسیب و ده ها مرگ ناشی از اشتباهات در نصب اسکافلد رخ می دهد. طبق گزارش های اداره ایمنی و بهداشت شغلی ایالات متحده (OSHA)، جلوگیری از این حوادث می تواند سالانه از ۴۵۰۰ آسیب و ۵۰ مرگ جلوگیری کند و بیش از ۹۰ میلیون دلار صرفه جویی برای کارفرمایان به همراه داشته باشد.
در این مقاله، به بررسی بزرگترین اشتباهات نصب اسکافلد می پردازیم تا مهندسان عمران، پیمانکاران و کارگران بتوانند با آگاهی بیشتر، پروژه های خود را ایمن تر پیش ببرند. بیایید با نگاهی دقیق تر به این مسائل بپردازیم.
۱. عدم ارزیابی دقیق سطح و بستر نصب
پیش از آغاز عملیات نصب اسکافلد، یکی از اصولی ترین اشتباهات، صرف نظر کردن از بررسی دقیق سطح زیرین است. اگر بستر نصب نرم، لغزنده یا ناهموار باشد، بارگذاری اسکافلد و تردد افراد می تواند باعث نشست ناگهانی شود. در برخی پروژه ها در تهران، گزارش شده که زمین خاکبرداری شده قبل از تثبیت کافی، منجر به فرو رفتن پایه های اسکافلد در خاک شده است.
سازمان ایمنی اروپا توصیه می کند که سطح نصب باید تا حداقل نود درصد فشرده سازی را دریافت کند. این حذف مرحله ارزیابی سطح می تواند هزینه های اضافی ناشی از تعمیر یا تغییر موقعیت اسکافلد را نیز افزایش دهد، ضمن اینکه خطرات جدی ای برای ایمنی دارد.
۲. انتخاب اشتباه نوع اسکافلد یا تجهیزات مرتبط
نوع اسکافلد (مثلثی، چکشی، کاپلاک و …..) باید متناسب با ارتفاع، بار مورد انتظار، شرایط محیطی (باد، بارش) و نوع کار انتخاب شود. اشتباه در این انتخاب منجر به استفاده از اسکافلدی با ظرفیت باربری کمتر یا مقاومتی ناکافی می شود. برای مثال، در برخی پروژه های شمال کشور، استفاده از اسکافلد فلزی گالوانیزه در شرایط رطوبت بالا بدون پوشش مناسب باعث زنگ زدگی سریع و کاهش مقاومت شد. بنا بر آمار ارائه شده از فدراسیون بین المللی مهندسان عمران (FIDIC)، استفاده از اسکافلد نامناسب عامل ۲۵٪ از خرابکاری های ساختاری غیر قلابی بوده است. این اشتباه نه فقط ایمنی را خدشه دار می سازد، بلکه هزینه های اصلاحی جدی در پی دارد.
برای دریافت مشاوره انتخاب داربست مناسب پروژه خود و خرید اسکافلد باکیفیت می توانید به این صفحه مراجعه کنید.
۳. نصب نادرست یا نصب بدون تراز دقیق
حتی با اسکافلد مناسب، عدم توجه به تراز سطحی و موازی بودن پایه ها می تواند فاجعه ساز باشد. اسکافلدهایی که یکی از پایه هایشان کمی بلندتر نصب شود، به مرور با تکان و ناپایداری مواجه می شوند. تجربه کاران ساخت و ساز می گویند گاهی فقط نیم سانتیمتر اختلاف طول پایه ها باعث تمایل کلی ساختار می شود. اینجا جمله ای از داخل مقاله می گنجانیم:
«نصب اسکافلد بی تراز مانند راه رفتن روی تخته ای است که یک سرش فرو رفته – خسارت دیر یا زود، اما حتماً به بار خواهد آمد.»
حتماً قبل از نهایی کردن نصب، با تراز و ابزار دقیق، اندکی تنظیم انجام داده و پارامترهای تراز بودن را بازبینی کنید.
۴. استفاده از مصالح فرسوده یا آسیب دیده
گاهی تجهیزات اسکافلد از پروژه های قبلی جمع آوری و دوباره استفاده می شوند. اما اگر لوله ها یا بست ها ترک خورده، زنگ زده یا خمیده باشند، تحمل فشار لازم را ندارند. در یک تحقیق از انجمن مهندسی عمران آمریکا (ASCE)، حدود ۱۵٪ حوادث مرتبط با سقوط اسکافلد ناشی از استفاده مجدد ناامن از قطعات فرسوده بوده است. استفاده از مصالح جدید یا بازدید مکرر بخش های استفاده شده، به ویژه بعد از تغییر در شرایط آب و هوایی، امری حیاتی است.
۵. عدم تقویت یا ثابت سازی ضد واژگونی
به ویژه در ارتفاعات بیش از ۵ متر، خطر واژگونی اسکافلد جدی می شود. در چنین شرایطی، نصب مهار (bracing) جانبی یا استفاده از کفشک های ضد لغزش ضروری است. طبق استاندارد BS EN 12811، کلیه اسکافلدهایی با ارتفاع بیش از ۵ متر باید دارای مهار جانبی با فاصله استاندارد باشند. در غیر این صورت، باد یا بار ناگهانی می تواند ساختار را واژگون کند؛ اتفاقی که ضربه های جانی و مالی بزرگی به دنبال دارد.
۶. غفلت از آموزش و بازآموزی نیروها
تجهیزات بی نقص و نصب اصولی اگر توسط نیروی آموزش ندیده یا بی تجربه انجام شوند، باز هم خطرناک اند. برخی پیمانکاران به اشتباه تصور می کنند تیم نصب سرعتی و بدون آموزش، هزینه پروژه را کاهش می دهند. اما آمار OSHA (آمریکا) نشان می دهد که حدود ۶۰٪ از حوادث مرتبط با اسکافلد، ناشی از خطای انسانی بوده است. برنامه های منظم آموزش و بازآموزی، حتی با فیلم های کوتاه آموزشی یا آزمون های عملی، از همین حوادث ساده جلوگیری می کنند.
۷. عدم بررسی دوره ای پس از نصب
پس از نصب اسکافلد، تصور نکنید کار به پایان رسیده است. تغییرات محیطی مثل بارش باران، زمین لغزنده یا حضور مواد سنگین می تواند اسکافلد را در معرض خطر قرار دهد. بررسی های دوره ای، مثلاً روزانه یا هفتگی، برای اطمینان از استحکام اتصالات و سطح تکیه گاه الزامی اند. انجمن بین المللی ایمنی (ISSA) تأکید می کند که بازرسی روزانه، تا ۵۰٪ حوادث را کاهش می دهد.
در پروژه های عمرانی، نصب اسکافلد یکی از حساس ترین مراحل است که اشتباهات آن نه صرفاً هزینه بردار، بلکه می توانند فاجعه آفرین باشند. از ارزیابی دقیق سطح و بستر تا انتخاب اسکافلد مناسب، از نصب تراز و استفاده از تجهیزات سالم تا آموزش نیروها و بررسی های دوره ای، هر یک از این مراحل می تواند حکم حیاتی در حفظ ایمنی و بهره وری داشته باشد. با پایبندی دقیق به استانداردها و منابع معتبر و بازرسی مستمر، می توان ساختاری امن، پایدار و اقتصادی رقم زد.
منبع: گروه صنعتی تنها پولاد
