یک کارشناس مسائل آسیای میانه مطرح کرد؛
به گزارش سایت خبری پرسون، این یک قاعده کلی است که انحصار به دنبال خود فساد را نیز به همراه می‌آورد و این یکی از ویژگی‌هایی است که برای صنعت خودرو درنظر گرفته می‌شود. انحصار این صنعت را به نقطه‌ای رسانده است که خودروساز یقین دارد هر محصولی را تولید کند مردم مجبورند آن را بخرند. استمرار این شرایط هم باعث بی‌کیفیتی خودروهای داخلی شده و از سوی دیگر بر قیمت‌ها هم افزوده می‌شود. طی سال‌های اخیر کیفیت خودروها به‌تدریج افت کرده‌اند تا جایی که گلایه رهبر انقلاب را از وضعیت نامطلوب صنعت خودروی کشور به همراه داشته است.
با وجود قیمت‌های بالا و کیفیت نامطلوب، تولید به میزان تقاضا نیست و دو شرکت خودروساز اصلی کشور اعلام می‌کنند به دلیل ایجاد زیان انباشته توان تولید خودرو به‌اندازه رفع نیاز داخل را ندارند. درنتیجه عرضه و تقاضا باهم همخوانی نداشته‌اند و این صنعت مهم که در دوره‌ای پیشتاز سایر صنایع بوده، اکنون مجبور است با انبوهی از بدهی به قطعه‌سازان و با زیان شرایط را بگذراند.
قیمت‌گذاری دستوری و سرکوب قیمت‌ها توسط دولت یکی از اصلی‌ترین مشکلات خودروسازان طرح می‌شود که البته تمام آن نیست. مطمئنا مسئله بهره‌وری، اعمال تحریم‌ها و عدم نوآوری در این مسئله نیز مؤثر هستند.
اگرچه تحریم‌ها و خروج شرکت‌های رنو و پژو به زیان صنعت خودروسازی کشور بوده، اما انحصاری که مانع از واردات خودرو به کشور شده است هم نتوانسته به آن کمک کند. از سوی دیگر ممنوعیت واردات بر این انحصار افزوده و فضای رقابتی را از بین برده است.
مجلس در کمیسیون تلفیق، واردات ۶۰هزار خودروی سبک و سنگین را در سال آینده پیش‌بینی کرده است، اما درصورتی‌که این تعداد خودرو هم به کشور وارد شوند نمی‌توانند زخم عمیقی که انحصار بر بدنه صنعت خودرو کشور وارد کرده را بهبود ببخشد.
اگرچه طی سال‌های گذشته دولت حمایت بی‌چون‌وچرایی از صنعت خودروسازی کرده است و عده‌ای هم از این شرایط به نفع خود سود برده‌اند، اما همواره بازنده واقعی مردم بوده‌اند که در ازای پرداخت هزینه زیاد، محصولی با کیفیت پایین را خریداری کرده‌اند.
تحریم‌ها؛ فرصتی برای ایجاد انحصار در صنعت خودرو
فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو، درباره مشکلات انحصار در صنعت خودروی کشور گفت: انحصار عامل ایجاد و حفظ فضای رانتی و فساد در اقتصاد و صنایع است. انحصار عامل اصلی در حذف رقابت محسوب می‌شود. متأسفانه صنعت خودروی کشور چه به قصد ایجاد فساد و یا توسعه و رشد، به فضای انحصاری فعلی نزدیک شده است. طرح ارزش‌هایی با عنوان اشتغال‌زایی و ارزآوری باعث شد انحصار در صنعت خودروسازی تداوم پیدا کند.
وی اضافه کرد: متأسفانه با وجود انحصار گزارشات غیرواقعی و ارزش‌های غیرذاتی شکل می‌گیرند، کمااین‌که چنین مشکلاتی فقط شامل صنعت خودرو نمی‌شود و در بیشتر صنایع کشور چنین انحرافاتی در اقتصاد دیده می‌شود.
زاوه درباره جلوگیری از واردات خودرو به‌عنوان عاملی در ایجاد انحصار گفت: مشکل فعلی در داخلی یا خارجی بودن تأمین‌کننده‌های خودرو نیستند چون اگر واردات خودرو هم صرفا در اختیار چند فرد خاص قرار بگیرد بازهم فساد ایجاد می‌شود. اکنون فرصت واردات برای همه افراد فراهم نیست و اگر دروازه واردات در همین وضعیت هم باز شود، شرایط تفاوت زیادی نخواهد کرد. مسئله اصلی مدیریت غلط اقتصادی کشور است.
وی تحریم‌ها را فرصت مناسبی برای ایجاد انحصار در صنعت خودرو عنوان کرد و افزود: وجود تحریم بهانه خوبی است که ناکارآمدی‌ها به آن نسبت داده شود. به نظر می‌رسد تداوم تحریم‌ها خواسته بعضی از صنایع هم باشد، زیرا اگر تحریم‌ها لغو شوند دیگر چه توجیهی برای عدم خارج شدن خودروی ۲۰۶ و یا پژو ۴۰۵ از خط تولید می‌تواند وجود داشته باشد. وقتی برای صنعتی رانت در نظر گرفته می‌شود خسارت متبادر با آن به محصول بی‌کیفیت تبدیل می‌شود.
زاوه با اشاره به اینکه گرانی در بازار خودرو بازتابی از رفتار دولت در اقتصاد است، افزود: نمی‌توان با وجود نوع نگاه فعلی به مدیریت اقتصاد، امیدوار به بهبود شرایط بود. اهلیت در چنین فضایی بسیار مطرح می‌شود زیرا افراد ناکارآمد با کمک رانت مدیریتی را به عهده گرفته‌اند اما نتوانسته‌اند بدون هزینه مدیریت کنند. این مسئله در بیشتر دولت‌های قبلی هم دیده شده است. لذا در این شرایط نمی‌توان انتظار داشت فضای اقتصاد سالم بماند و درنتیجه تورم در بسیاری از کالاها دیده می‌شود.
وی در پاسخ به این سؤال که چرا با ایجاد انحصار، صنعت خودرو بازیان انباشته روبه روست گفت: دولت قیمت خودرو را از درب کارخانه سرکوب کرده است درنتیجه به‌مرورزمان صنعت خودروسازی با زیان انباشته روبه رو شد. هدف اصلی در این صنعت سودآوری نیست بلکه بیشتر به دنبال ارزش‌گذاری برای اهدافی که برایشان درنظر گرفته شده، رفته‌اند.
بی‌اعتنایی خودروسازان به تحولات روز دنیا
بابک صدرایی دیگر کارشناس خودرو با اشاره به اینکه صنعت پیشرفته در قالب رقابت ایجاد می‌شود، گفت: صنعت خودروسازی کشور همچون فرزند لوسی است که دولت سال‌ها از آن حمایت‌های بی‌حدواندازه‌ای کرده است درحالی‌که باید در کنار حمایت از آن راندمان نیز طلب می‌کرد. درواقع هر کالایی که تولید می‌شود، مصرفی نیست و نباید اسم هر تولیداتی را خودرو گذاشت.
وی تصریح کرد: خودرویی که دارای استانداردهای روز جهانی نیست و کشورهای همسایه هم آن را خریداری نمی‌کنند، فقط نام خودرو را می‌تواند یدک بکشد. باید محصول در فضای رقابتی وارد شود درغیر این‌صورت چگونه می‌تواند با شرکت‌های دیگر در دنیا رقابت کند.
صدرایی بابیان اینکه انحصار در خودروسازی کشور فاجعه به بار آورده است، افزود: شرکت‌های داخلی به تحولات روز در این صنعت بی‌اعتنا هستند. این شرکت‌ها در صورت وجود رقابت به خاطر بقای خود مجبور به پیشرفت بودند. صنعتی که تولیدات سال‌های گذشته آن کیفیت بهتری از تولیدات فعلی آن دارد درواقع ورشکسته است. وی با اشاره به اینکه وجود رانت و مافیا در صنعت خودرو، باعث منتفع شدن عده‌ای شده است، افزود: ما انتظار واردات یک‌میلیون خودرو به کشور را نداریم زیرا مانند کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دارای درآمدهای نفتی نیستیم و بازار مصرفی گسترده‌تری نسبت به آن‌ها داریم.
اگر جلوی واردات با بهانه حمایت از تولید داخل و جلوگیری از خروج ارز از کشور گرفته شده است، صنعت ورشکسته‌ای روی دست دولت مانده است که به اقتصاد ملی و امنیت ضربه می‌زند. این کارشناس خودرو در پایان با تأکید بر اینکه تولیدات غیراستاندارد مصرف سوخت بنزین را افزایش داده است، افزود: اگر بخشی از تولیدات ناکارآمد و از رده خارج جای خود را به ماشین‌های استاندارد وارداتی می‌دادند هم مصرف سوخت کاهش پیدا می‌کرد و هم آمار تصادفات و خرابی‌های خودرویی کمتر می‌شد.
منبع: رسالت