طرح جوانی جمعیت

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت و خانواده وزارت بهداشت گفت: حجم جمعیت سالمند ما به سرعت در حال افزایش است. در سال 95، 7 میلیون و 460 هزار سالمند داشتیم که این رقم امسال به 8 میلیون و 400 هزار رسیده است به این معنا که در یک بازه زمانی 5 ساله حدود 16 درصد به آمار سالمندان کشور اضافه شده است.
کاهش نرخ فرزندآوری، روبه‌رو شدن با بحران سالمندی و پیری جمعیت، تمایل نداشتن جوانان برای ازدواج، هزینه‌های سنگین فرزندآوری و مراسم ازدواج، در دسترس نبودن پرداخت تسهیلات مناسب به خانواده‌ها برای استقبال از فرزندآوری و غیره همگی چتری از مشکلات هستند که بر سر جوانان و خانواده‌ها باز شده است؛ مشکلاتی که با به میان آمدن یک طرح قرار بر بهبودی و رفع آنان است.
قانون حمایت از جوانی جمعیت به رغم ایرادهای قابل توجهی که دارد، ابلاغ شد. منتها بحث مهمی که در ارتباط با این قانون قابل توجه است، موضوع عدم تاثیرپذیری تشکیل خانواده و نهایتا بحث فرزندآوری از طریق قانون است.
برای نخستین‌بار قانونی را برای حمایت از فرزندآوری در اختیار داریم که با تاخیر هفت ساله از سیاست‌های کلی جمعیت تصویب شده و با رویکرد تخصیص مشوق‌های اقتصادی درصدد اعطای تسهیلات مالی برای افزایش فرزندآوری زوجین ایرانی است.
قانون «جوانی جمعیت و تعالی خانواده» هفته گذشته با ۷۴ ماده از سوی شورای نگهبان به تایید رسید؛ برخی جمعیت‌شناسان هدفگذاری کلی این قانون را «رفع موانع فرزندآوری» می‌دانند این در حالیست که اغلب مواد قانون مذکور که به صورت مشوق دیده شده، ناظر به بانوان شاغل و دانشجوست، حال آنکه تنها حدود ۱۵ درصد بانوان کشور «شاغل» و درصد بالایی که «خانه‌دار» و به هدف فرزندآوری نزدیک‌ترند، کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند.
یکی از اقدامــاتی که در مجلــس فعلــی در حــوزه قانونگذاری صورت می‌گیرد، ارجاع طرح‌ها و لوایح به طریقه اصل 85 قانون اساسی است. اصل 85 قانون اساسی در شرایطی که ضرورت دارد و مجلس گرفتار برنامه‌های طولانی باشد و وقت رسیدگی به طرح یا لایحه‌ای را نداشته باشد، تصویب یک طرح یا لایحه را می‌توان برابر اصل 85 به کمیسیون تخصصی آن طرح و برنامه داد و در آن کمیسیون بدون آنکه در صحن علنی مجلس مسئله مطرح شود، به صورت آزمایشی و برای مدت معینی تصویب می‌شود و در مجلس کلیات آن به تصویب می‌رسد.
بالاخره طرح «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» از تصویب نهایی شورای نگهبان گذشت و برخی اصولگرایان اظهار امیدواری کردند که با این طرح شاهد وفور جمعیت باشیم و حتی منتظر ۴ یا ۵ فرزند نیز هستند. طرحی که ۷۴ ماده و ده‌ها بند و تبصره دارد.
حدود سه دهه است که مؤلفه‌های ساختار جمعیتی کشور روند نزولی به خود گرفته و سالخوردگی جمعیت آغازشده و اکنون نرخ باروری زیر حد جایگزینی است و پیش‌بینی‌شده در فاصله سال‌های ۱۴۱۵ تا ۱۴۲۰ نرخ رشد جمعیت به صفر برسد و پس‌ازآن منفی شود.
تایج تحقیقات اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، حکایت از فاجعه‌ای بدتر از تمامی پیش‌بینی‌ها و پژوهش‌های حوزه جمعیتی کشور دارد. نتایج و آمار و ارقامی که از چندین سال پیش تاکنون، کارشناسان حوزه جمعیت و از میان مسوولان کشور، تنها رهبر معظم انقلاب نسبت‌به آن هشدار داده بودند اما متاسفانه شاهد عدم توجه نهادهای مسوول و افراد ذی‌ربط بوده‌ایم؛ حال نتیجه عدم اجرای قوانین و سیاست‌های جمعیتی به اتفاقی عجیب یعنی نزول نرخ رشد کشور به کمتر از یک درصد آن هم برای اولین‌بار در تاریخ ایران، منجر شده است.
مسئول امروز زنان در مرکز مطالعات راهبردی ستادکل نیروهای مسلح گفت: مشوقهای فرزندآوری بسیار ضروری هستند اما در کنار این مشوق ها ما بیش از هر چیزی نیازمند فرهنگسازی در میان زوجین هستیم.

«طرح جوانی جمعیت» از آن طرح‌هایی است که پیچ وخم زیادی را در مسیر تصویب طی کرده است و همچنان منتظر تائید شورای نگهبان است که در صورت عدم تائید، ما را با بحران جمعیتی روبه رو خواهد کرد.

رئیس اداره ژنتیک وزارت بهداشت با اشاره به طرح جوانی جمعیت ایراداتی به آن اضافه کرد و افزود: ما از توسعه و رشد جمعیت حمایت می‌کنیم زیرا این موضوع برای جامعه مهم و حیاتی است اما جمعیتی سالم است که بتواند جامعه را به سمت تعالی سوق دهد.
مدیرکل دفتر توسعه اجتماعی جوانان، در خصوص طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده گفت: معاونت جوانان نیز در تدوین این طرح نقش داشت و تلاش کردیم در آن به حمایت از زوج‌های جوان و ترغیب به فرزندآوری توجه شود.
طرح جوانی جمعیت که اسفندماه سال ۹۹ در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، به دلیل اشکالات و ایرادات فراوان از سوی شورای نگهبان رد شد و همچنان سرانجام نامعلومی دارد.