تهران قدیم

ادای نذر در قریه کن تاریخچه‌ای طولانی دارد و حتی به قبل از دوره‌ای برمی‌گردد که مردم به فرحزاد می‌رفتند و از آنجا با پای پیاده یا الاغ کرایه‌ای خودشان را به امامزاده داوود(ع) می‌رساندند.
جماعت لوطی‌ها برای خود مرام‌نامه‌ای نانوشته مبتنی بر نکات اخلاقی و انسانی داشتند. در تهران قدیم، لات‌هایی که توبه می‌کردند و تغییر و تحولی در زندگی‌شان ایجاد می‌شد نیز با بازگشت به مرام لوطی‌گری، خود را ملزم به رعایت این موازین، اصول فتوت و جوانمردی می‌دانستند.
محرم و صفر که می‌شد انگار از دنیا و متعلقاتش دست می‌کشیدند. آنها را می‌دیدی که اگرچه رخت و لباس‌شان با ظاهر معمول هیئتی‌ها فرق دارد اما پیش از دیگران پای کار آمده‌اند تا چراغ هیئت روشن بماند. لوطی‌ها پای ثابت برپایی تکایا بودند و در همین هیئت‌ها بود که توبه کرده و مسیر دیگری در پیش می‌گرفتند.
از زمانی که تهران ردای پایتختی پوشید تا وقتی که کرکره نخستین رستوران آبرومند شهر بالا برود، حدود ۱۵۰سال طول کشید. بعد از آن کم‌کم رستوران‌های دیگر در نقاط مختلف شهر به‌ویژه محدوده بازار کسب‌وکارشان را راه انداختند و ویژگی آنها این بود که در آنها شبیه رستوران‌های اروپایی غذا روی میز سرو می‌شد.
عابدین‌سیاه، یکی از لات‌های معروف شهرری بود که در یک بازه زمانی نسبتاً کوتاه به لحاظ رفتاری و اخلاقی متحول می‌شود و به‌عنوان فردی انقلابی به حلقه یاران و افراد مورد اعتماد شهید بهشتی می‌پیوندد.
صد سال قبل اولین کتابخانه‌ رسمی ایران در میدان بهارستان با هدف ایجاد مرکزی علمی برای نمایندگان مجلس در راستای ایجاد حکومتی جدید و نگهداری مکتوبات و اسناد تاسیس شد.
کاباره‌ها در دوره پهلوی و ابتدای کارشان عشرتکده افراد متمول بودند، اما چیزی نگذشت که به پاتوق سیاسیون مبدل شدند و بسیاری از تصمیمات ریز و درشت ممکلت در همین مکان‌ها گرفته می‌شد.
تهران قدیم را به نوعی می‌توان مهد و محل ظهور اغلب ورزش‌های امروزی کشور دانست. ساخت اولین استادیوم ورزشی در باغ‌های امجدالوزرا یا آموزش کلاس‌های ژیمناستیک و شمشیربازی در دارالفنون و همچنین شنا در چال‌حوض‌های حمام‌های عمومی، دلیل محکمی برای این ادعاست.
عادت نامگذاری مردمان قدیم تهران بسیار جذاب و جالب بود. آنها بر اساس آنچه می‌دیدند و حس می‌کردند برای هر چیزی نام انتخاب می‌کردند. گاهی این نام‌ها جذاب و شیرین و گاهی عجیب و تأمل‌برانگیز است.
یکی از کهن‌ترین یادگاری‌های تهران قدیم را باید در دل بازار نو تهران و در سرای ماشاءالله‌خان کنونی جست‌وجو کرد؛ دیواری کاهگلی متعلق به دوران شاه‌طهماسب صفوی و به طول چند متر که از حدود ۵ قرن پیش به یادگار مانده است. پس از ساخت این دیوار محافظ بود که هسته اولیه تهران امروز به تدریج شکل گرفت.
همه ما حداقل یک بار آرزو کرده ایم که کاش می‌توانستیم به گذشته برویم و چیز‌هایی که در فیلم‌ها دیده یا در کتاب‌ها خوانده ایم را در واقعیت ببینیم. اما متاسفانه چیزی به عنوان سفر در زمان وجود ندارد.