کد مطلب: 352228
یکشنبه 4 مهر 1400 13:25
عزاداری محرم در سیچان اصفهان
به گزارش سایت خبری پرسون، آداب برپاکردن خیمه در تکیه سیچان یکی از دیدنی‌ترین رسوم به‌جامانده از گذشته است. اگرچه برپا کردن چنین خیمه بزرگی نه‌تنها دستورالعمل خاصی دارد که نیاز به قدرت بدنی مردان محله نیز دارد؛ اما برای بسیاری از مردم، برپاکردن خیمه یادآور آیینی است که از پیشینیان به‌جامانده است. علاوه بر این سنگاب این تکیه نیز یکی از جاذبه‌های دیدنی محله سیچان است. سنگابی که روی آن اسم الله‌وردی‌خان به‌وضوح دیده می‌شود.
مرمت بنای تکیه
تکیه سیچان درست در وسط محله است. از میانه‌های خیابان چهارباغ بالا کوچه باشگاه نفت داخل می‌شویم و با عبور از کنار مسجد حاج‌صدرا به تکیه معروف سیچان می‌رسیم. تکیه‌ای با سه ورودی زیبا و دالانی که ما را به محوطه‌ای بزرگ می‌رسانند. درباره این تکیه از اهالی محله می‌پرسیم و همه آدرس خانه فروزنده‌فر را می‌دهند. خانه ایشان در جوار همین تکیه است. آقای فروزنده‌فر پیرمردی است با موهای سفید که به‌راستی تاریخ زنده تکیه سیچان است. با خوش‌رویی هرچه‌تمام‌تر سوالاتمان را پاسخ می‌دهد و حافظه‌اش در به‌یادآوردن گذشته و آداب برگزاری این مراسم در قدیم درخشان است. راه می‌افتد و تا تکیه با ما می‌آید و بعد پرده سیاهی را که به‌مناسبت محرم دورتادور تکیه کشیده شده کمی کنار می‌زند و کاشی‌کاری جدیدی را نشانمان می‌دهد که بر روی آن چنین نوشته شده است:
«شــهــرداری اصــفـــهان/ ســازمــان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان تکیه سیچان از فضاهای شهری جنوب اصفهان است که در محدوده یکی از هسته‌های تاریخی شهر قرار گرفته است. این تکیه از بناهای اواخر دوره قاجار بوده که در ردیف مهم‌ترین فضاهای عمومی سیچان قدیم و کانون اصلی برگزاری مراسم مذهبی، عبور دسته‌های عزاداری و تجمع اهالی به‌شمار می‌رود. مرمت و سامان‌دهی این کتیبه با مساحت حدود 660 مترمربع در سال 1386 از محل اعتبارات عمرانی شهرداری منطقه5 و توسط سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان آغاز و در سال 1387 با صرف هزینه‌ای بالغ‌بر یک‌میلیارد ریال به بهره‌برداری رسید. شهرداری منطقه5/ سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان.»
می‌گوید تا پیش از مرمت تکیه، بعضی چیزها فرق داشت. مثلا کف آن سنگ‌فرش نبود و از زمانی که سنگ‌فرش شده است، اگرچه شکل زیباتری پیداکرده اما دیگر امکان آوردن اسب تعزیه وجود ندارد؛ چراکه اسب لیز می‌خورد. بعد طبقه بالای تکیه را نشان می‌دهد و پنجره‌های خشت و گلی و می‌گوید این پنجره‌ها هم مربوط به نوسازی اخیر است و قبل از آن بالای تکیه این شکلی نبود. درواقع پیش از مرمت طبقه بالای تکیه هیچ‌چیزی وجود نداشت و ساده بود.
سنگاب تکیه سیچان
از او درباره سنگاب تکیه و قدمت آن می‌پرسیم. درِ مربوط به محفظه سنگاب را با دست هل می‌دهد و باز می‌کند و بعد دستی بر روی آن می‌کشد و می‌گوید جنس این سنگاب از ریگ است. بچه که بودم (یعنی شصت‌هفتاد سال پیش) این سنگاب را اهالی محله از زیر بازارچه سیچان با اسب و گاری کشیدند و به اینجا آوردند. بعد نوشته رویش را نشان می‌دهد و می‌گوید این سنگاب مربوط به موقوفه الله‌وردی‌خان است. نام الله‌وردی‌خان بر روی سنگاب به‌خــوبــی دیــده می‌شــود.
تکیه در قدیم چه شکلی داشته است؟
درباره بانی تکیه اما اطلاعات زیادی ندارد. می‌گوید بانی‌اش مشخص نیست. این‌جور شنیده‌ایم که ساکنان این محله زرتشتی بوده‌اند و در مهرماه به‌وقت برداشت محصول در مکان فعلی تکیه مراسمی به نشانه شکرگزاری برگزار می‌شده است ولی بعدها تبدیل به مکانی برای مراسم و آیین‌های مذهبی می‌شود. می‌گوید قدیم‌ها اینجا بیشتر شبیه یک سه‌راهی در وسط محله بود و هرکه از خانه‌اش بیرون می‌آمد، گذرش به اینجا می‌افتاد و برای همین مادی‌سالارها حساب‌کتاب سالانه‌شان را با مردم در اینجا صاف می‌کردند.
از او درباره سند و مدارک معتبر مربوط به تکیه می‌پرسیم. می‌گوید تمامی اهالی و ساکنان محله سهمی در خرید زمین تکیه دارند. برخی فامیل‌ها سهم بیشتر و برخی کمتر ولی همه این سهم‌ها وقف شده است تا در خدمت مراسم و آیین محرم قرار گیرد.
آداب برگزاری مراسم در تکیه سیچان
می‌خواهیم بدانیم آداب برگزاری مراسم در تکیه چگونه بوده است. دری را در جبهه غربی نشانمان می‌دهد و می‌گوید آنجا آبدارخانه تکیه است. قدیم‌ها چای و قلیان به مردم می‌دادیم، ولی حالا مدت‌هاست که دیگر قلیان جمع شده است. می‌گوید از سراسر اصفهان دسته‌های مختلف از حسین‌آباد، تلواژگان، لنبان، قصر منشی، شمس‌آباد، مارنان، امامزاده باقر و... به این تکیه می‌آیند و به سینه‌زنی و زنجیرزنی در ایام محرم و اربعین می‌پردازند. از مهم‌ترین روحانیونی هم که در این تکیه روضه خوانده‌اند، نام مرحوم صمصام، علامه محمدتقی بهلول و آیت‌الله طاهری را به یاد دارد.
رسم برپایی خیمه سیچان
چیزی که برای ما دانستنش جذاب است، طریقه برپایی خیمه است. می‌گوید کار ساده‌ای نیست. چند سالی با سیم بوکسل و جرثقیل انجام می‌شد ولی بعد از مرمت به همان روش قدیمی برگشتیم. آن‌هم به این شکل است که یکی دو روز پیش از دهه محرم بعد از نماز صبح مردم جمع می‌شوند و کار شروع می‌شود. دست‌کم سی‌چهل مرد قوی نیاز است تا پارچه برزنتی خیمه را از دو طرف با طناب بکشند و بعد تیرک‌های چوبی را در زیر به شکلی قرار دهند که در اثر تکان‌های باد پارچه پاره نشود. دو سه روز بعد از دهه نیز تیرک‌ها را می‌خوابانیم و طناب‌ها را شل می‌کنیم و پارچه را جمع می‌کنیم.
اعتقاد مردم محله به تکیه سیچان
او می‌گوید یکی از پایه‌ها و نقاط قوت این تکیه که باعث شده تا اهالی محله تمامی مخارج برگزاری مراسم را به عهده بگیرند، اعتقادشان به این تکیه است. آن‌ها معتقدند حضور بیماران لاعلاج در مراسم محرم این مکان باعث شفای آنان می‌شود. همچنین پختن کاچی در محوطه تکیه یکی از آداب‌ورسوم قدیمی رایج در اینجا بود که حالا کم‌رنگ شده است.
منبع:اصفهان زیبا