پیشگیری از فاجعه بزرگ

به گزارش سایت خبری پرسون، فتح الله آملی در یادداشتی نوشت: تا بحث زلزله داغ است و خبرهای حوادث تلخ و افزایش کشته‌ها در صدر خبرهاست و تا هنوز هموطنان خودمان در خوی سرپناه درست و حسابی پیدا نکرده و درگیر تبعات زلزله اخیر هستند، نباید از این حادثه طبیعی که در بسیاری از کشورهای پیشرفته با اقدامات عقلانی و علمی و نظارت دقیق، با کمترین ضایعه و خسارت مدیریت شده است، به سادگی عبور کرد و مقامات و مسئولان و همه متولیان امر و حتی تمامی فعالان حوزه ساخت‌ و ساز کشور را به عواقب غفلت‌های احتمالی‌شان انذار نداد.

ایران سومین کشور جهان از نظر فراوانی وقوع زلزله در دهه‌های اخیر به حساب می‌آید و پس از چین و اندونزی از این لحاظ متأسفانه حائز رتبه سوم است.

برای اطلاع بد نیست بدانیم تنها در همین دو ماه اخیر جدای ۲ زلزله نزدیک به ۴ ریشتر که در خوی اتفاق افتاد و رسانه‌ای شد و همه در جریان آن قرار دارند و جدای زلزله سوم دی بشرویه خراسان جنوبی که حدود ۵/۵ ریشتر شدت داشت. حدود ۳۰ زلزله چهار و بالاتر از چهار و کمتر از ۵ ریشتر در ایران اتفاق افتاد که چون شدت آن ویران کننده نبود و خسارات مهمی برجای نگذاشت چندان رسانه‌ای نشد و محض اطلاع باز هم بد نیست بدانیم که همین دو سه روز پیش در بنارویه فارس زلزله بالای ۴ ریشتری به وقوع پیوست که آخرین مورد از این دست به حساب می‌آید. این‌ها گفته نه برای اینکه در میان این همه مشکل که به خصوص در حوزه اقتصاد و معیشت روی اعصاب و روانمان ناخن می‌کشد، نگران جدیدی بر آن اضافه کنیم بلکه برای این است که مسأله را دست کم نگیریم پیش‌بینی کارشناسان، آن هم تا حال، این است که جدای کشته‌های فراوانی که هر روز هم آمار تازه‌ای از آن منتشر می‌شود و تا به حال از مرز چهل هزار هم گذشته و جدای اثر شگرفی که این حادثه برتولید ناخالص داخلی کشورهای ترکیه و سوریه باقی می‌گذارد.

تنها برای جبران خسارت‌های ناشی از تخریب ساختمان‌ها در همین ترکیه، به رقمی بیش از ۱۱۰ میلیارد دلار نیاز است. حدود ۱۴۰ پیمانکار و ده‌ها مهندس ناظر بازداشت شده‌اند و میلیون‌ها نفر هم بی‌خانمان برجای مانده است. درست است که زلزله هنوز هم قابل پیش‌بینی نیست اما علاج واقعه پیش از وقوع باید کرد. در همین روزها کلیپی از مقاومت یک برج در ژاپن در برابر وقوع یک زلزله ۹ ریشتری در شبکه مجازی پربازدید شده که در آن شاهدیم با اینکه ساختمان عین گهواره به این سو و آن سو در حال تاب خوردن است حتی یک میز سقوط نمی‌کند و یک شیشه هم نمی‌شکند. پس می‌توان با زلزله با توسل به تدبیر همزیستی داشت و با آن کنار آمد و با صرف اندکی از هزینه و خسارت احتمالی وقوع زلزله در ایجاد زیرساخت‌های مناسب و انجام اصول مهندسی در ساخت سازه‌ها و افزایش مقاومت و نظارت دقیق و قاطع و بدون مسامحه در این زمینه از خسارات چندین و چند برابری بعدی جلوگیری کرد و جان انسان‌های زیادی را نجات داد.

حال همه می‌دانیم که اگر خدای نکرده زلزله‌ای در همین تهران اتفاق بیفتد تبدیل به فاجعه قرن می‌شود اما چه میزان و چقدر نسبت به آن حساسیم؟ طنز ماجرا این است که مقامات و مسئولان و دست‌اندرکاران که خود باید سیاست‌گذار و مجری قاطع و ناظر دقیق اجرا و اقدام باشند در مقام ناصح و منذر از بایدها و اینکه چنین باید کرد و چنان باید کرد سخن می‌کنند. مهندس چمران که خود رئیس شورای شهر این کلانشهر بی‌درو دروازه است می‌گوید: باید به خودمان، مهندسان ناظر، مجریان و طراحان هشدار بدهیم زلزله تهران می‌تواند فاجعه قرن باشد. کشورهای دیگری هم هستند که در طول سال زلزله را تجربه می‌کنند اما چنین حوادثی را شاهد نیستند چرا که درست می‌سازند. شهرداری و شورا در این زمینه اثرگذارند و باید تلاش خود را به کار گیرند و سازمان نظام مهندسی، وزارت راه و شهرسازی نیز در ساخت و ساز مسئول هستند. اگر تغییر در ساخت و ساز نداده‌ایم باید این تغییر را ایجاد کنیم تا ساختمان‌ها در برابر زلزله مقاوم باشند… خوب، این سخن درست. اما چرا از اقداماتی که کرده‌اید و مصوباتی که داشته‌اید و برخوردهای بازدارنده‌ای که در دستور کار قرار داده‌اید آماری ارائه نمی‌دهید؟ برای مقابله با تخلف چه ساز وکاری تمهید کرده‌اید؟ چه قدر بر اختیارات سازمان نظام مهندسی افزوده‌ اید؟

مهندس حناچی اخیراً در مطلبی اشاره کرد که درباره ساخت و ساز بر روی گسل‌ها ممانعت جدی ایجاد کردیم و اجازه ندادیم اما خبرهایی در مورد صدور مجوز برای برخی سازه‌ها در این مناطق در دوره جدید رسیده که این مهم نادیده گرفته شده است… پس از این اظهار نظر انتظار بود که شهرداری و یا شورای شهر اطلاع‌رسانی دقیق در مورد آن داشته باشند.

سخنی که با دوستان و متولیان امر می‌توان داشت اینکه تنها از فاجعه‌ای که ممکن است اتفاق بیفتد سخن نگوئیم و هشدار ندهیم. کاری بکنیم که تا حد امکان از وقوع فاجعه و از آثار و تبعات زیانبار آن کم کنیم و اجازه ندهیم هیچ صاحب نفوذی و هیچ صاحب قدرت و ثروتی با دور زدن یا نادیده گرفتن قانون با جان مردم و اقتصاد و زندگی ملک و ملت بازی کند و به گونه‌ای متعهدانه و مسئولانه عمل کنید که این شایعه و یا ضرب‌المثل شایع شده میان جماعت که: در این مملکت با پول و پارتی می‌شود همه کار کرد، از دهان بیفتد.

منبع: اطلاعات