چالـش های پیدا و پنهان یارانــــه

اصلاح نظام یارانه‌ای کشور از هفته پیش کلید خورد و پس از آن یارانه نقدی 300 و 400 هزار تومانی بر اساس دهک‌بندی صورت گرفته از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی پرداخت شد.
تصویر چالـش های پیدا و پنهان یارانــــه

به گزارش سایت خبری پرسون، همزمان با این اتفاقات قیمت 4 قلم کالای اساسی نیز با مجوز دولت افزایش یافت تا دولت سیزدهم بتواند آنچه جراحی اقتصادی گفته می‌شود اجرایی کند. البته این سیاست دولت با انتقاداتی همراه بود، به طوری‌که برخی از کارشناسان شرایط کنونی را برای اجرای این تغییرات مناسب ندانسته و معتقدند نبود بانک اطلاعاتی کامل باعث می‌شود تا شاهد فشار مضاعف بر دهک‌های میانی جامعه باشیم.

موضوعی که با فراهم شدن امکان استعلام از وضعیت دهک‌بندی‌ها مشکلات این طرح نمایان شد، اگرچه عبدالملکی در این خصوص از تلاش وزارتخانه متبوع خود برای بررسی مشکلات افرادی خبر داده که یارانه دریافت نکرده‌اند، اما این پایان ماجرا نبوده و با شدت گرفتن اعتراضات به روند دهک‌بندی‌ها حتی رئیس‌جمهور نیز روز گذشته در جلسه ستاد تنظیم بازار دستور داده که یارانه نقدی تمامی افرادی که پیش از این دریافت کننده یارانه کمک معیشتی بوده‌اند پرداخت شود. موضوعی که حتی کار به نمایندگان مجلس نیز کشیده شده و بر لزوم اصلاح و تغییر دهک‌بندی‌ها تاکید کرده‌اند.

عدم همخوانی دهک‌بندی‌ها با واقعیت

بر اساس این گزارش پس از فراهم شدن زمینه استعلام از وضعیت دهک‌بندی‌ها بازار انتقادات و واکنش‌ها نسبت به چگونگی تقسیم بندی و اطلاعاتی که وزارت کار از آن استفاده کرده حسابی داغ شد به گونه‌ای‌که در برخی از موارد بازنشستگانی که حقوق دریافتی آنها در خوش بینانه‌ترین حالت 3 میلیون تومان است در دهک دهم یعنی ثروتمندان قرار گرفته است.

این در حالیست که اغلب افرادی که یارانه آنها قطع شده با این اعلام مواجه شدند که در دهک دهم قرار دارند در حالی که شرایط آنها طوری نیست که در دهک ثروتمند قرار داشته باشند، برخی فقط درآمد کارمندی داشته و خانه و خودروی آنها در سطح معمولی است و حتی در حال حاضر خودرویی نداشته و درآمد چشمگیری هم ندارند. در این رابطه فردی گفته که بازنشسته و حقوق‌بگیر تامین اجتماعی و جزو حداقل‌بگیران است، ماهانه چهار میلیون تومان حقوق دارد.

مستاجر است، املاک و ماشین هم ندارد، از هفت نفر اعضای خانوار، یکی از فرزندان صاحب خودرو است و فرزند دیگر مهماندار هواپیماست که شغل او ایجاب می‌کند در سفرهای خارجی باشد، بر این اساس یارانه خانواده او قطع شده است و در دهک دهم طبقه بندی شده‌ است، همچنین فرد دیگری که در استعلام به وی اعلام شده جزو دهک دهم است می‌گوید بازنشسته‌ای با حداقل درآمد و کمتر از 1. 5 میلیون تومان حقوق در ماه است.

شخص دیگری نیز گفته که بازنشسته است با درآمد حدود 3. 6 میلیون تومان درماه ولی در دهک پردرآمد دسته بندی شده و یارانه وی قطع شده است. خانمی گفته است خانه ندارد ولی به نام همسرش خانه‌ای دارند که در حال پرداخت اقساط آن است، در عین حال برای سایر هزینه‌ها از وام استفاده کرده و کل دریافتی او نزدیک به پنج میلیون تومان است در حالی که همسر او در خرج خانواده هیچ کمکی ندارد و در دهک دهم نیز طبقه بندی شده‌اند، او سوال کرده که آیا وضع او از 85 میلیون ایرانی بهتر بوده است.

فردی هم اعلام کرده که در دهک دهم قرار گرفته‌اند ولی مستاجر هستند و سرپرست خانوار نیز به دلیل دیابت، 70 درصد بینایی خود را از دست داده است و نمی‌دانند بر اساس کدام معیار در بین ثروتمندان قرار گرفته‌اند.

دستور رئیس‌جمهور برای پرداخت یارانه نوبت اول

پس از انتشار این اعتراضات رئیس‌جمهور دستور پیگیری را صادر کرد و حتی معاون اول دولت نیز از نزدیک در جریان پاسخگویی‌ها قرار گرفته است، از سوی دیگر روز گذشته سید ابراهیم رئیسی در جلسه ستاد هماهنگی اقتصادی دولت به سازمان برنامه و بودجه و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دستور داد کمک‌معیشتی ماه اول به حساب تمامی افرادی که تا ماه قبل مشمول دریافت یارانه بوده، اما در این مرحله کمک معیشتی دریافت نکرده‌اند و متقاضی تجدیدنظر در دهک‌بندی فعلی هستند، واریز شود.

رئیس‌جمهور در این جلسه گفت: اصل بر اعتماد به خوداظهاری مردم است لذا مبلغ کمک‌معیشتی ماه اول، به حساب این افراد نیز واریز شود تا به‌محض تأیید درخواست متقاضیان از سوی دستگاه‌های مسئول، این مبلغ توسط آنها قابل برداشت گردد و در ماه‌های آتی نیز همانند سایر مشمولان، بتوانند مبلغ کمک‌معیشتی را دریافت کنند.

رویه پرداخت یارانــه معیشتی اصلاح شود

از سوی دیگر با تشدید واکنش‌ها و نگرانی‌هایی که از سوی برخی از خانواراها مطرح شده نمایندگان مجلس نیز خواستار اصلاح رویه پرداخت یارانه معیشتی شده‌اند، در این رابطه رحمت ا... نوروزی در جلسه علنی دیروز مجلس شورای اسلامی در تذکری شفاهی خطاب به رئیس‌جمهور، وزیر تعاون و رئیس سازمان برنامه و بودجه، گفت: یارانه مردم نه تنها افزایش پیدا نکرده، بلکه یارانه بازنشستگان اعم از کارگران و فرهنگیان شاغل در این چند روز حذف شده است. باید در این شرایط 90 درصد یارانه‌بگیر باشند در حالی که اینگونه نیست و رویه‌ها باید اصلاح شود.

ملک ملاک دهک بندی نیست

در حالیکه انگشت اتهام تمامی معترضان و نمایندگان مجلس در خصوص بی‌نظمی و رویه نامناسب دهک‌بندی‌ها متوجه حجت ا... عبدالملکی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی است و حتی بیم آن می‌رود تا زمزمه استیضاح او از سوی مجلس که پیش از این نیز مطرح شده بود قوت بگیرد. این عضو کابینه سیزدهم معیار دهک‌بندی خانوار شامل مواردی همچون خودرو، گردش مالی و سودهای بانکی دانسته و تاکید کرده ملک و خانه افراد جزو ملاک‌های دهک‌بندی قرار نداشته است.

وی با بیان اینکه ارز 4200 تومانی، سالیانه 400 هزار میلیارد تومان از سرمایه کشور را مصرف می‌کرد، گفت: این میزان به پنج بخش تقسیم می‌شد. بخشی از این 400 هزار میلیارد تومان به جیب دلالان، بخشی به جیب قاچاقچیان، بخشی به سفره خارجیان، بخشی از آن به جیب تولیدکنندگان خارجی و بخش پنجم به جیب مصرف کنندگان می‌رسد.

وی افزود: همان بخش پنجم هم به صورت کاملا نامتوازن به جیب مردم می‌رفت و کسی که بیشتر مصرف می‌کند بهره بیشتری می‌برد. در این طرح ما ارز را به نرخ آزاد حساب می‌کنیم و صد درصد این 400 هزار میلیارد تومان را به مردم می‌دهیم. وی افزود: دو گروه داریم که می‌توانند اعتراض کنند؛ اول گروه‌هایی که یارانه 45 هزار تومانی دریافت نمی‌کردند و به طور کلی در داده‌های رفاهی نبودند. همان‌طور که می‌دانید این داده‌ها از سال 93 ثبت نام جدید انجام نشده است.

گروه دوم کسانی هستند که یارانه 45 هزار تومانی را دریافت می‌کردند ولی یارانه جدید را دریافت نکردند که آنها هم از چند طریق می‌توانند اعتراض خود را ثبت کنند. وزیر کار در مورد معیار دهک‌بندی خانوار گفت: معیار دهک‌بندی خانواده‌ها برای یارانه کمک‌معیشتی مجموعه‌ای از متغیرهای اقتصادی و مالی همچون خودرو، گردش مالی و سودهای بانکی است و ملک و خانه افراد جزو ملاک‌های دهک‌بندی نیست.

همچنین برای دهک‌بندی کل گردش مالی خانواده را در نظر می‌گیریم و درآمد فرزندان خانواده که شاغل هستند و درآمد دارند، ملاک است. این مقام مسئول در رابطه با دلایل دهک‌بندی‌ها گفت: در این دهک‌بندی‌ها اولا ملک به ارزش آن در نظر گرفته نشده است ثانیاً تراکنش‌های مالی طی چند سال در نظر گرفته می‌شود. عبدالملکی تصریح کرد: از اعتراض که حرف زده می‌شود به دلیل ناآگاهی از ملاحظات اقتصادی سامانه است. مثلاً از یک خانواده دو نفر جدا شدند و درآمد و خودروی جداگانه دارند که سامانه این را متوجه نشده که آن هم با اعتراض قابل رفع است. یا مثلا گردش حسابی وجود دارد که متعلق به خود فرد نیست.

از این جهت خواستار این هستیم که این افراد حساب‌های خود را شفاف کنند. در حالیکه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دهک‌بندی‌ها را مشمول املاک ندانسته و تاکید کرده در این تقسیم‌بندی درآمد کل خانواده تعیین کننده بوده است اما مشاهدات نشان می‌دهد یکی از فاکتورهای اصلی در تقسیم بندی خانوارها و افراد در اختیار داشتن املاک بوده است حال باید منتظر شد و دید آیا دستور رئیس‌جمهور و وعده وزیر رفاه برای اصلاح رویه و پرداخت یارانه‌ها آن هم در شرایطی که فشار مضاعف اقتصادی بر خانوارها حاکم است رقم خواهد خورد یا باز هم دهک‌های متوسط جامعه همچون سایر اصلاحات یارانه‌ای بیشترین فشار را متحمل خواهند شد؟

منبع: روزنامه آرمان ملی

397388