یادداشت وارده؛
به گزارش سایت خبری پرسون، سیامک کاکاوند دکترا معماری و پژوهشگر در حوزه شهر سازی در یادداشتی اختصاصی برای پرسون نوشت: طرح های شهری با عنایت به پیچیدگی ها و کثرت مولفه های کیفی نیازمند تدوین اسناد شهر سازی و معماری جامع به منظور تبیین و تعیین تکلیف طیف گسترده موضوعات مرتبط هستند. در حال حاضر به نظر می‌رسد در حوزه طراحی نماهای شهری مبانی نظری به‌صورت مدون و مکتوب در یک سند قانونی و قابل‌اتکا تدوین نگردیده است و کلیت موضوع صرفاً از طریق ضوابط و مقررات محدود پیگیری می‌گردد که به دلیل گسترگی مؤلفه نیازمند توجه و تولید محتوا به لحاظ علمی و اجرایی است.
موضوع هویت و توجه به ویژگی‌ها و ارزش‌های معماری گذشته کشور و تکالیف و احکام طرح‌های فرادست در خصوص هویت مند سازی منظر شهرها، موضوع خوانایی و تشخص فضاهای شهری کیفیت گرایی و توجه به زمینه‌ای ارزشمند شهرها، مجموع ضوابط و مقررات مرتبط با ایمنی نماهای شهری، موضوعات اقتصادی و بهره‌برداری از فناوری‌های نو و همچنین بسیاری دیگر از موضوعات از مؤلفه‌های مغفول در طراحی نماهای شهری می‌باشند.
مبانی نظری قابل‌اتکا ضمن احصا مجموعه این مؤلفه‌های می‌بایست تعارضات موجود را حل‌وفصل و نحوه حصول و دستیابی به هریک از موضوعات را و جایگاه و نحوه طراحی و چیدمان آن را در شهر برای طراحان و ارزیابان طرح‌ها به‌روشنی و وضوح تبیین و شناسایی نماید. در وضعیت موجود نسبت به زمینه‌های شهری نظیر انواع خیابان‌ها و گذر ها، میدان‌ها، بزرگراه‌ها، عرصه‌های طبیعی و سبز در شهرها، نحوه طراحی هم‌جواری‌ها بی‌توجه بوده و کیفیت گرایی به‌عنوان یک رویکرد در ساختار مداخله موجود تعریف‌نشده و متکی بر دانش و تجربه شخصی مدیران و کارشناسان است.
در واقع شفافیت و خوانایی در فقدان مبانی نظری وجود ندارد و تعریف مؤلفه‌های مختلف در قالب یک طرح و برنامه مشخص و معین قابل‌شناسایی و تصمیم‌گیری نیست.
از طرف دیگر کمیته‌های پیش‌بینی‌شده فاقد معیارها و شاخص‌های لازم به‌منظور انتصاب، ارزیابی‌های مرتبط بر عملکردها می‌باشند لذا کارکرد کمیته‌ها از جهات متعدد موردانتقاد و اعتراض واقع می‌گردد. جایگاه قانونی و حقوقی کمیته‌ها مشخص و معین نیست و نحوه ارزیابی طرح‌های معماری نما های شهری برای طراحان و حرفه مندان مشخص و معین نیست.
فقدان مبانی نظری جامع بر عملکرد کمیته‌ها و فرایندهای ارزیابی تأثیر می‌گذارد و موجب توسعه و تسریع برخوردهای شخصی و سلیقه‌ای در ارزیابی‌ها می‌گردد.
از دیگر مؤلفه‌های مغفول فقدان نظام اجرایی و نحوه عملیاتی نمودن موضوعات موردتوجه در طراحی نماهای شهری است در کنار اجزاء پیش‌گفته پیش‌بینی نظام اجرایی و پی جویی راهکار اجرا پروژه‌های خاص از الزامات ارتقاء و بهبود وضعیت موجود است. به‌مانند دیگر اسناد شهرسازی و معماری سند طراحی نماهای شهری نیازمند پیش‌بینی ساختاری است که حسب اقتضائات، الزامات، آخرین پژوهش‌ها و تحقیقات و همچنین ایده و پیشنهادها مناسب و مؤثر تغییر و تحول نموده و به‌سوی وضعیت مطلوب هدایت‌گردد که در حال حاضر این ساختار وجود ندارد و موضوع طراحی نماهای شهری در غفلت و بی‌توجهی مجموعه این موضوعات مدیریت و ساماندهی وضعیت مغشوش و نابسامان نماهای شهری را پیگیری می‌نماید. بنابراین شایسته است به‌منظور تبیین نظام جامع به مجموعه مؤلفه‌ها و اجزا مذکور توجه نموده و با چیدمان منطقی و معقول این اجزا در کنار یکدیگر به شناسایی نظام جامع و منسجم در راستای ارتقاء و بهبود طراحی معماری نماهای شهر اقدام نماییم.
طراحی صرف یک بنا و فقدان توجه به مقیاس کلان و شهر موجب اغتشاش و نابسامانی در طراحی نماهای شهری می‌گردد.
حجم عظیم تحولات دنیای مدرن و تغییرات شتابان و لجام‌گسیخته در فقدان طرح‌ها و برنامه‌های کارآمد، جامع، پاسخگو و منعطف موجبات هرج‌ومرج و آشفتگی‌های چندجانبه در تمام عرصه‌ها من‌جمله کالبد و منظر و نماهای شهری می‌گردد لذا وجود طرح و برنامه‌های جامع و منعطف و قابل‌اتکا، لازم و ضروری است.
کشور ایران و شهر تهران به دلیل مشکلات عدیده و ریشه‌دار مدیریتی و اجرایی فرصت‌های فراوان را در خصوص کیفیت گرایی و حفظ ارزش‌ها و ثروت‌های در تمام وجوه من‌جمله کالبد ، منظر و نماهای شهری ازدست‌داده است لذا پیشنهاد نظام جامع که رافع پاره‌ای از مشکلات باشد لازم و ضروری است.
شرایط کشور موضوع شفافیت،نظارت‌پذیری،مشارکت و پایش موضوعات را بیش‌ازپیش تأکید می‌نماید.
سامانه‌ها و زیرساخت‌های مکانی با توجه به قابلیت‌ها از مهم‌ترین ابزارهای تأثیرگذار می‌باشند. به نظر می‌رسد شرح خدمات تهیه طرح باید تغییر نموده و طراحی این ابزارها هم‌زمان با تهیه مفاد نظری و علمی مطمح نظر مدیران شهری قرار گیرد.
اسناد موجود به لحاظ نظری و راهبردها و راهکارهای اجرایی بسیار ضعیف و نارسا بوده و ساختار و تشکیلات نظارت‌پذیر باید جایگزین وضعیت موجود گردد.
احکام و تکالیف متعدد و متنوع از مقیاس کلان تا خرد بر مدیریت و ارتقاء کیفیت منظر و نماهای شهری تأکیددارند لیکن مدیریت ناکارآمد و ضعیف شهر علی‌رغم حجم عظیم تکالیف و سابقه طولانی و قابل‌اتکا تهیه و اجرای طرح‌های توسعه شهری ناتوان از تأمین اهداف و تکالیف است.
با تحلیل طرح‌ها فرادست،مکمل و فرودست و موضعی و موردی(خرد مقیاس) به‌وضوح مشخص می‌گردد کلیه موضوعات دارای اسناد شهرسازی به فراخور موضوع و توان متولیان می‌باشند لیکن متأسفانه موضوع نماهای شهری در فقدان سند قابل‌اتکا و در قالب ابلاغ ضوابط عام و محدود پیگیری می‌گردد و کمیته‌های موجود در فقدان سند علمی و قانونی ملاک عمل به‌صورت سلیقه‌ای و مبتنی بر تجربه اعضاء در سطح مناطق شهر تهران فعال هستند که خود موجب سردرگمی و بازتولید اغتشاش می‌گردد لذا تولید سند علمی و قانونی از مهم‌ترین الویت ها است.
به‌منظور پاسخ به حجم عظیم انتظارات و نیازها در خصوص تحقق مؤلفه‌های کیفی در نماهای شهر تهران عملاً هیچ اقدامی صورت نگرفته است. علی‌رغم وجود اسناد و مطالعات علمی و تخصصی کافی به نظر می‌رسد در سند مذکور در بخش مبانی نظری موضوعات به‌صورت مجزا باید منعکس گردند و تعیین اهداف و راهبردهای برای هر مؤلفه و پیشنهاد اجرایی در بخش برنامه اجرایی و نقشه‌های پهنه‌بندی می‌تواند مداخله مؤثر را ترسیم و تجسم نماید.
با توجه به اهمیت و ضرورت توجه به مقولات نظیر مشارکت،نظارت‌پذیری ،شفافیت ،تحقق‌پذیری و پایش طرح‌ها در بخش سند قانونی نظیر مؤلفه‌های کیفی باید موردتوجه قرار گیرند و اهداف و راهبردهای لازم منعکس و تشکیلات مسئول مشخص گردند و در بخش اجرا با توجه و تأکید لازم در ساختار طرح جامع تعریف و ایجاد گردد.
منبع: پرسون